Tahkik ile ayakta durmaya gayret eder. Onun inzivası beynindedir. Uzleti kalbindedir. İmanı sorularındadır. Taşıyabilirse hayata, ahlakındadır. Gariptir böylesi durumlarda yalnız kalabilmeyi seçtiği için. Garibüzzamandır. Vicdanının sancısına aldırdıkça kalabalığın etkisinden kurtulur. "Allah sabredenlerle beraberdir..." hakikatine sığınır 'acele etmediği için' suçlandığını her anda.
Kapılmayı seviyoruz. Birşeyi herkes yaparken ve herkes öyle yapmanın doğru olduğunu söylerken yapmak daha kolay. Hem yorulmak gerekmiyor. Akıl istirahatte. Dikkat atalette. Kimse zıttını söylemiyor. 'Acaba?' yok. Hayatı otomatik pilota almak gibi bir rahatlık. Kolay olanı seçiyoruz biz de. "Ben de herkes gibiyim!" diyoruz, geçiyoruz. Fakat vicdanı olmaya soyunmuşsak birşeylerin, ilk yapmamız gereken öfkeyle yürüyenleri—sayılarına bakmadan hem de—durdurmak değil mi? Vicdan bunu yapar. Vicdan hayatın 'acaba'sıdır.
Vurgu azı çoğa galip eder. Öfke, vurgudur. Öfke, yanlışı doğru gösterebilir bir sihirdir. Duyguların içinde böyle cerbezeden anlayanlar var. Sana yanlışı doğru gösterirler. Bir de kalabalığı kendilerinden yana bulmuşlarsa, iyice coşarlar. Kalabalık sarhoş edicidir. "Azı sarhoş edenin çoğu da haramdır." Hatta çoğu daha çok haramdır. İşte onlara kapıldığında, sana hakiki doğruyu gösteren, gürlemeyen ama inleyen sestir vicdan. Hiçbir içkinin sarhoş edemediği yer. Bir bıçak yarası değil, bir sızıdır, nazlıdır. Mehri dikkattir. Nazarın ondaysa kapılırsın. Arıyorsan bulursun. Bakıyorsan görürsün. Görmek istemeyeni, iradesini elinden alacak şekilde, baskılayıp engelle(ye)mez. Müşterisinin müşterisidir. Kulak verenin duyduğu sestir. Esasında vicdan, insanda yaratılmış bir mucizedir. Fakat her mucize gibi "Akla kapı açar, ama ihtiyarı elden almaz." Sızılarına kulak veriyorsan onu işitebilirsin. Kulağı sızılarında olmayanı hiçbir sancı adam edemez.
