Yaşlanıyorum galiba. Boşlukların artması, ihtiyarlığıma delil. Durmaya yaklaşırken nesne yavaşlar. Zaman da, ömrüm adına, durma noktasına giderken yavaşlıyor sanki. Açılıyor. Herşey şeffaflaşıyor. Herşey derin artık... Bazı şeyler eskisinden daha boş. Bazı şeyler daha görülebilir. Bazıları daha çok 'keşke!' Herşey hakkında söyleyecek daha çok şeyim var. Daha çok düşünüyor, daha yavaş hareket ediyorum. Yaşlanıyorum. Uğruna yaşanılacak 'şey' sayısı azalıyor. Ve yaşlandıkça, ve durakladıkça, ve tutunamadıkça; Kur'an'ın kendini neden böyle, 'sapasağlam bir kulp' diye tarif ettiğini daha iyi anlıyorum.
Peki yazmak? Yazmak, benim için denge aracı. Rehabilitasyon. Bir pusula değil, bir direk. Kur'an'da dağlara atfedilen tüm vazifeleri, bende 'yazmak' yapıyor: Dengemi sağlıyor. Sarsıntılarımı alıyor. Devrilmekten koruyor beni. İçimdeki hazineleri (varsa) gösteriyor. Durduğum yeri bana ve başkalarına izah etmek için de yine onu kullanıyorum.
Bana ve başkalarına. Önce kendime, sonra başkalarına. Nefsini ıslah etmek, yani onunla fıtrat düzleminde bir sulh aramak, yahut onu kendisiyle barıştırmak; başkalarını da kendileriyle barıştırmanın tek yolu gibi geliyor. Hepimiz insanız. Kendimizden, yani bizi 'biz' kılan şeylerden hareketle başkalarının ruhuna dokunabiliriz. Öteleyerek değil. Başkalarına tesirimiz, kendi içimize uzandığımız kadardır.
Yazılarımın derinliği de, tasannu ile asıl ben'den uzaklaşmadıkları kadar işte. Fazlası değil. Fazlasını yapmaya çalıştıkça, yapmacıklık beni safiyetin nazarında soğuk düşürüyor. Üşüyorum.
Allah'tan her namazda doğru yolu istemek! Tekrar tekrar istemek! Günde beş vakit istemek! Yani Fatiha, yani Fatiha'daki ihdinessıratalmustakîm, yani "Bizi doğru yola ilet!" yakarışı; böyle bir haletteyken daha bir anlamlı geliyor.
İnsan nedir? İnsan savrulandır. Boşluklarda savruldukça tutunmaya çalışandır. (Maddesini tahlil etseniz, onun da çoğu boşluktur.) Unutandır, hatırlayandır. Günah işleyen, ama pişman olandır. Kaybedendir, sonra tekrar bulandır. Gaflete düşen, ama ayılınca huşûda da coşandır. Gönlü bir genişleyip bir daralandır. Rızkı bir genişleyip bir daralandır. Safa ile Merve arasında koşandır. Zıtlar arasında savrulan da savrulandır.
O zıtlardan birisinin ucuna vardığını, orada uzunca kaldığını, pek nadir görürsün. Kur'an da onun bu gelgitlerine çok dikkat çeker. Denizde, dalgalar arasında hali başkadır mesela; karaya çıktığında başka. Derde düştüğünde hali bir başkadır, dertten kurtulduktan sonra başka. İhtiyaçta hali başka, ihtiyaçsız sandığında başka.
İnsan (çok klişe bir benzetmedir fakat) bir yolcudur aslında. Bir yere varmakla değil, kendi içinde yürümekle yolcu. Mevlana'nın (k.s.) tabiriyle kendi 900 katı içinde gezmekle yolcu. Fıtratındaki uçlar arasında hadd-i vasatı arayan bir yolcu.
Modern psikoloji, böylesi boşlukların kaç çeşidini ve bu çeşitlerin bilmem kaç ismini bulursa bulsun, Allah yarattığı zamandan itibaren insanda bu boşluklar vardı. O, yaratılışından belliydi ki; zaman zaman kaybolacak; koşacak fakat duracak ve kendine yol arayacaktı. Zaten bu arayış için yaratılmıştı. Nebiler ona bu yüzden yollanmıştı. Bu yüzden tutunacak bir yer arıyordu. Belki bu fıtrî duasının kabulüydü, imtihanı. Bu aramak, bulmak, kaybetmek ve tekrar aramak yeteneğindendir ki; arayışlar âlemine, aramak için gönderilmişti. İbn-i Arabî'nin (k.s.) o hoş ifadesiyle: Her arayan bulamazdı, ama bulanlar ancak arayanlardı.
Bak nereden başladık, nereye geldik. Tıpkı hayatlarımız gibi cümlelerimizde savruluyor. Başladığımız yer, bitirdiğimiz yer değil. Doğru yerde başlamak, doğru yerde bitirmenin garantisi değil. Tutmuyor her zaman amaç ve sonuç. Olmuyor. Bu iman/hayat yolu her vakit uyanık olmayı ve süreci sınamayı gerektiriyor. Yolun nihayeti değil, yolun kendisi maksat sanki. O yüzden hep tetikteyiz. Hiçbir yerde uzun kalamıyor, tekrar aramaya başlıyoruz. Bunca savrulmalar içinde değil beş vakit; hatta kırk vakit, kırk tekrar ile "Allahım bizi doğru yola ilet!" desek yeri var, öyle değil mi? Bir de böyle bakıver Fatiha'ya be arkadaşım. Yani Tutunamayanlar'ın duası nazarı ile.
