Farklı bir 1 Mayıs yazısı

İzm’leri dinlerden ayıran en büyük fark kanaatimce; dinlerin bütün sınıflara, izm’lerin ise sadece bir veya birkaç sınıfa saadet vadediyor oluşudur. Yani izm’ler, bizzat yolculuğuna başlarken bir sınıfı hedefler. Onun amaçlarına hizmet eder. Ama dinler, sadece bir sınıfın değil, bütün sınıfların saadetini hedeflemiştir. Bu yüzden mesajlarının da daha geniş kesimlere etkili olması beklenir.

Bu noktada feminizmi kadınlara, sosyalizmi fakir halk kitlelerine (özellikle işçi sınıfına), hedonizmi hayattan lezzet almaya müsait olanlara (özellikle gençlere) entegre olmuş, hedef almış izm’ler olarak örneklendirebiliriz. (Şualar’da Bediüzzaman’ın; “Ben Rusya’da esirken, en evvel bolşevizmin fırtınası hapishanelerden başladığı gibi, Fransız İhtilâl-i Kebîri dahi en evvel hapishanelerden ve tarihlerde serseri namıyla yad edilen mahpuslardan çıkmasına binaen, biz Nur şakirtleri, hem Eskişehir, hem Denizli, hem burada mümkün oldukça mahpusların ıslahına çalıştık” demesi ne kadar manidardır.) İzm’lerin bu noktada yaptığı daha çok ezildiğini düşündüğü bir sınıfı galeyana getirmekle diğerlerini (diğer sınıfları) kendine boyun eğdirmektir. Bu yüzden tüm dünyaya saadet vadedemezler. Çünkü bütün dünya tek bir sınıftan ibaret değildir. Tek sınıf haline gelmesi de fıtraten mümkün değildir.

Yine bu noktada Bediüzzaman’ın Lemaat’ta geçen; “Lâkin saadet odur: Külle ola saadet. Lâakal ekseriyete olsa medar-ı necat. Nev-i beşere rahmet nâzil olan şu Kur’ân, ancak kabul ediyor bir tarz-ı medeniyet: Umuma, ya eksere verirse bir saadet...” cümleleri ayrıca manidar görünüyor bana. Kur’an’ın medeniyet inşasının nasıl bir farkındalık ve geniş ufukluluk içerdiğini gösteriyor. Bütün sınıfları kapsayan bir mutluluk programının Kur’an’ın ana hedefini oluşturduğunu beyan ediyor.

Bence bu yönüyle İhtiyarlar Risalesi, Hastalar Risalesi, Gençlik Rehberi, Hanımlar Rehberi gibi eserler de bunun ispatı sayılabilir. (Şimdi bunlara Tasavvuf, Aile, Taziye gibi değişik konu başlıkları altındaki derlemeler de dahil oldu.) Bediüzzaman’ın bu kadar farklı dallar hakkında eserler telif etmesi, aslında onun biraz da Kur’an’ın bu kapsamlılığını ortaya koyma çabası bence. Bediüzzaman, bunu göstermek, ispat etmek, insanları buna uyandırmak istiyor.

Hatta bu noktada Dokuzuncu Şua çok kıymetli Mukaddime’siyle bunun ispatı gibi... Orada da ahirete imanın toplumun bütün sınıflarına verdiği mutluluğu, sağladığı kazançları zikretmekle İslam’ın kapsamlılığına işaret ediyor Bediüzzaman. Çok boyutluluk ve çok sınıflılığına dikkat çekiyor.

Şimdi böyle eserler eşliğinde ufkumuzu şöyle bir mizana koyup tartma zamanı. Nasıl bir saadet düşlüyoruz? Sadece bir milletin, sadece toplumun bir kesiminin, bir coğrafyanın insanlarının veya sadece bir dinin tâbilerinin mutlu olabileceği bir gelecek mi hayalimiz? Yoksa tüm dünyayı birden mutlu etmeyi mi planlıyoruz?

Bence Kur’an’ın bize yaşatmayı düşündüğü saadet bizim hayallerimiz kadar kısır değil. Ensar Nişancı’nın bir semineri esnasında dediği gibi; “İslam medeniyetinin yükselişi için Batı’nın çökmesine gerek yok. Beraber de yükselebiliriz.”

Evet, belki de... Neden bir başkasının felaketi üzerine kendi saadetimizi bina edelim ki? Bu da nihayetinde bir kısır görüşlülük. Ben şimdi geleceğin hep beraber omuzlarımızda yükseleceğini düşünüyorum. En gür ses, bizim sesimiz olsa da. Diğer seslerin kısılmasına gerek yok. Hem bunun olmasını düşlemeye de gerek yok. 1 Mayıs da kutlanacaksa, bu kafayla kutlanmalı. Yalnız bir sınıfın mutluluğuna endeksli hayaller mutsuz kalmaya mahkûm...