Bilim, kitabı mı okuyor, kağıdı hakkında mı konuşuyor?

Bu bir yazı sayılmaz. Daha çok 'bir ilginçlik.' Belki başkalarına da ilginç gelir diye bu sûrette not alındı. Efendim, şuradan başlayayım, Constantin Von Barloewen'ın Bilgiler Kitabı'nı okuyorum bugünlerde. Kitabın altbaşlığı şöyle: Çağımızın Önemli Düşünce İnsanlarıyla Söyleşiler. Işık Ergüden çevirmiş. Aylak Kitap'tan çıkmış. Her neyse. Bu kısmı hızlı geçeyim. Eserde söyleşi yapılan isimlerden birisi de biyokimyacı Erwin Chargaff (1905-2002). Kendisi DNA'ya dair büyük keşiflerin de sahibi. Sadece bir biyokimyacı değil üstelik. Bilimin felsefesiyle de meşgul bir düşünür. Bir filozof. Ama âsilerden. Modern bilime dair endişeler dillendiren bir 'istenmeyen adam.' Evet. Bunu kendisi de itiraf ediyor. Nobel alamayışını da mezkûr tutumuyla ilişkilendiriyor. Söyleşi boyunca da zaten saklamadığı bu yanını apaçık görüyorsunuz.

Bana ilginç gelense söyleşi boyunca dillendirdiği bazı tenkidlerin Bediüzzaman'ın kimi beyanlarıyla benzerlik taşıması. Mesela: 12. Söz'ü bilirsiniz. Mürşidim orada "Hikmet-i Kur'âniye ile hikmet-i fenniyenin farklarına şu gelecek hikâye-i temsiliye dürbünüyle bak..." diye başlayan bir hikayecikle seküler bilim eleştirisi yapıyor. Daha doğrusu: Seküler bilimin yarı yarıya kör felsefesini eleştiriyor. Alıntılayalım: 

"Bir zaman hem dindar, hem gayet san'atkâr bir hâkim-i namdar istedi ki, Kur'ân-ı Hakîmi, maânîsindeki kudsiyetine ve kelimâtındaki i'câza şayeste bir yazı ile yazsın, o muciznümâ kamete harika bir libas giydirilsin. İşte, o nakkaş zat, Kur'ân'ı pek acip bir tarzda yazdı. Bütün kıymettar cevherleri yazısında istimal etti. (...) Sonra o hâkim, şu musannâ ve murassâ Kur'ân'ı, bir ecnebî feylesofa ve bir Müslüman âlime gösterdi. Hem tecrübe, hem mükâfat için emretti ki, 'Herbiriniz bunun hikmetine dair bir eser yazınız.' (...) Feylesofun kitabı, yalnız harflerin nakışlarından ve münasebetlerinden ve vaziyetlerinden ve cevherlerinin hâsiyetlerinden ve tarifatından bahseder, mânâsına hiç ilişmez. Çünkü o ecnebî adam Arabî hattı okumayı hiç bilmez. Hattâ o müzeyyen Kur'ân'ı, bilmiyor ki bir kitaptır ve mânâyı ifade eden yazıdır. Belki ona münakkaş bir antika nazarıyla bakıyor. Lâkin, çendan Arabî bilmiyor, fakat çok iyi bir mühendistir, güzel bir tasvircidir, mahir bir kimyagerdir, sarraf bir cevhercidir. İşte o adam bu san'atlara göre eserini yazdı. Amma Müslüman âlim ise, ona baktığı vakit anladı ki, o, Kitâb-ı Mübîndir, Kur'ân-ı Hakîmdir. İşte bu hakperest zat, ne tezyinat-ı zahirisine ehemmiyet verdi ve ne de hurufun nukuşuyla iştigal etti. Belki öyle birşeyle meşgul oldu ki, milyon mertebe öteki adamın iştigal ettiği meselelerinden daha âli, daha galî, daha lâtif, daha şerif, daha nâfi, daha cami'... Çünkü, nukuşun perdesi altında olan hakaik-ı kudsiyesinden ve envâr-ı esrarından bahsederek gayet güzel bir tefsir-i şerif yazdı."

Uzatmayayım. Sonra her ikisi de yazdıklarını Hâkim'e götürdüler. Hâkim, filozofun hakiki manayı ıskalamasından kızdı, kovdu. Âlimi ise tebrik etti. Sonra mürşidim temsili hakikat bahsine şöyle taşıdı: "Eğer temsili fehmettinse, bak, hakikatin yüzünü de gör: Amma o müzeyyen Kur'ân ise şu musannâ kâinattır. O hâkim ise Hakîm-i Ezelîdir. Ve o iki adam ise; birisi, yani ecnebîsi, ilm-i felsefe ve hükemâsıdır. Diğeri Kur'ân ve şakirtleridir." Detaylarına meraklananları kaynağına havale edeceğim bu okumada anlatılansa özetle şudur: "Amma, ilm-i hikmet dedikleri felsefe ise, huruf-u mevcudatın tezyinatında ve münasebatında dalmış ve sersemleşmiş, hakikatin yolunu şaşırmış. Şu kitab-ı kebirin hurufatına 'mânâ-yı harfî' ile, yani Allah hesabına bakmak lâzım gelirken, öyle etmeyip 'mânâ-yı ismî' ile, yani mevcudata mevcudat hesabına bakar..." 

İşte, ilginçlik, Chargaff da söyleşisinde bilimi aynı misalle eleştiriyor: 

"Bilim insanlarını tek tek karşınıza alıp 'Hayat nedir?' diye sorsanız, hayatı ortaya çıkaran şeyi, hayatın yansıdığı tepkime ve formülleri anlatırlar. Bu aşağı-yukarı 'Kitap nedir?' diye sorup şu cevabı almaya benzer: Kitabın yapısını ayrıştırıyoruz. Kağıdı analiz ediyoruz. Harflerin neye benzediğine ve hangi mürekkeple basıldıklarına bakıyoruz. Ama gerçekte kitabın içinde ne olduğunu bilmiyoruz. Bu doğa bilimleri için de geçerlidir. Onlar da bunu bize söyleyemezler. Hiçbir bilim insanı, hiçkimse, hayatın ne olduğunu bilmiyor. (...) Hayatın kendisi, umarım sonsuza dek, bir esrar olarak kalır. Gaz mı sıvı mı? Döllenmeden hemen sonra, yumurtacık kapandığında, ne olmaktadır? Niçin daha sonra emriyo aniden yaşamaya başlamakta? Bu olay bir köşede, mekaniğin metafiziğe geçtiği ara bir uzamda, olup bitmektedir. Bunun üzerinde hiçbir etkimiz yok. Bunu deşifre edemiyoruz. En güçlü bilgisayarları kullansak da olmuyor. Bizim keşfedeceğimiz şey hayat değil. Yalnız hayatın bazı öğeleri ve bazı koşulları, bu bilginin de gerçekten yararlı olup olmadığını bilmiyoruz. (...) Benim bakış açımdan bilime çok büyük önem atfetmemek gerekir. İlginçtir. Ama ille de yaşamsal değildir." 

Üstelik, bilimin yüzeyselliğinin, hakikat yoksunluğunun 'kitap misaliyle' anlatılmasının dışında Chargaff'ın hayata dair söylediklerinin de Bediüzzaman'ın beyanlarıyla bir uyumu var. Çünkü mürşidim de 'hayatın perdesizliğini' sıklıkla nazarımıza veriyor: "Kâinatta en mühim hakikat ve en kıymettar mahiyet nur, vücut, hayat, rahmettir ki, bu dört şey perdesiz, vasıtasız, doğrudan doğruya kudret-i İlâhiye ve meşiet-i hassa-i İlâhiyeye bakar. Sair masnuatta zâhirî esbab kudretin tasarrufuna perde oluyorlar."  Yani, evet, hayatın aslında neyden yaratıldığını bilmiyoruz. Çünkü perdesi yok. Biz ancak perdeleri okuyabiliyoruz. Chargaff da perde üzerine konuşmakla hakikati konuşmanın farkına dikkat çekiyor.

Bu yazı gibi olmayan yazıyı, yine Chargaff'tan, evrim üzerine bir eleştiriyle bitirelim: "Evrim teorisi kuşku verici öğeler içermektedir. Sosyal darwincilik en güçlünün ayıklanmasını savunduğunda yıkıcı etkileri olur. Uyanık bazı biyologların bu açıdan evrim teorisinin kesinliğini tartışma konusu ettiklerini hayal edebilirim. Ama bundan açıkça sözetmeye cesaret edemezler. Çünkü kariyerlerine zarar verebilir. Üzerinde öylesine köklü bir şekilde anlaşılmış şeyler vardır ki sonunda tanınmaz hale gelirler. İlk başta darwinci teori fazla yandaş bulamamıştı. Fakat belli bir andan itibaren bilimin entelektüel yapısına egemen oldu. Ve böylece kısmen bir iman konusu oldu. Benzer bir olgu moleküler biyolojide meydana geldi. Benzer eğilimler önceki dönemlerde de görülür: Ortaçağda hristiyan olmayan hiçbirşey elde edemez. Kimi durumlarda odun yığınları hariç. Ama yeni gelenler ille de bu kadar saf değildi." 

Taşlamak melekliğin şanındandır

Bir önceki yazıda 'casus uydular' üzerinden 'şeytanların recmi' mevzuuna bakmaya çalışmıştık. Demiştik ki: Şaşılacak bir durum yok. Bugün devletler de, tıpkı şeytanlar gibi, istihbarat toplamak için semaya çıkıyorlar. Hatta hasımlarının çalışmalarını engellemek niyetiyle 'casusları taşlama' yöntemleri geliştiriyorlar. Hindistan'ın denemesi yaptığı 'uydu vuran füze'yi de misal vermiştik. Tabii bir yönüyle "Zaman ihtiyarladıkça Kur'an gençleşiyor!" hakikatine bakmaya pencereydi bu. Ve elbette esasında Mülk sûresinin 5. ayetine bakmaya bir pencere. Hani orada kısa bir mealiyle buyruluyor: "Biz dünya semasını kandillerle donattık. Şeytanlar için o kandilleri birer taş yaptık. Onlara bir de alevli ateş azabı hazırladık."

Yani kimse semasında şeytan istemiyor. Casusluk istemiyor. Hırsızlık arzu etmiyor. Meleklerin tavrında garipsenecek bir durum da yok dolayısıyla. Elhamdülillah: Kur'an'ın rumuzları insaniyetin tecrübeleriyle de daha bir tavazzuh ediyor böylelikle. Daha doğrusu: Teknolojimiz böylesi ezelî-ebedî hakikatleri anlamaya merdiven oluyor. Ki zaten 15. Söz'de mürşidim de seküler darlanmaları böylesi bir genişliğe çıkarmaya çalışıyor. Hatta ahirde diyor: "İşte yıldız böceği hükmünde olan kafa fenerine itimad eden ve Kur'ân güneşinden gözünü yuman kozmoğrafyacı efendi! Şu Yedi Basamaklarda işaret edilen hakikatlere birden bak. Gözünü aç, kafa fenerini bırak, gündüz gibi i'caz ışığı içinde şu âyetin mânâsını gör. O âyetin semâsından bir hakikat yıldızı al, senin başındaki şeytana at, kendi şeytanını recmet." 

Yani bu taşlama işi de bir kanun işi. Her semada sürmesi gereken bir cihad. Her cephede sürmeli. Semamız olarak gördüğümüz hiçbir yere şeytanlar sokulmamalı. Hatta birey de tefekkürle şeytanını recmetmeli. Çünkü kalbi de onun semasıdır. İtikadı da bir nevi semadır. Dininin semasıdır. İçtihad Risalesi'ne döndüğümüzde 'arzî-semavî içtihad' kavramlaştırmalarıyla şunu da apaçık farkediyoruz ki: Orada da bir recmetme ihtiyacı var. Nasıl? Bu zamanın arzî içtihadının semavî olanların katına çıkmasını engellemek lazım. Taşlamak lazım. İçtihad Risalesi de zaten bunun için yazılmış. Öylelere atılan bir gülle olmuş: "Üç nokta-i nazar, şu zamanın içtihadâtını arziye yapar, semâvîlikten çıkarıyor. Halbuki, şeriat semâviyedir; ve içtihadât-ı şer'iye dahi, onun ahkâm-ı mesturesini izhar ettiğinden, semâviyedirler." 

Buradan melek idrakimize de bir nasihat çıkarabiliriz arkadaşım hem. Nasıl? Bizim idrakimizde melek 'etliye-sütlüye karışmayan' değil demek ki. Ya? Semasını kolluyor. Haddi olmayanı taşlayarak uzaklaştırıyor. Cemal kadar celale de malik melekler. (Zebaniler de melekler.) Sınırlarını koruyacak izzete sahipler. Hem maşaallah: Yerde onların nümunesi sayılacak salih âlimlerimiz de aynı tavrı sergiliyorlar. Şunlar nasıl cinnî şeytanları taşlıyor bunlar da insî şeytanlara reddiye yapıyorlar. Semamıza çıkmak isteyen bid'a ehlini tardedip uzaklaştırıyorlar. "Buralara varmak, konuşmak, ahkam kesmek sizin haddiniz değil!" diyorlar. Yine elhamdülillah. Cenab-ı Hak bu semayı da kandilsiz-nursuz bırakmıyor. Meleksiz bırakmadığı gibi güllesiz de bırakmıyor. Çünkü buralarda da konuşulan tüm ümmete dairdir. Ümmetin bahtını ilgilendirir.

Sen de bu hakikatlere bakarak kendi semalarını kolla arkadaşım. Hangi semanı mesela? Mesela: Hayranlığını. Hayranlık da bir semadır. Rağbet nefsin semasıdır. Oraya çıkana meyleder. İlgi gösterir. Seyreder. Kime hayran olduğuna dikkat et. Hayreti haketmeyenlerin o semada yer etmesine karşı uyanık bulun. Taşlarını sıkı tut. Bugün bütün bir Batı (me)deniyeti İslam gençliğinin hayretini avlamaya çalışıyor. Uzanmaya çalıştığı yerleri tutarsa uzananları da yönetebileceğini umuyor. Onlara attığın taşlarda sakın hafif davranma. Melekler kadar sebatlı ol. Korkma. Her isabetinde gözden düşür birisini. Eleştir birisini. Devir birisini. Fâsık-ı mütecahirin gıybeti de caizdir. Çünkü bu utanmazları popülist semadan düşürebilecek yararlı bir taştır. Hiçbir semanı küçük görüp vazifeni boşverme. Göğünü çiğnetme. Âmin.

Casus uyduları önce kim recmedecek?

"Biz dünya semâsını kandillerle donattık. Şeytanlar için o kandilleri birer taş yaptık. Onlara bir de alevli ateş azabı hazırladık." (Mülk sûresi, 5)

Geçenlerde Hindistan'ın 'uydu vurabilen füze' geliştirdiğini okudum. Hatta denemesini de yapmışlar. Başarılı olmuşlar. (Belki başka ülkeler çoktan yapmışlardır. Bilemiyorum. Konudan yeni haberim oldu.) Haberde füzenin geliştiriliş amacının 'casus uydulara karşı önlem' olduğu yazıyordu. Bu tabii bugün için böyleymiş. İleride uydulara silah sistemleri de eklenirse, ki bugün ekli olmadığını kim söyleyebilir, o zaman uzaydan gelecek saldırılara karşı da kullanmak gerekecekmiş. Böylesi füzeler her ülkenin envanterinde kayıtlı olacakmış. Olur mu olur. Neler gördük. Gayrı şaşmayız hiçbirşeye.

Şaşmayız ya. Fakat mevzu benim aklıma başka birşeyi getirdi. 15. Söz'ü. "Ne alaka şimdi 15. Söz'le?" demeyin muhterem kârilerim. Çok alakası var. 15. Söz neyi anlatıyor? Kur'an'da geçen 'casus şeytanların recmi' hakikatini izah ediyor. 7 Basamak'ı ile bizi o göğe çıkarıyor. Elhamdülillah. Hatta bir yerinde de diyor ki mürşidim: "Ezel, Ebed Sultanının pek çok Esmâ-i Hüsnâsı vardır. Tecelliyat-ı celâliye ve tezahürat-ı cemâliye ile pek çok şuûnâtı ve unvanları vardır. Nur ve zulmet, yaz ve kış, Cennet ve Cehennemin vücudunu iktiza eden isim ve ünvan ve şe'ni ise, kanun-u tenasül, kanun-u müsabaka, kanun-u teâvün gibi pek çok umumî kanunlar misillü, kanun-u mübarezenin dahi bir derece tâmimini isterler. Kalb etrafındaki ilhamat ve vesveselerin mübarezelerinden tut, ta semâ âfâkında melâike ve şeytanların mübarezesine kadar, o kanunun şümulünü iktiza eder." Yani semada olan aslında bir kanunun en geniş dairesi. Aynı kanun varlığın her köşesinde seziliyor. Tecelli ediyor. Görünüyor.

28. Lem'a'nın 28. Nüktesi ise konuyu, bir sual eşliğinde, daha dakik yerinden yakalıyor: "Şu gibi âyetlerden anlaşılıyor ki, cüz'î ve bazan şahsî bir hadise-i gaybiyeyi de haber almak için, gayet uzak bir mesafe olan semâvat memleketine casus şeytanların sokulması ve o çok geniş memleketin her tarafında o cüz'î hadisenin bahsi varmış gibi, hangi şeytan olsa, hangi yere sokulsa, yarım yamalak o haberi işitecek, getirecek diye bir mânâyı akıl ve hikmet kabul etmiyor."

Bediüzzaman'ın verdiği cevabı buraya alıntılayarak yazıyı uzatmayacağım. Merak edenler internetten kolaylıkla bulup okuyabilirler. (Adresini yukarıda söyledim.) Ancak 'uydu teknolojisi' sayesinde bu mevzudaki algı darlığımızı bir parça aştığımız kanaatindeyim. Hatta 'casus uydular' sayesinde mevzuun şerir yanını da çözdüğümüzü düşünmekteyim. Evet. Bugün kolaylıkla kabul ediyoruz ki: Eğer semada doğru yeri tutarsanız aşağıyı daha geniş bir perspektiften inceleyebilirsiniz. Hatta tuttuğunuz yere göre dost-düşman ülkelerin sırlarını da elde edebilirsiniz.

GoogleEarth'ün yanlışlıkla ortaya çıkardığı şeyler duymuşsunuzdur. Bunlar buzdağının sadece görünen kısmı. Esasında casus uydular uzunca bir zamandır 'bilgi toplama amacıyla' kullanılıyorlar. Eskiden bu teknolojiyi üretebilen ülkelerin sayısı sınırlıydı. Şimdi sahada oyuncu arttı. İşler karıştı. Trafik yoğunlaştı. Hepsi 'kendine göre melek' ülkeler de artık yeri geldiğinde bu meraklı casusları engelleyebilmek için silahlar üretiyorlar. Yani ayetin haber verdiği 'casus şeytanların recmedilmesi' hakikati bir başka rengiyle hayatımıza dahil oluyor. Evet. İnsanoğlu da eriştiği teknoloji sayesinde semadan bilgi toplanabildiğini görüyor. Bunu engellemenin yollarını kurcalıyor. Nihayetinde eriştiği çözüm: Yerden atış yapmak. Şimdilik böyle. Ancak dediğim gibi: İleride uydular silahlanırsa bu atışlar semadan yapılacak. Uzay istasyonlarından atılan füzelerle uydular vurulacak. Belki vurulan sadece uydu da olmayacak. Uzaydan karaya atışlar da yapılacak. Tıpkı karadan uzaya yapılabileceği gibi.

20. Söz'ün bakış açımızı kaldırdığı yükseklik ne zengin birşey. Peygamber mucizelerinin bugünün bilimi için 'dest-i teşvik' hükmüne geçtiği sırrı. İnsanlığın aklına karpuz kabukları düşürdüğü hakikati. Bunun bir başka rengini de 'casus şeytanların recmedilmesi' bahsinde görebiliriz. Çünkü bize bu makamda anlatılan da yine bir kıssadır. Şeytanlar-melekler arasında geçen mübarezedir. Bu mübarezenin ufkumuza düşürdüğü bir hayal vardır. Belki bugünün uydu sistemleri o hayalin isbatı olmaktadırlar. Kimbilir? Ben artık mezkûr ayetin verdiği haberi yadırgayanları yadırgıyorum. Görebildiğimiz boyutunda bunlar oluyorsa göremediğimiz boyutta ötekisi neden olmasın ki?

Ateistler yazarlıktan anlar mı?

"İşte, hiç görünmeyen—ve halen görünmüyor—o ağaca dair, biri çıksa, bir perde üstünde onun herbir âzâsına mukabil birer resim çekse, birer hudut çizse, daldan meyveye, meyveden yaprağa, bir tenasüple bir suret tersim etse ve birbirinden nihayetsiz uzak mebde' ve müntehâsının ortasında uzuvlarının aynı şekil ve suretini gösterecek muvafık tersimatla doldursa, elbette şüphe kalmaz ki, o ressam o gaybî ağacı gayb-âşinâ nazarıyla görür, ihata eder, sonra tasvir eder." 13. Söz'den.

On kişiye bir kitap yazdırdığımızı düşünelim. Türünü de söylemeyelim. Yok. Hadi. O kadar da gaddar olmayalım. Diyelim ki: Bize bir roman yazın. Ama birbirinize bakmak yok ha. Ortak bir konu bulmaya çalışmak yok. Gidişat üzerine anlaşmak yok. Hiç yok. Bu da mı fazla gaddarlık oldu? Peki. Alt türünü de açıklayalım: Yazacakları eser bir polisiye roman olacak. Daha fazlasını vermeyelim. Gerisini tesadüflere bırakalım. Ve bu on kişi başlasın. Herbiri kitaptan bir bölüm yazsın. Birbirilerinin yazdıklarını hiç okumasın. Sonra tamamlandıklarında onları birleştirelim. Bakalım. Acaba bütünlüklü/uyumlu bir eser bulabilecek miyiz?

Birazcık editörlük/yazarlık tecrübem olduğu için rahatlıkla söyleyebilirim ki: İrtibatsız on kişinin yazdığı bölümler birleştirildiğinde ortaya bir 'eser' değil bir 'facia' çıkacak. Çünkü aralarında hiçbir uyum olmayacak. Birisi Ayşe'nin katilini ararken diğeri Nuri'nin hırsızını bulmaya çalışacak. Herbiri kendi tahayyülerine göre bir kurguya girişecekler. Elbette ortak kararların yoksunluğundan dolayı da ayaklarını aynı yorgana göre uzatamayacaklar.

Bu anlaşmazlığı işveren olarak biz giderebilirdik. Yazılacakların tüm detaylarını onlara söyleyebilirdik. O zaman daha çok noktada buluşmaları mümkün olurdu. Ama yine de sıkıntılar bitmezdi. Çünkü detaylar kadar üslûp da önemli. Bu kalemlerin acaba üslûbu bir mi? Eğer değilse, ki genelde değildir, o zaman kulaklarına fısıldanan kurguyla da bir ittihada gelemezlerdi. Yazdıkları eserin akışında yine birçok kusurları olurdu. Tastamam buluşmazdı. Tastamam buluşmanın sağlanması için ya yazar bir olmalıydı yahut da... Başka ihtimal yok ki.

 Evet, başka ihtimal yok, aynı yazar tarafından telif edilmeyen eserlerin kusurlardan arınması mümkün değil. Devam kitapları başka müellifler tarafından yazılmış serileri düşünüyorum mesela. Yok. Olmuyor. Aynı tadı alamıyorsunuz. Birşeyler tutmuyor. Üstelik devam kitabının yazarı taklid etmeye de çalışıyor. Kendisi olarak kalmaya çabalamıyor. Yani iradesini başkası gibi olmaya sarfediyor. Yine istediğini/arzuladığını alamıyor. Bu yüzden devam kitapları genelde tutmuyor. Hatta bazen aynı yazarın devam kitabı bile tutmuyor. Çünkü yazarı da yaşarken değişiyor. Dili değişiyor. Üslûbu değişiyor. Duyguları değişiyor. Bazen bizzat kendisi de ilk başarısının gölgesinde kalıyor bu yüzden. Değişimin etkisinden zamanın içindeki hiçbir varlık kurtulamaz. Zaman zaten 'aynı kalmama'nın anabaşlığıdır.

Misalimize geri dönelim. Diyelim ki: Bu yazarların sayısı on değil yüz olsun. Yok. Yüz de değil. Yüzbin olsun. Ve bu defa onlara birer bölüm yazmalarını değil birer harf koymalarını söyleyelim. Yani onların seçtikleri harfleri derledikten sonra bizim bir kitabımız olacak. Yüzbin harften oluşan bir roman. Romanı da söylemeyelim. Sadece kitap diyelim. Sadece yazacaklarını bilsinler. Ama ne yazacaklarını bilmesinler. Birbirleriyle irtibatsız olsunlar. Üstelik bir de bu insanların aynı dili konuşmadıklarını varsayalım. Yüzbin kişinin herbiri başka bir dilde konuşuyor. Başka ülkelerin vatandaşları. Daha da ileri gidelim: Bu yüzbin kişinin hiçbirisi aynı zamanda yaşıyor olmasın. Yüzyıllar içine bu tecrübeyi dağıtalım. Bin yıl evvelki insanın cümlesini bin yıl sonrakiler tamamlıyor olsun. Sizce eserimiz ne kadar başarılı olur?

Hiç mi? Zor mu? İmkansız mı? Cık, cık, cık. Arkadaşlar, bunlar en azından insan, akılları-şuurları var. İlimleri-iradeleri var. Kudretleri-yetenekleri var. Böyle şeyleri varken işin arkasını toparlayamazlar mı? Yine 'Cııık!' mı? Yok mu? Olmaz mı? 'Iıı ıhh!" mı? Peki. Tamam. Ben de size hakveriyorum. Hakikaten de bir kitap yazabilmek için çok uyumlu bir birlikteliğin varolması lazım. Bunu aşabilmenin en uygun yolu yazarın 'tek' olması. Yazar tek olursa yazdıklarını tevhid etmesi kolaylaşır. Bir konuda, bir üslûpta, bir dilde tutar. Başı-sonu kavuşturur. "Ama heyetle de yazılan kitaplar var!" mı dediniz? Öyle eserleri ben de gördüm. Ancak onları da toparlayan 'üst yazar' mutlaka bulunuyor. Yani önüne gelen metni içerikte tevhidi sağlamak için o denetliyor, düzenliyor, işliyor, farklılıkların yaralarını sarmaya çalışıyor. Buna rağmen böylesi dosyalar yayınevleri için korkulu rüyadır. Başarısı azdır.

İşte, arkadaşım, ateistler öyle insanlar ki: Daha konu insan gibi akıllı-şuurlu bir varlıkken veya kitap gibi sınırlı-kontrollü bir alanken başarılamayan birşeyi kainat kitabının işleyişi için mümkün görüyorlar. On kişiyle muvaffak olunamayan bir bütünlüğü sayısı nihayetsizliğe varan varlıklar için 'olabilir' sanrılıyorlar. Üstelik burada eylemcilerin ittifak ettikleri bir fiil türü var: Yazmak. Dolayısıyla kapsam sınırlı. Hata riski daha az. Fakat onların  vücud vehmettikleri ihtimalde bu da mümkün değil. Çünkü herbir varlık tesadüfün elinde oyuncak. Hem kendisi hem eylemleri. Hepsi bir gelişigüzellik içinde. Gelişigüzellikten nasıl kitap çıkabilir? Kağıt, mürekkep ve kalem bin yıl bekleseler tesadüfle kitap olurlar mı?

Lakin, arkadaşım, gerileyip kitabın tamamına baktığımızda hiçbir kusura da rastlamıyoruz. Karıştırdıkça en karışık nakışların bile binbir hikmetle yapıldığını derkediyoruz. Uyum. Uyum. Uyum. Kainat kitabı telif süreci hakkında size yalnız birşey söylüyor: Beni yazan 'tek' olmalı. Yaratıcım 'tek' olmalı. Gözeticim 'tek' olmalı. Bilenim 'tek' olmalı. Seçenim 'tek' olmalı. Böyle bir dağınıklık başka şekilde toplanmaz. Bu düzen başka şekilde açıklanamaz. 

Gerçi Kehf sûresinin 1. ayetinde 'kitap'tan kastedilen Kur'an'dır. Mürşidim de 13. Söz'de onu Kur'an olarak tefsir etmiştir. Ancak onunla kainat arasındaki ilişkiye yaptığı atıflarla bana şunu da düşündürmüştür: Cenab-ı Hakkın yazdığı hiçbir kitapta uyumsuzluk yok. Tutarsızlık yok. Karışıklık yok. Tutarsızlık kesretin delilidir. Uyum tevhidin delilidir. Yazan bir olmadığı zaman bütün kitaplar karışır. Bütün kitapları bir tutarsızlık karıştırır. İşte bu hakikat mezkûr ayette (gayet kısa bir mealiyle) şu şekilde ders verilir: "Hamd bütünüyle o Allah'a aittir ki kuluna kitabı indirmiş ve onda hiçbir tutarsızlığa yer vermemiştir." 

Yani: Kitapsa tutarsız olmayacak. Tutarsızlık varsa kitap değildir. Eğer tutarsızlık yoksa fail de bir olacak. Çünkü failleri arttırmak fiilerde karışıklığa neden olur. Tutarsızlık doğurur. Fiillerin faili birse hamd da ona aittir. Öyle ya: Başkalarına neden iltifat edilsin? Başkaları neden övünç sahibi olsun? Onlar yapmamışlardır ki. Nasıl hırsızlık ederler? Övgüyü-şükrü fiili yapanın alması gerekmez mi? Gerekir. Bu açıdan 'La ilahe illallah'ın gereği 'Elhamdülillah'dır arkadaşım. 'Elhamdülillah'ın gereği de 'La ilahe illallah'tır. Ondan başka yaratan olmadığına göre övgüden dilim kesilmez. Ondan başkasına övgüden dilim kesilemediğine göre O birdir. Ayetin 'Elhamdülillah' ile başlayıp 'kitap'la sona ermesi bu dersi de içerir. Allahu'l-a'lem.

Aleyhissalatuvesselama inen Furkan'ın içinde hiçbir çelişki bulunmadığı gibi insanlığın içine indiği kainat kitabında da hiçbir çelişki yok. Üstelik biz de kainat kitabının içine inmiş başka başka kitaplarız. O kadar nüsha yazılmışız. Yahu bizde de çelişki yok. Yani ki insanlıktan bu kadar nüsha yazılmış. Hepsi ne kadar güzel yazılmış. Maşaallah. Kâfirin küfrü kendine. Allah'ın sanatına değil ki. Allah'ın sanatı kâfirin üzerinde bile parıl parıl parıldıyor. Yalnız kâfir kendisi farkedemiyor. Şuna da ayrıca dikkatini çekerim arkadaşım: Bu âlem öyle bir kitap ki elmanın noktasını âlemin cümlesi tamamlıyor. Sivrisineğin gözü güneşle birlikte çalışıyor. Pirenin midesi güneş sistemine muhtaç. Bediüzzaman bunları hep anlatıyor. Kainat bunları hep anlatıyor. Kur'an bunları hep anlatıyor. Hakkıyla kulak veremeyenler biziz. Çünkü bizler matbaa makinesinin başında hergün yeni bir şiir yazmasını bekleyenleriz. Makine şiir yazamıyor. Çünkü şiir, kalıpçıların değil, her an içinde yeni bir dünya yaratılanların işidir.

Nedir yahu bu mürted meselesi? (2)

8) Soru: Mürtedin katli meselesi 'fikir özgürlüğüne' zarar vermiyor mu? Fikir özgürlüğü artsa İslam'ın yayılmasına hizmet olmaz mı? Buradaki taviz bize aslında zafer getirmez mi?

el-Cevap: Ben bidayet-i İslam'da öngörülmemiş bir zaferi bizim heveslerimizle keşfedebileceğimizi zannedemiyorum. Yani, eğer mürtedlerin özgürce yaşamasına izin vermek İslam'ın yayılmasına hizmet ediyor olsaydı, Aleyhissalatuvesselam da yaşamalarına izin verirdi. İslam'da da bu iş caiz olurdu. Böyle olmamışsa bizim akıl yürütmemizde hata var demektir. Açıklıkla itiraf edelim. Üstelik bu tarz tefekkürlerin 'insan tasavvuru' da bana arızalı görünüyor. 

Öyle ya: İnsan (en azından her insan) birşey mantıklı diye hemen yola gelen bir canlı değildir. Ya? Seçimlerinin meşruiyetini inşa edebilen bir canlıdır. Cerbezesi vardır. En tehlikeli yanı da budur. Sözgelimi: Bir delikanlıya zinanın günah olduğunu anlatın. Sonra da onu alıp bu deniyetin bollukla işlendiği bir ortama bırakın. Bir gün, iki gün, üç gün, bir hafta, bir ay, bir yıl. Bakınız: Çok zordur kendisini tutması. Yüz kişide deneseniz belki birinde muvaffak olursunuz. Belki o kadar da olamazsınız. Çünkü o delikanlının aklı doğruyu dinlerken nefsi de yanlışı dinliyor olacak. Hatta dinlemek de değil. İçinde yaşıyor olacak. Kapılacak. Bu hal onu öyle bir duruma getirir ki, Allah korusun, belki gün gelir size 'zinanın günah olduğu bir dinde kalmayacağını' söyler. Evet. Nefis yeterince manipüle edilirse, bu imkan verilirse, artık dizginleri tutulamaz olur. Aklın "Yapma! Etme! Gitme!" demesine aldırmaz olur. Hatta direksiyonunu nefis ele geçirir. Kendi yolunun meşruiyet taşlarını döşer. Günahının felsefesini, savunusunu, tebliğini üretir. 

İşte mürtedin kafası da böyle çalışır. Yalnız zehirlenmez. Zehirlemeye de gayret eder. Zincirini pek fena kırdığından, tıpkı İblis gibi, beraberinde çokları çukuruna götürmek ister. İnanmadığı(!) Allah'a karşı bir düşmanlık besler. 'Özgürlük' dediğiniz de düşmanınıza "Al beni vur!" diye silah vermek hesabına geçer. Hazine odasında hırsız serbestçe gezebilir mi? Kim gezdirir? Halbuki mü'minler bu dünyanın en değerli hazinesidir. Mürtedlerse mü'min hırsızlarıdır.

9) Soru: Mürtedleri 'katletmek' değil onlarla 'konuşmak' gerekir. Çünkü dinden çıkmanın varlığı dinî tebliğde sorunlar olduğuna işaret eder. Biz İslam'ı yaşayamadığımız için böyle olduklarından onlardan biz sorumluyuz. Mürtedlerin katli ise bu sorumluluktan kaçmaktır.

el-Cevap: Mürtedlerin artmasında elbette ahirzaman şartlarının bir payı var. Ve, doğrudur, İslam'ı tebliğde biz de yeterince sorumluluğumuzu yerine getiremiyoruz. Fakat birşeyin sahadaki halinin nedenlerini konuşmak başka fıkıhtaki uygulamanın meşruiyetini konuşmak başka. Biz, yani bugün 'mürtedin katli' meselesini savunanlar, "Şöyle denk geldiğimiz mürtedlerin kafasını rahat rahat keselim!" mantığıyla bu işi yapmıyoruz. Ya? Biz işin 'kitabiyatını' savunuyoruz. Böylesi bir müeyyidenin İslam'da bulunmasının ondaki nakiseden değil, hâşâ, sosyo-psikolojik bir öngörüden (yani kemalinden) kaynaklandığı söylüyoruz. Evvelemirde yapmaya çalıştığımız bu. Sonrasındaki tartışmalar sonrasında yaşanmalı. Sözgelimi: Üzerinden Süfyan geçmiş bir sosyolojide uygulama nasıl olur? Çerçeve nasıl değerlendirilir? Şartlara nasıl bakılır? Değişen şeyler var mıdır? Hukukumuz, âlimlerimiz, naslarımız bu zeminde neler neler söyler? Cevazlar nereye kadardır? Bütün bunlar elbette 'istikametli ulemanın' halledeceği şeylerdir.

Yani meselenin bugünü bence ancak İslam ulemasının oturup konuşacağı bir iştir. Bizim işimiz değildir. Bizim işimiz İslam'ın hakkını savunmaktır. Öyle ıvır-zıvır argümanlarla, modern hukuk-çağ putlaştırmalarıyla, seküler tabularla 'tukaka' edilmesini engellemektir. Bugün Türkiye'de bu meseleye dair yazıp çizenler de, hiç korkmayın, mürted katletmek peşinde değiller. Onların canlarını yakan İslam'ın her celseden suçlu çıkarılması. Bana sorulsa ki: "Bugün bütün mürtedlerin öldürülmesi gerektiğini mi düşünüyorsun?" Açıklıkla "Bilmiyorum!" derim. "Bu benim karar vereceğim birşey değil. Bu İslam'da hukuksal çerçevesi olan mesele. Bam-güm iş değil." O yüzden bu asrın zaafları ile İslam'ın meşru bir müeyyidesi tezyif edilemez. Ahirzamanın yaralarıyla Asr-ı Saadet mesul tutulamaz. Biz burada Asr-ı Saadet'in savunusunu yapıyoruz.

Kaldı ki: Zaten mürtedin katline dair okumalar yaptığınızda mevzuun evvelinde bir 'tebliğ süreci' yaşandığını görürsünüz. Yani o kişiye şüphelerini giderme konusunda zaman-yardım sağlanır. Tevbe etmesine imkan verilir. Sorar, dinler, öğrenir. Tevbe ederse ne güzel. Tekrar kardeşimizdir. Buna rağmen ısrar ediyorsa derdinin hakikat olmadığı ortaya çıkar. Dolayısıyla "Biz İslam'ı anlatamıyoruz!" diye bir sıkıntı zaten işin hukukî zemininde görünmüyor. İslam o kişiye yetkin bir heyet tarafından anlatılıyor. Soruları cevaplanıyor. Müşkülleri çözülüyor. Müeyyidenin hükmü 'kurtarma çabaları yürütüldükten sonra' uygulanıyor. Bu da endişeyi giderir herhalde. 

10) Soru: Karşı fikre hakk-ı hayat tanımayan bir din nasıl özgürlükten bahsedebilir? Mürtedin katli varsa İslam'da irade özgürlüğü yok demektir. Bu din değil zorbalıktır.

el-Cevap: Arkadaşlar, şu noktaya dikkatinizi çekeyim, büyük laflar etmeden önce büyük resmi görmek lazım. Yani, külliyetli-kapsamlı bir tesbit yapmadan önce, en azından karşınızdaki dinin zaman aynasındaki tefsirini görmelisiniz. Bu yönde okumalar sahibi olmalısınız. Şimdiyse maalesef işler böyle yürümüyor. Pat-küt, cart-curt, yalap-şalap, ağzı olan konuşuyor. Bu gibi şeyler iddia edenler acaba İslam tarihindeki misalleriyle 'farklı din mensuplarının hürriyetlerini' biliyorlar mı? İslam hukukunda 'ehl-i zımme' başlığının altını hiç okumuşlar mı? Hiç içeriğine bakmışlar mı? Ne gezer! Halbuki: Elhamdülillah. İslam, sözde dinlerden-inançlardan üstün olarak, hukukunda farklı din mensuplarının hakk-ı hayatlarını tanımlamıştır. Durumlarını öngörmüştür. İslam'ın farklı din mensuplarına tanıdığı bu hakkı, hristiyanlık, kendi mezhepleri arasında bile sağlamamıştır. Katolik-ortadoks-protestan savaşları az mı can götürmüştür? Yahudi katliamları hakeza. Sevgi pıtırcığı(!) budistler de bugün Myanmar'da az mı müslüman öldürüyorlar? Halbuki İslamiyette zalim olmadıkça böyle katliamları kimseye karşı yapamazsınız. Zalimlerin zulmünü de zaten İslam savunmaz. Sahip çıkmaz. Korumaz. Onu emretmemiştir ki bir de mesul tutulsun?

İslam'ın mürtedin katli meselesinde dikkatimizi çektiği şey bambaşka. Tabir-i caizse: Din meselesinin ciddiyetini yitirmesinden endişeleniyoruz. Gir-çık, gir-çık, gir-çık. Bu işlerin yalap-şalap hale dönmesinden korkuyoruz. Fransız seyyah Du Loir bile işin bu yanını farketmiştir. Seyahatnamesi'nde kendisini müslüman yapmak isteyen bir paşadan bahseden Du Loir, akla gelebilecek bir soruyu, yani paşanın hatırı için İslam'a girmiş gibi yapması yönündeki fikri, İslam'da 'dine girip-çıkmanın şakası yapılabilecek bir husus olmadığını' belirterek yanıtlar. 

Evet. İslam din konusunda ciddidir. Nikah konusunda ciddidir. Elfaz-ı küfür meselesinde ciddidir. İtikadında ciddidir. Ayetlerinde ciddidir. Peygamberlere hürmette ciddidir. Hülasa: Dinimiz ciddi bir dindir. Laubaliliği sevmez. İtikadla ilgili hususlarda özellikle hazzetmez. Mürted meselesi ise, eğer hoşgörülürse, imanmayı-inancı laçkaya çevirecek bir lakaydlığa dönüşür. Hatta iş öyle bir hale gelir ki: Dinin düşmanları dahi dalga geçmek için girip girip çıkarlar. Ben şimdi bu arkadaşlara sorayım: Kızınızı-bacınızı nikahına almak isteyen birisinin, ki onlar sizin elbette değerli hazinenizdir, bir evlenip bir boşanmasını beğenir misiniz? Öyle serbest bırakır mısınız? Tabii ki bırakmazsınız. Çünkü insan kıymetlisi saydığı mevzularda ciddi olur. Namusu hele en ciddi olduğu şeylerden birisidir. Bu nikahta bile böyle oluyorsa din hususunda nasıl olmaz? Elbette din mevzuunda İslam bu işin en ciddi kararını almıştır. O da mürtedin katlidir. Katlin korkusudur.

11) Soru: Mürtedliğin bir müeyyideye maruz kalması meşru olmakla birlikte idam çok ağır bir cezadır. Gelişmiş ülkeler bu ceza yöntemini giderek kaldırmaktadır. Biz de bunu kaldırmalıyız.

el-Cevap: Cevaplaması en kolay şüphe de bu. Zira bir ilüzyonun üzerinde duruyor. İdam cezalarının neredeyse topyekün kaldırıldığı Avrupa'yı esas alalım mesela: Avrupa (birey birey değil devlet-millet olarak söylüyorum) insan öldürmeyi bırakmış mıdır? "Bırakmıştır!" diyen yalan söylüyor. Avrupa'nın bıraktığı ancak kendi vatandaşlarından bu cezayı kaldırmak. Yoksa kendisine karşı işlenmiş suçlarda katliam yapmaktan hiç çekinmiyor. Afrika'da olanlar, Asya'da yaşananlar, İslam coğrafyasının uğradığı saldırılar... Avrupa insan öldürmeyi falan bırakmadı arkadaşlar. Avrupa kendi vatandaşlarını öldürmeyi bıraktı. Bir kere bunu tayin edelim. Resmi doğru görelim.

Peki Avrupa idam cezasını neden kaldırdı? Ayarında duramadığı için. İslam'daki âdil çerçeveyi yakalayamadığı için. İfrat ettiği için. Sırf Fransız devriminde giyotine başını kaptırmış insanların listesini yapsanız feleğiniz şaşar. Stalin'in, Hitler'in vs. idam listeleri dudağınızı uçuklatır. Avrupa, özellikle Dünya Savaşlarında, elinin ayarının olmadığını gördüğü için kendi içinde bu yolu kapamaya çalıştı. Yine de büsbütün kapatmış değil. Suikastler, derin devlet cinayetleri, illegal uygulamalar vs. Avrupa idam cezasını uyguluyor. Ama halkına çaktırmıyor. Amerika'da zaten idam hâlâ var. Üstelik şunun da altını çizelim: Modern hukukun değişmesi bir dakikalık iştir. Bugün "İdam yok!" diyenler yarın icbar eden bir durum olduğunu düşünürlerse tek günde yasalaştırırlar. Onların paşa gönlüne bakan bir durumu norm olarak görüp İslam'dan taviz beklemekse akıl işi değildir. İslam naslar üzerine kuruludur. Avrupa'nın keyfine kurulmuş değildir.

Bir de şu noktaya nazarınızı çekmek istiyorum: Vatan hainliği denilen mesele, isterse hukukta cezası başka türlü tanımlanmış olsun, Avrupa'da hâlâ idamla cezalandırılıyor. Bunları istihbarat birimleri gizli-açık idam ediyorlar da vatandaşın ruhu bile duymuyor. Araba çarptı sanıyorlar. Boğazında kaldı sanıyorlar. Kalp krizi geçirdi sanıyorlar. İntihar etti sanıyorlar vs. Devletler hainlerini hâlâ idamla cezalandırıyor yani. Zaman bu hükmü değiştirmedi. Aksine kavileştirdi. İslam'da ise din devletten üstündür. Devlet dinle kaimdir. Din içindir. Dolayısıyla dinin hukuku devletin de hukukudur. Dinin hainliği devlet hainliği gibi ceza görüyorsa, en azından İslam'ın kendi ontolojisi/mahiyeti üzerinden, buna bir eleştiri getirebilmek mümkün müdür? 

12) Soru: Mürtedin katli meselesini savunursak DAİŞ'e dönüşmüş olmaz mıyız?

el-Cevap: Niye olalım? Herşeyin bir meşru dairesi var bir de haram dairesi. DAİŞ şu an bu işi nameşru şekilde uyguluyor diye meşruiyetinden vazgeçen neden biz oluyoruz? Neden koca ümmet bir avuç eşkıyadan dolayı kendinden, dininden, hukukundan şüphe ediyor? Üstelik DAİŞ bu cezayı bize karşı uyguluyor. Yani çarpıtmanın asıl mağduru biziz. Ümmetin 14 asırlık tecrübesine baktığınızda, o kadar İslam devleti görmemize rağmen, bunlardaki azgınlığı görmüyoruz. Bu uygulamanın, yine DAİŞ'e benzer bid'î çıkışlar dışında, zulme sebep olduğuna ise rastlamıyoruz. Yani ümmet geniş aynada bu müeyyideyi çerçevesi içinde uygulamayı başarmış. İstikametle hakkını vermiş. Suriye'de bin kişi arsa çevirip devlet ilan etti diye din mi değişecek? Elbette hayır. Din kendi düzeniyle varolacak. İfrat/tefrit oluşumların tasfiyesi yaşanacak. Yoksa DAİŞ "Allah bir!" de diyor. Öyle diyor diye, benzemek korkusuyla, ondan da mı vazgeçeceğiz?

13) Soru: Zararlarından korkulsa bile mürtedlerin başka türlü yaşaması sağlanamaz mı? Mesela: Sınırdışı edilseler? Böylece zararları uzaklaştırılmış olmaz mı? Bu yeterli değil mi? 

el-Cevap: Zaten mürted 'irtidadını' açıklamasa, açıklamadan pılını-pırtını toplayıp bir gayrimüslim memleketine taşınsa, orada açıklasa, kimse ona İslam beldelerinden suikast düzenlemez. Yahut da hayatı çok seviyorsa, irtidadını içinde tutsa, açıklamasa, öyle yaşasa, kimse kalbini yarıp bakmaz. Mürtedi problem haline getiren ilanıdır. O ilanın bir tür tebliğ hükmüne geçmesidir. Yahu bugün neleri neleri tartışıyoruz. "Uyuşturucuya teşvik diye bir suç var!" diyoruz. Atıyorum: "Bir şarkının sözlerinde toplumu tahkir varsa suçtur!" diyoruz. Dizilere-filmlere boykotlar uyguluyoruz. "Ahlakî yapımızı bozuyorlar!" diye basbas bağırıyoruz. Haklıyız da. Yani, özellikle internet çağında, her koyunun kendi bacağından asılmadığı hepimizin kabülü artık. Ahirzamanda çürümüş koyunun kokusu daha hızlı yayılıyor. Kötülük daha kolay teşvik ediliyor. İnsanların maneviyatı daha kolay kirletiliyor vs. Yani ahirzaman karanlığı yayan bir zaman.

Bence mürtedin katli meselesinin en az sorgulanması gereken zaman da, işte şu mezkûr niteliğinden dolayı, bu zaman olmalıydı. Yani şu anki durumumuzun tam tersi olmalıydı. Çünkü onun 'teşvik, tebliğ, tahrik' edici yanları açıklıkla görülmeliydi. Öküzün bir tanesi aldı eline Kur'an sayfalarını yırttı. Şimdi bu adamın yaptığı tahrik değil miydi? Bir başkası gençlere eşcinsellik propagandası yapmaya devam ediyor. Bu bir teşvik değil mi? Bir diğeri sabah-akşam "İslam'a neresinden saldırayım?" videoları çekiyor. Bunda tebliğ yok mu? Yani mürtedin zehirleyiciliğini anlamak için daha başka ne tecrübeye ihtiyacımız var? Ben asıl bu sorunun şaşkınlığındayım.

14) Soru: Batı'ya mürtedin katlini anlatamayız.

el-Cevap: Hah, işte, zurnanın uzunca bir 'Zııııırt!' çektiği yere geldik. Bütün mevzuun kaynağı burası bence. Bu aşağılık kompleksi. Canım kardeşim sen neden Batı'ya birşeyler anlatmak zorunda hissediyorsun kendini? Seni mü'min kılacak Batı mı? Üstelik, eğer birşeylerin açıklanması gerekiyorsa illa, o zalimler dünyada akıttıkları kanı, sömürdükleri canı, ettikleri israfı, dağıttıkları huzuru açıklasınlar. Önce onlar itiraf-tevbe etsinler. İki kez Dünya Savaşı yapıp, sivil-çocuk demeden Hiroşima'ya atom bombası atıp, İslam coğrafyasına çöküp onca zulmü işleyen hergeleler, hiçbir açıklama yapma ihtiyacı hissetmiyorlar da, sen neden burada gayet  meşru bir müeyyide için açıklama sancıları çekiyorsun? Ne diyeyim? Geçmiş olsun. Çok geçmiş olsun.

Neyse, bu yazı da epey uzadı, geri kalan konuları da bir dahaki yazıya bırakalım. Onu hemen yazmayabilirim ama. Hemen gelecek diye beklemeyin. Soruları biriktirip döneceğim. Cenab-ı Hak bizi ehl-i sünnetin istikamet dairesinden ayırmasın. Âmin. Âmin. Âmin.

Nedir yahu bu mürted meselesi? (1)

Bir-iki yıl kadar önce Ebubekir Sifil Hoca'nın 'mürtedin katli' meselesine dair bir izahını "Dinden çıkanın öldürülmesi Kur'an'da geçiyor mu?" başlığı ile kendi Youtube kanalımda paylaşmıştım. Epeyce ilgi gördü. Yorumlarda da epeyce bir tartışma yaşandı. Ben de kalibrem yettiğince o tartışmalara dahil olup soruları cevaplamaya çalıştım. Tabii başlarken altını çizmem lazım arkadaşlar: Benim bu konularda bir eğitimim yok. Yazık ki mekteplisi değilim. Bu nedenle cevaplarımın da sathî kaldığını açıklıkla itiraf edebilirim. Ancak (ve de belki) birer bakış açısı öğretmek mesabesindeler. İnşaallah. Fakat o tartışmaları takip eden dostlardan bunların yazı olması gerektiğini söyleyenler oldu. Bazıları 'gençlere şifa olacağını' iddia ederek ısrarcı da oldular. Evet. Ben bu iddiayı edemem. Doğrusu yazıyı da beceremedim. Bu kadar daldan dala atlamayı tek bir yazı nasıl kaldırır? İşin içinden çıkamadım. Onun yerine, arasıra takip ettiğim başka bir usûl üzerine, soru-cevap şeklinde birşeyler karalamaya karar verdim. Cenab-ı Hak kalbimizi/kalemimizi sırat-ı müstakîminden ayırmasın. Rahmetini, hidayetini, inayetini yoldaşımız etsin. Dilimizi muradının aksine konuşturmasın. Âmin. Hadi başlayalım. Bismillah:

1) Soru: Kişi münafık kalacağına mürted olup dinsizliğini dürüstçe yaşasa daha iyi olmaz mı? "Münafık kâfirden eşeddir!" Böylece müslüman toplum zararından korunur?

el-Cevap: Arkadaşlar "Münafık kâfirden eşeddir!" sözü haktır. Fakat kâfirden muradı 'mürtedler' değildir. Harbî kâfirleri kasteder. Hatta geçtiği bahsi okuduğunuzda mürşidimin onu söylerken "Din zehirdir!" diyen eski CHP başbakanlarından Şükrü Saraçoğlu gibi isimleri de dairesine dahil ettiğini görürsünüz. Yani Bediüzzaman 'münafık' derken kolaylıkla 'mürted' sınıfına dahil edilebilecek kişileri de kastetmektedir. Bu nedenle şu cümle ile bu hüküm ıskat edilmez. Edilemez. Belki akıl karışıklığını gidermek adına şöyle bir tasnif yapılabilir: "Mürted eşeddir münafıktan. O da eşeddir kâfirden." Yani münafık ya tereddüdü ya korkaklığı yahut edebi veya başka bir tedbiri yüzünden mürted gibi arsızlaşamaz. İçini açığa vuramaz. Zehrini alenen dökemez. Ancak mürted astarını hepten yırttığından edepsizlikte ileri gider. İnternette şöyle bir dolaşacağınız ateist sitelerinden durumu teşhis edebilirsiniz. Bu dinin mürtedi eski dininin düşmanı olur. Başka bir işi yokmuş gibi bütün mesaisini buna ayırır. Sabah-akşam İslam'a saldırıp dururlar. Yani irtidatta 'şüphe'den ileri 'inatlı düşmanlık' vardır. Allahu'l-a'lem.

2) Soru: Ya o kişi böyle bir mürted değilse? İnkârcılığını içinde yaşıyorsa? Kimseye bir zararı olmuyorsa? O zaman böyle bir cezaya uğraması haksızlık sayılmaz mı?

el-Cevap: Arkadaşlar hukuk okuyanlarınız daha iyi bilirler: İstisnalar ile müeyyideler iptal edilmez. Sözgelimi: Öyle bünyeler vardır ki: Adam içer içer de yine direksiyonda bocalamaz. O derece sarhoş olmaz yani. Veya öyle şefkatliler vardır ki: Ne tür silah taşırsa taşısın kullanmaz. Kontrolünü kaybetmez. Hiçbir cana kıymaz. Veyahut öyle dürüst kişiler vardır ki: Ne kadar para koysanız bir lirasını çalmaz. Olabilir. Fakat yine bu kişilerin alkollü araba kullanmasına, serbestçe silah taşımasına veya gizlice evlerinizi dolaşmasına izin vermezsiniz. Hüküm eksere bina edilir çünkü. Eğer ekseriyetle böyle yapanlar suça/rahatsızlığa konu oluyorlarsa bu iş yasaklanır. Men edilir. İstisnalar çoğunluğa bina edilen hükmü boşluğa düşüremez. Yoksa anarşi çıkar. Ekser asıldır. Mürtedlerin de istisna sahibi olmaları genele uygulanan hükmü düşürmez. İstisnalar kaideyi bozmaz. Kaide istisnanın rahatını bozar.

3) Soru: Ya o kişi daha sonra tekrar müslüman olacaksa? Böyle bir ceza uygulanarak onun tekrar İslam'a girişi engellenmiş olmaz mı? Geleceğin müslümanı kâfir kalmaz mı?

el-Cevap: Arkadaşlar yine hukuk okuyanlarınız daha iyi bilirler: İhtimaller ile de müeyyideler iptal edilmez. Sözgelimi: Adam yüz masumu öldürmüş. Cezaya müstehak olmuş. "İleride belki iyi adam olur!" diye idamdan kurtulabilir mi? Veya yüz hırsızlık yapmış. Mesleğini yeterince isbat etmiş. "Elim kesilmesin!" diyebilir mi? Her suçlunun 'ileride iyi bir adam olabilmesi ihtimali' vardır. Ama kesin böyle midir? Değildir. Vâki denilebilir mi? Denilemez. Dolayısıyla imkanat ne cezada ne de afta vukuat yerine istimal edilmez. Ceza ele bakar. Vukuata bakar. Bugüne bakar. Geleceğe, ihtimale, 'belki'ye bakmaz. Eğer bir hukuk sistemi böyle işletilmeye başlanırsa kimseye bir müeyyide uygulayabilme ihtimaliniz kalmaz. Anarşiye kapı aralanır. Çünkü sadece ihtimallere bakıyorsunuz. Vukuatı boşveriyorsunuz. Mürtedin cezası da İslam hukukunda işte böyle vukuat konusudur. İhtimal konusu değildir.

4) Soru: Kur'an'da mürtedin katliyle ilgili ayet yok. Dolayısıyla bu uygulamanın İslam'da olduğunu söyleyemeyiz. Neden meşruiyetini savunalım?

el-Cevap: Arkadaşlar samimiyetle bu konuya cevap arayanlar için söylüyorum: Kaynaklarımızı araştırdığınızda sahiden bu konunun cevabını bulamıyor musunuz? Halbuki 'mürtedin katli' meselesinin sünnetten delillerle sabit olduğu genel-geçer bir bilgidir. Uygulamalarının da misalleri aynı kaynaklarda nakledilmiştir. Sonraki dönemlerde yazılmış kaynaklarda da uzun uzun çerçevesi-şartları-usûlü izah edilmiştir. Ben bu hususta tereddüdün "Delilini bulamıyoruz ki!" endişesinden kaynaklandığını sanmıyorum. Daha çok "Benim içime sinmiyor!" sıkıntısından kaynaklanıyor. Kabul edelim: Ahirzaman üzerimizden bir dozer gibi geçti. İçimizdeki pekçok sütunu yıktı. Bu müddeilerin büyük çoğunluğu mürtedin katli meselesini Kur'an'da apaçık görseler bile kabul etmeyecek-edemeyecek kimseler. Hatta daha başka birçok konu var ki onlarda bu tutumu apaçık sergiliyorlar. Duruşlarını isbat ediyorlar. Hırsızın elinin kesilmesi meselesini, Kur'an'da geçtiği halde, kabul ediyorlar mı mesela? Sorun kendilerine. Yok. Onu da modern gönülleri kaldıramıyor. Dolayısıyla, dürüst olursak, mesele Kur'an'da geçip-geçmeme işi değildir. Mesele ahirzaman müslümanlarının yaşadıkları endoktrinasyondan kurtulamamalarıdır. Kendi dinlerinden, değerlerinden, kimliklerinden, hukuklarından emin olamayışlarıdır. Arızanın özü budur. Kur'an Müslümanlığı, tarihselcilik, sosyalist müslümanlık, liberal İslam, bâtınîlik, mezhepsizlik, deizm vs. bu özgüven eksikliğinin yansımalarıdır.

5) Soru: Kur'an'da mürtedin katline aykırı ayetler var. Dolayısıyla bu hüküm Kur'an'la çelişiyor. Uyuşmuyor. Onunla uyuşmayan bir uygulamayı kabul etmek zorunda değiliz.

el- Cevap: Ben bu hususta girdiğim tartışmalarda hep şunu gördüm: Mürtedlerle hiçbir bağlam ilişkisi olmayan ayetler bu hükme karşı delil olarak 'kullanılmaya' çalışılıyor. Kur'an Müslümanı dediğimiz kitlede zaten bu arıza çok var. Kur'an'la ilişkileri o kadar yüzeysel ki, ona bakarken "Kim, kime, ne makamda, ne söylemiş?" gibi, 'bir sözü doğru anlamanın en temel umdeleri' sayılabilecek detayları dahi ıskalıyorlar. Gerçi Kur'an'a da baktıkları yok aslında. Baktıkları beşer sözü mealler. Arapça zaten şinanay. Herhangi birisiyle tartışmaya girdiğinizde açıklıkla görüyorsunuz: Kâfirler hakkında inen ayeti müslümanlar hakkında, müslümanlar hakkındaki inen hükmü kâfirler hakkında, münafıklar hakkındaki açıklamayı mürtedler hakkında, İsrailoğulları hakkındaki ayeti ümmet-i Muhammed'e yapıştırarak vs. istedikleri cümleyi istedikleri yerde, hiçbir usûle bağlı olmadan, canlarının dilediği gibi delil olarak 'kullanıyorlar.' 

Kullanıyorlar kelimesine tekrar dikkat çekmek istiyorum. Çünkü bu arıza ancak 'kullanma' ile anlatılabilir. Bu arkadaşlar zaten modern(!) dünyanın algı operasyonuyla yapyağlı bir bulamaç kıvamına gelmişler. Doğruları-yanlışları onlara göre şekillenmiş. Artık Kur'an'a bakmalarının sebebi doğruyu-yanlışı öğrenmek değil. Ya? Dayatmak. Meşrulaştırmak. "Bakalım sen de bizim sözümüze gelebiliyor musun?" diye siğaya çekmek. Hâşâ. Allah'ın hikmeti. İmtihanın sırrı. Kur'an, kendisine hidayet için gelenin hidayetini, dalalet için gelenin dalaletini arttırır. Bunlar da gelip dalaletlerini buluyorlar. Halbuki o ayetlerin kimler hakkında indiğine dair şöyle bir araştırma yapsalar görecekler: Yüzde doksandokuzu münafıklar hakkında gelmiş. Ve onların içlerinde yaşadıkları gelgitli-tutarsız süreci yüzlerine vuruyor. Yoksa Asr-ı Saadette "İslam'a girdi-çıktı, girdi-çıktı, girdi-çıktı..." diye anlatılan bir vakıa var mı? Bir 'mürtedler topluluğu' bulunuyor mu? Böyle bir tecrübe yaşanmış mı? Onlarla ilgili ayetler inmiş mi? Uygulama olmuş mu? Bunları soran yok. Salla savur gitsin. Takva arayan mı var? Sünneti boşverdikten sonra kim tutar seni!

6) Soru: Mürtedin katli meselesi "Dinde zorlama yoktur!" hükmüne aykırıdır. Birisine dinden çıktığı için ceza uygulamak onu dini hakkında zorlamaya gider. Savunulamaz.

el-Cevap: Arkadaşlar, "Dinde zorlama yoktur!" haktır, ama yukarıda az önce konuştuğumuz şekilde 'makamı' dolayısıyla 'kayıtları' vardır. Yani bir gayrimüslimi zorla müslüman yapmak caiz değildir. İslam tarihinde de harbî kâfirlere ehl-i zimme statüsünde yaşama hakkı tanınmıştır. Fakat mürtedler bu kapsama girmez. (Ridde savaşları meşhur bir tecrübesidir.) Hatta mevzuyu daha genel alırsak: İslam hukukundaki bütün müeyyideler aynı zamanda meşru zorlama sayılır. Sözgelimi: Hırsızlık yapan birinin elinin kesilmesi onu 'yapmamaya zorlamak' değil midir? İftiraya sopa cezası neden vardır? Yalancının şahitliği neden kabul edilmez? Zaten bütün müeyyidelerin amacı budur. Zorlamadır. İnsanı yanlıştan doğruya doğru zorlamaktır cezalandırmalar. Hal böyleyken mezkûr hükmü genelleştirip "İslam'da zorlama yoktur!" diyen şer'i hukukun bu türden bütün müeyyidelerini görmezden gelmiş olur. (Hatta dinin amacını berhava etmiş olur.) Çünkü bu hukukun günübirlik hayata bakan uygulamaları da pekala dinin içindedir. Nasıl hırsızlık İslam'da suçsa irtidat da öyle suçtur. Şuna verilen ceza zorlama olarak meşruysa buna verilen ceza da aynı derecede meşrudur. Hem dünyamızı hem ahiretimizi düzenlemeye yöneliktir. İnşaallah. Hem de elhamdülillah.

7) Soru: Hristiyanlar kendilerinden ayrılıp İslam'a girenleri öldürseler mutlu olur muyuz? Onlar bunu yapsa kızacağımız halde biz nasıl böyle birşeye razı oluruz? 

el- Cevap: Yukarıda da demiştim arkadaşlar: Ahirzaman dozeri bizim üzerimizden pek feci geçti. Bazı insanımız öyle bir hale geldi ki: Hristiyanlığı-yahudiliği-ateistliği vs. İslam'la kafasında eşitledi. Hepsinin ortasını bulacak bir hukuk bulabileceğini sanrıladı. Taraftarlığını yitirdi. Liberalizm de tektipleştirici söylemiyle bunu destekledi. Evet. Liberalizm tektipleştirmecidir. Ama muhatabını okşaya okşaya tektipleştirir. Farklılıkları önemsemez hale getirir. Sosyalizm gibi doğrudan karşısına almaz. Birden savaşmaz. Ya? "Hepimiz kardeeşiiiz!" diye bir türkü tutturur. O arada sen de kendi 'buğzlarını' ve 'taraftarlıklarını' yitirirsin. Nötrleşirsin. Hatta düşmanını savunur olursun. Burada da problemin kaynağı aynı gibi görünüyor: Bir insanın hristiyanlıktan (veya başka bir dinden) İslam'a geçmesiyle bir müslümanın hristiyan olmasını nasıl eşitleyebilirsin? Yapan yapar da bunu sen nasıl yapabilirsin? Sen müslümansın. Hak dinin bu olduğunu biliyorsun. Dolayısıyla Bediüzzaman'ın bahsettiği başkalığı sezebiliyor olmalısın:

"İslâmiyet sair dinlere kıyas edilmez. Bir Müslüman, İslâmiyetten çıksa ve dinini terk etse, daha hiçbir peygamberi kabul edemez. Belki Cenâb-ı Hakkı dahi ikrar edemez ve belki hiçbir mukaddes şeyi tanımaz; belki kendinde kemâlâta medar olacak bir vicdan bulunmaz, tefessüh eder. Onun için, İslâmiyet nazarında harbî kâfirin hakk-ı hayatı var. Hariçte olsa, musalâha etse; dahilde olsa, cizye verse İslâmiyetçe hayatı mahfuzdur. Fakat mürtedin hakk-ı hayatı yoktur. Çünkü vicdanı tefessüh eder, hayat-ı içtimaiyeye bir zehir hükmüne geçer. Halbuki, Hıristiyanın bir dinsizi, yine hayat-ı içtimaiyeye nâfi bir vaziyette kalabilir. Bazı mukaddesâtı kabul eder ve bazı peygamberlere inanabilir ve Cenâb-ı Hakkı bir cihette tasdik edebilir."

Üstelik hristiyanlıktan veya başka bir dinden İslam'a geçen mukaddesat bağlamında daha azını bulmaz ki. Hep daha fazlasını görür. Balın en hasını tadar. Halbuki İslam'ın mürtedi alelekser ateist olur. Büsbütün mukaddesat zincirlerinden boşalır. O yüzden bizim mürtedimiz tehlikelidir. İçinde yıktığı değerlerin yerine başkalarını inşa edemez. Daha iyisini bulamaz ki inşa etsin. Bir yıkıntıyla yaşar. Bir yıkıntıyı çevresine yaşatır. Bunun derin tahlili psikiyatri sahasında aittir. Özetle şunu diyelim: Kendini birileriyle eşitlemeye mecbur hissedip 'Domates, biber, herkese gider!' bir hukuk araştıran boşuna uğraşır. İslamsa izzetlidir. Kararsızlıklardan müberradır. Böyle bir özgüven eksikliği hissetmediği için bükülmez. Buna mecburiyet duymaz. Kendi doğrularını kendi içinde, yani naslarıyla, usûlleriyle tanımlar. Böyle argümanlarla İslam'dan "Azıcık da sen modern dünya için eğilir misin lütfen!" diye taviz beklenmez. Hem düşünün: Her hukukî mevzuda biz de onlara eşitlenseydik, ohoo, o iş nerelere nerelere varırdı Allah korusun. 

Bununla birlikte şunu da ilave edelim ki: Modern devletler seküler, yani dini merkezlerinden çıkarmış, devletlerdir. Dolayısıyla müslümanlara şefkatleri(!) de dindarlıklarından değildir. Dindışılıklarındandır. Eğer bugün Avrupa'da, Amerika'da veya başka bir yerde din merkezli bir devlet görseydik, evet, onlar da kendi dinlerini terkedeni böyle cezalandırıyor olacaklardı. Çünkü böylesi cezalar onların da hukuklarında vardı. Delil arayan internette azıcık gezinse bulur. (Ben DİA'nın ilgili maddesinde bu konuda izahlar görmüştüm. Oraya da bakılabilir.) Dolayısıyla bu tarzı eşitlemeler ontolojik olarak yanlıştır. Seküler hukuku normlaştırıp İslam hukukunu ona benzemiyor diye 'tukaka' etmek bir mahiyet hatasıdır. Eh, evet, bu konuda söylenecek başka şeyler de var. Bir yazıda halledemedik. Bir dahaki yazıda konuşalım. Tevfik, hidayet ve inayet Allah'tandır. Biz de istikametimizi Ondan dileriz. Âmin.

Hz. Osman'a (r.a.) torpil yaptırmak mümkün mü?

Hz. Osman radyallahu anh bizim için herhangi bir siyasi figür müdür? Sahabe yan apartmanda oturanlar kadar haklarında rahat konuşulacak bir sosyoloji midir? Belki ben onları böyle sıradanlaştıramadığım için alınganlaşıyorum. Canım sıkılıyor. Dişim sıkılıyor. Daralıyorum. Ahmed Yıldız ağabeyin önüme düşen 'flood'unu okurken de böyle bir gerilim yaşadım bugün:

"Genişleyen siyasi sınırlar içinde hükümran olma formülünü 'güven' üzerine kuran Hz. Osman, bu sebeple tüm yöneticiliklere akrabalarını atamış, böylece kamu düzenini sağlayabileceğini düşünmüştü. 'Benden olan bana sadık kalır' anlayışı kendisini hesap vermeye kapatıyordu. Bu yaklaşım kaçınılmaz olarak liyakati yok saydı, keyfilikleri, yozlaşma ve yolsuzlukları 'icab-ı idare' olarak kabul etti. Müslüman dünya, böylece sürdürülebilir ve hukuka dayalı bir yönetim modeline veda etti. Hikmet-i hükümet norm oldu. Dün olduğu gibi bugün de, Müslüman dünyanın ana problemi siyasi istibdat yerine hukuka dayalı, muhalefeti beşeri çeşitliliğin zorunlu bir unsuru olarak gören, şeffaf ve hesap verebilir yönetim modellerine sahip olmayışıdır."

 
Bununla övünülmez ya: Ben cahil bir adamım. Bir alanda uzmanlık yapamadım. Belki şimdi 'bu sözleri doğru anlayamadığım' da söylenecek. Kendimi temize çıkarmam. Olabilir. Lakin kalbimin sesini de önemserim. Göğsüm pusulam gibidir. Ve kalbim bu silsilenin bana söylediği şeyden cidden rahatsız oldu. İlk rahatsızlığı şuydu: Bugünün siyasetiyle/saflaşmalarıyla ilgili bir mevzuu götürüp Osman radyallahu anha bağlamakta ne maslahat var? Çünkü, elhamdülillah ki elhamdülillah, mü'min reflekslerimizin böyle yeşermediğini düşünüyorum. Biz hayatta bir yanlışla karşılaşınca onu ta götürüp sahabeye bağlamak arzusu duymayız. Ya? Mümkünse, o çamuru yalar-yutar, üzerimize alır, o pâk eteklere sıçratmayız. Komşum bana ırkçılık yapsa mesela, mevzuu alıp, "Bir keresinde Ebu Zerr radyallahu anh da Bilal-i Habeşî radyallahu anha..." falan filan diye yerde sürüklemem. Onu şununla bağlamam. Zaten ilgisi yoktur ki bağlayayım. Kusur burada durur. Kusur bende durur. Kusur zaten bana/bize yakışır. Onlara değil.

O nedenle 'adam kayırmacılık' üzerinden bugüne söylenecek birşeyin de ta götürülüp Hz. Osman-ı Zinnureyn'e bağlanmasını anlamam. Meleklerin kendisinden hayâ ettiği bir ahlak sahibine böyle şeyleri götürmenin maslahat adına da birşey getireceğini sanmam. Ne getirir peki? Sahabeye tân getirir. Bu konularda kelam etmeye haddi olmayanların çenelerini açar. Cahile cesaret verir. Sanarlar ki: Sahabe de bizim gibi insanlardır. Adam kayırırlar. Kul hakkına girerler. Ahlaksız yönetimler sergilerler. Bir yalanı, hileyi, hatayı 'ahlaksızlığı belirtir bir ısrarla' bütün yönetimleri boyunca tekrarlarlar. Hatta, şianın iddia ettiği şekliyle, Aleyhissalatuvesselamı defnetmeyi unutur da "Başa ben geçmeliyim!" kavgasına tutuşurlar. Hâşâ. Böyle bayağı-denî karakterler değildir onlar. Biliyoruz ki: Bugün sahabeyi böyle anlamayı sevenler genelde ehl-i bid'a ekollerdir. Onların müntesipleridir. Sahabeyi tân etmek denilince onlar akla gelir.

Neden? Çünkü her bid'anın gidip çarptığı duvar 'sahabeye hürmet'tir. Ümmet-i Muhammed'in bu aziz tutumu bid'aların revacını engellediği için, farklı ekollerden de olsalar, sahabeye tân edeni severler. Hepsi aynı kuyuyu kazmaktadır çünkü. Aynı surda delik açmaktadır. Niyetleri ne olursa olsun. Buradan hepsine ekmek çıkar. Bu nedenle Ehl-i Sünnet de sahabe konusunda ayrıca hassastır. Haysiyetlerine ayrıca düşkündür. En küçüğünü olsun korumasız bırakmaz. Dokundurmaz. Bunun en güzel ifadesi de Ömer b. Abdülaziz rahmetullahi aleyhin "Allah kanlarına ellerimizi bulaştırmadı. Biz de dilimizi bulaştırmayalım!" tutumudur.

 
Biz ne yapıyoruz? Biz, Allah selamet versin, feraset versin, istikamet versin, pek iyi yapmıyoruz. Ahmed ağabey de iyi yapmıyor. Ki kendisi de biliyordur: Hz. Osman isminde birisi hiç yaşamamış olsaydı, şimdi-şu anda varlığını bütün tarihten çekip çıkarabilseydik, silebilseydik, bu sorunlar yine olacaktı. Devlette de olacaktı. Millette de olacaktı. Bizde/bende de olacaktı. Hiçbir coğrafya/sistem bundan kurtulamayacaktı. Çünkü bunlar fıtratın yaralarıydı. Yukarıdaki arızaları insanlık tarihine Osman radyallahu anh sokmadı. İlk akrabasını vali atayan da o değildi. 'Adam kayırmacılık' denen hâdise Habil ile Kabil kıssası kadar eski bir mesele. Kurcalasanız gider. Hatırlayalım: Yakub aleyhisselamın oğulları onu neyle suçluyorlardı? Yusuf aleyhisselamı kayırmakla değil mi? Dolayısıyla, haklı-haksız, belirtileri/dedikodusu tarihin her köşesinde görülen kronik hastalıklar için sahabeye müracaatın ne manası var? Ne şifa umulur bu tândan?

 

Kusura illa bidayet inşa edilecekse, ihtiyaçsa(!), Allah'tan 'başkasının değil kardeşinin nübüvvetini dilediği için' Musa aleyhisselam da suçlanabilir. Hâşâ. Veya ehl-i beyte mevedded bahsinde "Ben kimin mevlasıysam Ali de onun mevlasıdır!" dediği için Aleyhissalatuvesselama da çamur atılabilir. "O ehl-i beytini kayırmasaydı kimse akrabasını kayırmazdı!" falan denebilir. Hâşâ. Cenab-ı Hak böyle bataklıklarda altın aramaktan cümlemizi muhafaza eylesin. Âmin.

Kaldı ki: Osman radyallahu anhın olayı "İlle de Benî Ümeyye olsun ister çamurdan olsun!" üzerinden tanımladığına dair bulgumuz da yok. Eldeki delillerin hepsi onun 'akrabasına iyilik etmeyi sevdiğini' gösteriyor. O kadar. Ki bu tutum cuma hutbelerinden aşinamız ayetin de emridir. Benî Ümeyye asabiyeti değildir. Hamiyet-i diniyedir. Bir de karakteri itibariyle Ömer radyallahu anh gibi sert olmayan yönetimi var. Bunları biliyoruz. Ancak akrabalarını valiliklere atama hususunda yalnız değil ki. Aynı tutumu hilafeti döneminde Hz. Ali radyallahu anhın da gözettiğini birçok kaynak naklediyor. Yani o da tıpkı Hz. Osman gibi akrabalarını vali atıyor. Evet. O zaman belki şunu da düşünmek gerekiyor: "Belki de o şartlarda en hikmetlisi buydu ha?"

Peki bu seçimlerde şer'i şeriften ayrıldığına dair bir delilimiz var mı? Yok. Olsa olsa emîrü'l-mü'minînin iradesine bırakılmış bir alanda seçimini böyle beyan buyurmuştur. Tasarrufunu böyle kullanmıştır. Zaten kendisinin de dönemindeki ifadesi "Böyle yapmakla Allah'ın rızasını aradığı..." yönündedir. Valiliğe atadığı kimseler de alelekser liyakatsiz insanlar değildir. Muaviye radyallahu anh gibi öne çıkan bazılarıysa zaten Ömer radyallahu anhın döneminde de aynı görevlerde bulunmaktadırlar. Yani Benî Ümeyye'nin yönetimde görev alması ilk kez Osman radyallahu anh ile de değildir. Kaldı ki: Benî Ümeyye, hâşâ, bir nasipsizler kervanı, lanetliler kavmi vs. de değildir. Haşimoğullarının amcaoğlu, Kureyş'in asil hanedanlarından, yetenekli-zeki insanlar barındıran bir kavimdir. 'Arabın dehaları' sayıldığında Benî Ümeyye'den birçok kişi listeye girer.

"'Benden olan bana sadık kalır' anlayışı kendisini hesap vermeye kapatıyordu." Vallahi Hz. Osman kemalinde birisi ne kendisinin ne de atadığı birisinin 'hesap vermeye kapanacağını' rüyasında görmemiştir. Hesap vermeye kapalı iktidarlar varsa bunlar kendilerini 'her anının hesabıyla yaşayan' Osman radyallahu anh ile referanslandıramazlar. Onun merhamet yolunu tutması böyle bir sonuç amaçlamamıştır. Bu sonucun membaının orası olduğu metazoridir.

"Bu yaklaşım kaçınılmaz olarak liyakati yok saydı, keyfilikleri, yozlaşma ve yolsuzlukları 'icab-ı idare' olarak kabul etti." 'Akrabaya veya tanıdığa görev vermek' ile 'liyakatin yok sayılması' arasındaki kaçınılmaz bağı ben göremiyorum. Hatta bu kaçınılmazlık iddiasında bir tür demagoji tadı da alıyorum. Bir insan akrabasından liyakatli bir kimseye sorumluluk veremez mi? (Aleyhissalatuvesselam Efendimizin Hz. Ali radyallahu anha verdiği sorumluluklar az mıdır?) Veya şöyle soralım: Tanıdıkla çalışmanın zorunlu olarak liyakati ötelediği sahih bir yaklaşım mıdır?

 
Bu konulardan fitne çıkması da yeterli delil oluşturmaz. (Fitne Aleyhissalatuvesselam Efendimizin Hz. Usame radyallahu anhı genç yaşında komutan atamasında da kendine yer bulmuştur.) Zira şer'an böyle bir yasağın mevcudiyetini bilmiyoruz. Olsa olsa maslahata göre seçilebilir meşru şıklardan birisidir. Maslahat olur seçilir. Maslahat olmaz seçilmez. Süleyman aleyhisselam gibi evladı olsa hangi baba onu yerine sultan bırakmaz? Bir de aksini düşünelim: Hiçbir akraba-tanıdık çalışmayan yönetimlerde 'keyfilikler, yozlaşmalar, yolsuzluklar, torpiller' yokedilebilmiş midir? Yoksa 'icab-ı idare' her yerde kendisini idare edecek argümanları bulmakta mıdır? Herhalde insanlık bu konuda da yeterince tercübeye sahiptir. Evet. Gruplaşmalar fıtratları meyyal olanlarda yine yeşerir. Velev ki içlerinde hiçbir yakınlık bağı olmasın. Bulurlar. Kurarlar.

"Müslüman dünya, böylece sürdürülebilir ve hukuka dayalı bir yönetim modeline veda etti. Hikmet-i hükümet norm oldu." Yani "Aynı İslam tarihine mi bakıyoruz?" diye bazen şüpheye düşüyorum. Bu yaklaşımla rasat edince sanki İslam tarihi 'hukuksuzluk tarihi' gibi birşey oluyor. Ne kuvvetli bir veda ediliyor! Sanki bundan sonraki asırlar şeriatla/adaletle yönetilmediler. Çağdaşlarına gıpta parmağı ısırtmadılar. Ha, nameşru şeyler hiç olmamış mıdır, olmuştur. Kim sırr-ı imtihanı üzerimizden kaldırabilir? Ahmed ağabeyin hayal ettiği sistem uygulansa acaba bunlardan kurtulunabilecek midir? Bana sorulsa "Mümkün değil!" derim. İnsan varsa imtihan var. İnsan varsa arıza var. İnsan varsa sapma var. Fertlerde varsa toplumlarda-devletlerde de var. Hiçbir rejim, adı-sistemi-işlemi ne olursa olsun, şeytanın aralarına giremeyeceği saflara sahip olamayacak. Çünkü insanlardan kurulu olacak. İnsanlar buna müsait olup yozlaştıracaklar. Bu noktada da, hepsi aynı ümitle dünya sahnesine çıkıp, devireceklerini devirip, aynı inkisar-ı hayalle devrilen ideolojiler (hatta ideolojiler çağı) yeterli bir tecrübeyi ders verir.

"Dün olduğu gibi bugün de, Müslüman dünyanın ana problemi siyasi istibdat yerine hukuka dayalı, muhalefeti beşeri çeşitliliğin zorunlu bir unsuru olarak gören, şeffaf ve hesap verebilir yönetim modellerine sahip olmayışıdır." Ahmed ağabeyin dikkat-i nazarı bir nur talebesine göre çok fazla devlete bakıyor. Halbuki bu rahlenin bize ilk öğrettiği her yaranın başlangıcının bizde olduğu. Ancak biz düzelirsek düzeleceği. Yeni Said en çok bundan eskisine güceniyor. Yani müslüman dünyanın esas problemi siyasal değil takvasaldır. Siyaset dairesi zaten günahsızlık/ismet dairesi değildir. Siyasetçinin ekserce müttaki olamayacağı Ahmed ağabeyin de aşina olduğu bir manadır. Biz kendimizi yıllarca siyasal İslamcılardan bu mihengle ayırdık. Şimdi gözümüz onlar kadar kemali devlette arayacaksa nurcu inceliğimiz-derinliğimiz nerede kalır?

Çok uzattım. Diyeceklerim de kaldı ama hülasa edip fasıl vereyim: Ben Ahmed ağabeyin siyaseti-iktidarı-hükümeti-partileri vs. eleştirmesine karşı değilim. Bunu herkes gibi yapabilir-yapar. Ama Metin ağabeye bir ay kadar önce ettiğim sitemin aynısını ona da ediyorum: Bunu böyle söyleyebilmek gayet mümkünken ta sahabeye kadar gitmeye ne gerek var? Çıkıp dese ki: AK Parti hükümeti atamalarda liyakati değil akrabalığı önemsiyor. Her makama kendi adamlarını getiriyorlar. Bu anlayış yolsuzluğu doğurur vs. Söyleyemez miyiz? Zaten hergün binlerce cümle bu bahiste yazılmıyor mu? Bunu böyle burada bırakarak söylemek mümkünken işi ta Hz. Osman radyallahu anha çıkarmaya ne gerek var? Allah cümlemizi istikametten ayırmasın. Âmin. Âmin.

Konu hakkında bir ders için: https://www.youtube.com/watch?v=9KskRVIBNrE&t=2s