Risale-i Nur yeter mi?

"Bu zamanda enaniyet çok ileri gitmiş. Herkes, kameti miktarında bir buz parçası olan enaniyetini eritmeyip bozmuyor, kendini mazur biliyor; ondan nizâ çıkıyor. Ehl-i hak zarar eder; ehl-i dalâlet istifade ediyor." Kastamonu Lahikası'ndan. 

"Risale-i Nur yeter!" diyenlere şefkatli bir dikkatle yaklaşmak lazım. Ne niyetle söylediklerini doğru teşhis etmek şart. Yanlış teşhis yanlış suçlamayı doğurabilir. Sözgelimi: "Başka hiçbir esere ihtiyaç yoktur. Hiçbirini okumaya gerek yok. Başka bütün eserler boş çabalardır..." gibi insafsız/iz'ansız bir noktaya gidiyorsa cidden teessüf etmek gerek. O kişi Risale-i Nur'u da doğru anlamamış demektir. Yahut da sekir halindedir. Ama şunu diyorsa: "Benim, elhamdülillah, işimi görecek kadar İslamî altyapım var. Bundan sonra sadece Risale-i Nur'la meşgul olsam kalbimi tatmin ediyor. Manevî/şahsî ihtiyacımın görüldüğünü hissediyorum. Gayretimi buna hasrediyorum." Mevzuun bu tarafına muhalefet etmeyi de yanlış buluyorum. Kalbe karışılamayacağını düşünüyorum. Fakat, durum böyle bile olsa, yine de meseleye Bediüzzamanca bir şerh düşmek gerek.

Rahmetin de bir kanunu var arkadaşım. Kendisini eksik göreni tamamlıyor. Tamam göreni eksiltiyor. Avuçlarını açana yağıyor. Kalbini kapatana kapanıyor. Hatta kırk kere kâfir olsun. Eğer kendisini noksan bulup tamamlamaya çalışırsa lûtfa mazhar oluyor. Fakat aksi durumda, isterse kırk kere müslüman olsun, sanrısı mahrumiyete dönüşüyor. O halde diyebiliriz ki: Rahmetin mü'mini aczini bilendir. Aczini bilmeyen, kendi aslını tanımadığı gibi, Rabb-i Rahîminin de marifetine hakkıyla ulaşamamıştır. Evet. Bu öyle bir makamdır ki, mürşidimin tabiriyle, "Vücudunda adem, ademinde vücudu vardır." Kendisini var bilse yokolur. Yok bilse varolur. Varoldukça yokolur. Yokoldukça varolur.

"Kendini bilse, vücut verse, kâinat kadar bir zulümat-ı adem içindedir. Yani, vücud-u şahsîsine güvenip Mûcid-i Hakikîden gaflet etse, yıldız böceği gibi bir şahsî ziya-yı vücudu, nihayetsiz zulümât-ı adem ve firaklar içinde bulunur, boğulur. Fakat enâniyeti bırakıp, bizzat nefsi hiç olduğunu ve Mûcid-i Hakikînin bir âyine-i tecellîsi bulunduğunu gördüğü vakit, bütün mevcudatı ve nihayetsiz bir vücudu kazanır. Zira, bütün mevcudat, esmâsının cilvelerine mazhar olan Zât-ı Vâcibü'l-Vücudu bulan, herşeyi bulur."

 Demek 'herşeyi bulmak' için 'herşeysiz kalmak' lazım. Hiçbirşeyin hakiki yokluğunu çekmek istemiyorsan hiçbirşey olman gerek. Kelime oyunu yapmıyorum. Sahiden durum böyle. İstersen misallendireyim: Çok cahil olduğumu düşünüyorum mesela. (Ki gerçekten öyle düşünüyorum.) Bu cahillik beni öğrenmeye aç kılıyor. Eğer cahilliğimin şuuruna varmazsam öğrenmeye açlığım da olmaz. Öyle değil mi? "İnsan azgınlaşır kendisini müstağni gördükçe!" buyuran Âlâk sûresini hatırla hem. Hem 'emanet ayeti'ni de düşün. Ahirinde 'çok zalim' ve 'çok cahil' olduğumuzun buyrulmasını 'bir başlangıç noktası' olarak tasavvur edebilirsin. Yani yükleneceğimizi yüklendik. Şimdi yarış başlıyor. Fakat, bir saniye, bu yarış yüklendiğimizle yükseldiğimiz bir varlık noktasında başlamadı. Hayır. Kibre kapılmak hatadır. Aksine bize bahşedilen şey tam tersiydi: Emaneti yüklenmekle karanlığımızı idrak imkanıyla ikramlı kılındık. Hediye buydu. Elçi, asıl değil, detaydı. Emanetçi kendi adına sıfırlanandı. Allah Teala, emanetçi kılmakla bizi, sahipliği anlattı.

Varlığı varlığından çok yokluğundan öğreniyoruz arkadaşım. Başka türlü olamaz. Çünkü yaratıcısı değiliz. Emanetçiyiz. Ne kadar verilirse o kadar bulunduruyoruz. Ne kadar taşımamıza izin verilirse o kadar tutuyoruz. Sonra çekilip alınıyor. Yerine aynısını koyamıyoruz. Dikenleri ellerimizi parçalıyor. "Keşke toprak olsaydım!" diyoruz. "Keşke hiç tanışmasaydım!" Ne sıhhat kalıyor bizde, ne gençlik, ne de güzellik. Yoksunlukları ise, evet, kalıyor. Zeval-i lezzetin elemi terketmiyor. Zeval-i elemin lezzeti de bâkidir. Varlık yokeldiğinde yok kalır. Yokluk yokeldiğinde varolur. Bizim yokluğu yoketmemiz lazım.

Mürşidim Sünuhat'ında diyor ki: "Lâkayt Emevîlik, nihayet sünnet cemaate, salâbetli Alevîlik, nihayet Râfizîliğe dayandı." Mektubat'ta ise sözünü şöyle tamamlıyor: "Eğer Hazret-i Ali olmasaydı, dünya saltanatı, mülûk-u Emeviyeyi bütün bütün yoldan çıkarmak muhtemeldi. Halbuki, karşılarında Hazret-i Ali ve Âl-i Beyti gördükleri için, onlara karşı muvazeneye gelmek ve ehl-i İslâm nazarında mevkilerini muhafaza etmek için, ister istemez, Emeviye devleti reislerinin umumu, kendileri olmasa da, herhalde teşvik ve tasvipleriyle, etbâları ve taraftarları, bütün kuvvetleriyle hakaik-i İslâmiyeyi ve hakaik-i imaniyeyi ve ahkâm-ı Kur'âniyeyi muhafazaya ve neşre çalıştılar. Yüz binlerle müçtehidîn-i muhakkikîn ve muhaddisîn-i kâmilîn ve evliyalar ve asfiyalar yetiştirdiler. Eğer karşılarında Âl-i Beytin gayet kuvvetli velâyet ve diyanet ve kemâlâtı olmasaydı, Abbasîlerin ve Emevîlerin âhirlerindeki gibi, bütün bütün çığırdan çıkmak muhtemeldi."

Yani, Âl-i Beyt de bu ümmete emanet edilmekle, başkalar 'onlar gibi olamamak' nimetiyle tanışmış oldular. Şaşırma söylediğime arkadaşım. Onlar gibi olamadığını bilmek de bir nimetti. Çünkü onlar gibi olmaya teşvik etti. Kendisi Âl-i Beyt karşısında yarım bulanlar, büsbütün gözden düşmemek için, gayretleriyle tamam olmaya çalıştılar. Bundan istiğna etselerdi daha fena olacaklardı. Nasıl ki biz öyle oluyoruz. Cenab-ı Hakkın bahşettiği emanetçiliği sahiplik sanrılayarak dibin dibine iniyoruz. Kibirlenmekle derecelerini düşürüyoruz. İstiğnayla batırıyoruz. Üstelik tekebbür ettikçe rahmet de bizden uzaklaşıyor. Zira rahmet kendi yarımlığının farkında olmayanlardan uzaklaşır. Onun mehri fakirliktir. Sultan oturacak yer bulamadığı, yani ki kendisine yer gösterilmeyen, meclise neden uğrasın? Fakirliğini daha az hissettikçe insanoğlu rahmete liyakatini kaybeder. Evet. Öyledir. Rafızîliğe giden her yolun zemini "Ben kendime yeterim!" taşlarından örülmüştür. Kendi kabına kapanmak rahmetten eder daima. 

Aynı bahsin bir de Hakikat Çekirdekleri'ndeki versiyonunu alıntılayalım:

"Sevâd-ı âzama ittibâ edilmeli. Ekseriyete ve sevâd-ı âzama dayandığı zaman, lâkayt Emevîlik, en nihayet Ehl-i Sünnet cemaatine girdi. Adetçe ekalliyette kalan salâbetli Alevîlik, en nihayet az bir kısmı Râfızîliğe dayandı."

Bediüzzaman, bu metnin Sünuhat'taki versiyonun başında, (onu ilk alıntılamıştım) bir ayet de zikrediyor. (Rum sûresinin 19. ayeti.) Kısa bir mealiyle buyruluyor ki orada: "Ölüden diriyi, diriden ölüyü, O çıkarıyor!" Hemen altında da bu ayete bir açıklama yapıyor: "Pekçok desatir-i külliye ve bir kısım desatir-i ekserîyi tazammun eder. Ferde, cemaate, nev'e, mesleğe şâmildir." (Emevî-Rafizî kıyaslaması işte bunun misali olarak geliyor. Daha başka misaller de var. Fakat yazıyı uzatmak istemedim.) 

Öyleyse soralım: İçimizden bir dirilik doğurmak öncesinde bir parça ölmeye mi bağlıdır? Öldüğümüzü kabullendiğimiz zaman mı Allah bize katından bir diriliş bahşeder? Ya tam tersi olursa? Ya kendimizi rahmetin lütfundan müstağni dirilikte görürsek? O zaman da geleceğimiz bir ölüme mi gebedir? Soruları çoğaltabiliriz. Ancak 'gör' dedikleri değişmez. İstiğnada bir tehlike vardır. Sahibini rahmete köreltir. Nice lütuftan eder. Doğru yerde başlayanı dahi yanlışa sürükler. Bunları düşünmekle ben de korkuyorum arkadaşım. "Allah ölüm fikrini almasın asla içimizden!" diyorum. Çünkü alırsa sahiden öleceğiz. Kalırsa, inşaallah, bize hayat var. Ademinde vücudu vardır, vücudunda adem var. Demek asıl vücud ademdir. Evet. Ehl-i Sünnet'in parçası olanlar, kendilerini bütünden müstağni görmezlerse, isabet ederler. Çünkü parçanın hayatı bütünün hayatıyla mümkündür. Hiçbir parça bütüne rağmen yaşamaz. Bütünle yaşar. Nur talebelerine de yakışan bütüne karşı müstağnilik değil mütevaziliktir, vesselam.

Hz. Osman'a (r.a.) torpil yaptırmak mümkün mü?

Hz. Osman radyallahu anh bizim için herhangi bir siyasi figür müdür? Sahabe yan apartmanda oturanlar kadar haklarında rahat konuşulacak bir sosyoloji midir? Belki ben onları böyle sıradanlaştıramadığım için alınganlaşıyorum. Canım sıkılıyor. Dişim sıkılıyor. Daralıyorum. Ahmed Yıldız ağabeyin önüme düşen 'flood'unu okurken de böyle bir gerilim yaşadım bugün:

"Genişleyen siyasi sınırlar içinde hükümran olma formülünü 'güven' üzerine kuran Hz. Osman, bu sebeple tüm yöneticiliklere akrabalarını atamış, böylece kamu düzenini sağlayabileceğini düşünmüştü. 'Benden olan bana sadık kalır' anlayışı kendisini hesap vermeye kapatıyordu. Bu yaklaşım kaçınılmaz olarak liyakati yok saydı, keyfilikleri, yozlaşma ve yolsuzlukları 'icab-ı idare' olarak kabul etti. Müslüman dünya, böylece sürdürülebilir ve hukuka dayalı bir yönetim modeline veda etti. Hikmet-i hükümet norm oldu. Dün olduğu gibi bugün de, Müslüman dünyanın ana problemi siyasi istibdat yerine hukuka dayalı, muhalefeti beşeri çeşitliliğin zorunlu bir unsuru olarak gören, şeffaf ve hesap verebilir yönetim modellerine sahip olmayışıdır."

 
Bununla övünülmez ya: Ben cahil bir adamım. Bir alanda uzmanlık yapamadım. Belki şimdi 'bu sözleri doğru anlayamadığım' da söylenecek. Kendimi temize çıkarmam. Olabilir. Lakin kalbimin sesini de önemserim. Göğsüm pusulam gibidir. Ve kalbim bu silsilenin bana söylediği şeyden cidden rahatsız oldu. İlk rahatsızlığı şuydu: Bugünün siyasetiyle/saflaşmalarıyla ilgili bir mevzuu götürüp Osman radyallahu anha bağlamakta ne maslahat var? Çünkü, elhamdülillah ki elhamdülillah, mü'min reflekslerimizin böyle yeşermediğini düşünüyorum. Biz hayatta bir yanlışla karşılaşınca onu ta götürüp sahabeye bağlamak arzusu duymayız. Ya? Mümkünse, o çamuru yalar-yutar, üzerimize alır, o pâk eteklere sıçratmayız. Komşum bana ırkçılık yapsa mesela, mevzuu alıp, "Bir keresinde Ebu Zerr radyallahu anh da Bilal-i Habeşî radyallahu anha..." falan filan diye yerde sürüklemem. Onu şununla bağlamam. Zaten ilgisi yoktur ki bağlayayım. Kusur burada durur. Kusur bende durur. Kusur zaten bana/bize yakışır. Onlara değil.

O nedenle 'adam kayırmacılık' üzerinden bugüne söylenecek birşeyin de ta götürülüp Hz. Osman-ı Zinnureyn'e bağlanmasını anlamam. Meleklerin kendisinden hayâ ettiği bir ahlak sahibine böyle şeyleri götürmenin maslahat adına da birşey getireceğini sanmam. Ne getirir peki? Sahabeye tân getirir. Bu konularda kelam etmeye haddi olmayanların çenelerini açar. Cahile cesaret verir. Sanarlar ki: Sahabe de bizim gibi insanlardır. Adam kayırırlar. Kul hakkına girerler. Ahlaksız yönetimler sergilerler. Bir yalanı, hileyi, hatayı 'ahlaksızlığı belirtir bir ısrarla' bütün yönetimleri boyunca tekrarlarlar. Hatta, şianın iddia ettiği şekliyle, Aleyhissalatuvesselamı defnetmeyi unutur da "Başa ben geçmeliyim!" kavgasına tutuşurlar. Hâşâ. Böyle bayağı-denî karakterler değildir onlar. Biliyoruz ki: Bugün sahabeyi böyle anlamayı sevenler genelde ehl-i bid'a ekollerdir. Onların müntesipleridir. Sahabeyi tân etmek denilince onlar akla gelir.

Neden? Çünkü her bid'anın gidip çarptığı duvar 'sahabeye hürmet'tir. Ümmet-i Muhammed'in bu aziz tutumu bid'aların revacını engellediği için, farklı ekollerden de olsalar, sahabeye tân edeni severler. Hepsi aynı kuyuyu kazmaktadır çünkü. Aynı surda delik açmaktadır. Niyetleri ne olursa olsun. Buradan hepsine ekmek çıkar. Bu nedenle Ehl-i Sünnet de sahabe konusunda ayrıca hassastır. Haysiyetlerine ayrıca düşkündür. En küçüğünü olsun korumasız bırakmaz. Dokundurmaz. Bunun en güzel ifadesi de Ömer b. Abdülaziz rahmetullahi aleyhin "Allah kanlarına ellerimizi bulaştırmadı. Biz de dilimizi bulaştırmayalım!" tutumudur.

 
Biz ne yapıyoruz? Biz, Allah selamet versin, feraset versin, istikamet versin, pek iyi yapmıyoruz. Ahmed ağabey de iyi yapmıyor. Ki kendisi de biliyordur: Hz. Osman isminde birisi hiç yaşamamış olsaydı, şimdi-şu anda varlığını bütün tarihten çekip çıkarabilseydik, silebilseydik, bu sorunlar yine olacaktı. Devlette de olacaktı. Millette de olacaktı. Bizde/bende de olacaktı. Hiçbir coğrafya/sistem bundan kurtulamayacaktı. Çünkü bunlar fıtratın yaralarıydı. Yukarıdaki arızaları insanlık tarihine Osman radyallahu anh sokmadı. İlk akrabasını vali atayan da o değildi. 'Adam kayırmacılık' denen hâdise Habil ile Kabil kıssası kadar eski bir mesele. Kurcalasanız gider. Hatırlayalım: Yakub aleyhisselamın oğulları onu neyle suçluyorlardı? Yusuf aleyhisselamı kayırmakla değil mi? Dolayısıyla, haklı-haksız, belirtileri/dedikodusu tarihin her köşesinde görülen kronik hastalıklar için sahabeye müracaatın ne manası var? Ne şifa umulur bu tândan?

 

Kusura illa bidayet inşa edilecekse, ihtiyaçsa(!), Allah'tan 'başkasının değil kardeşinin nübüvvetini dilediği için' Musa aleyhisselam da suçlanabilir. Hâşâ. Veya ehl-i beyte mevedded bahsinde "Ben kimin mevlasıysam Ali de onun mevlasıdır!" dediği için Aleyhissalatuvesselama da çamur atılabilir. "O ehl-i beytini kayırmasaydı kimse akrabasını kayırmazdı!" falan denebilir. Hâşâ. Cenab-ı Hak böyle bataklıklarda altın aramaktan cümlemizi muhafaza eylesin. Âmin.

Kaldı ki: Osman radyallahu anhın olayı "İlle de Benî Ümeyye olsun ister çamurdan olsun!" üzerinden tanımladığına dair bulgumuz da yok. Eldeki delillerin hepsi onun 'akrabasına iyilik etmeyi sevdiğini' gösteriyor. O kadar. Ki bu tutum cuma hutbelerinden aşinamız ayetin de emridir. Benî Ümeyye asabiyeti değildir. Hamiyet-i diniyedir. Bir de karakteri itibariyle Ömer radyallahu anh gibi sert olmayan yönetimi var. Bunları biliyoruz. Ancak akrabalarını valiliklere atama hususunda yalnız değil ki. Aynı tutumu hilafeti döneminde Hz. Ali radyallahu anhın da gözettiğini birçok kaynak naklediyor. Yani o da tıpkı Hz. Osman gibi akrabalarını vali atıyor. Evet. O zaman belki şunu da düşünmek gerekiyor: "Belki de o şartlarda en hikmetlisi buydu ha?"

Peki bu seçimlerde şer'i şeriften ayrıldığına dair bir delilimiz var mı? Yok. Olsa olsa emîrü'l-mü'minînin iradesine bırakılmış bir alanda seçimini böyle beyan buyurmuştur. Tasarrufunu böyle kullanmıştır. Zaten kendisinin de dönemindeki ifadesi "Böyle yapmakla Allah'ın rızasını aradığı..." yönündedir. Valiliğe atadığı kimseler de alelekser liyakatsiz insanlar değildir. Muaviye radyallahu anh gibi öne çıkan bazılarıysa zaten Ömer radyallahu anhın döneminde de aynı görevlerde bulunmaktadırlar. Yani Benî Ümeyye'nin yönetimde görev alması ilk kez Osman radyallahu anh ile de değildir. Kaldı ki: Benî Ümeyye, hâşâ, bir nasipsizler kervanı, lanetliler kavmi vs. de değildir. Haşimoğullarının amcaoğlu, Kureyş'in asil hanedanlarından, yetenekli-zeki insanlar barındıran bir kavimdir. 'Arabın dehaları' sayıldığında Benî Ümeyye'den birçok kişi listeye girer.

"'Benden olan bana sadık kalır' anlayışı kendisini hesap vermeye kapatıyordu." Vallahi Hz. Osman kemalinde birisi ne kendisinin ne de atadığı birisinin 'hesap vermeye kapanacağını' rüyasında görmemiştir. Hesap vermeye kapalı iktidarlar varsa bunlar kendilerini 'her anının hesabıyla yaşayan' Osman radyallahu anh ile referanslandıramazlar. Onun merhamet yolunu tutması böyle bir sonuç amaçlamamıştır. Bu sonucun membaının orası olduğu metazoridir.

"Bu yaklaşım kaçınılmaz olarak liyakati yok saydı, keyfilikleri, yozlaşma ve yolsuzlukları 'icab-ı idare' olarak kabul etti." 'Akrabaya veya tanıdığa görev vermek' ile 'liyakatin yok sayılması' arasındaki kaçınılmaz bağı ben göremiyorum. Hatta bu kaçınılmazlık iddiasında bir tür demagoji tadı da alıyorum. Bir insan akrabasından liyakatli bir kimseye sorumluluk veremez mi? (Aleyhissalatuvesselam Efendimizin Hz. Ali radyallahu anha verdiği sorumluluklar az mıdır?) Veya şöyle soralım: Tanıdıkla çalışmanın zorunlu olarak liyakati ötelediği sahih bir yaklaşım mıdır?

 
Bu konulardan fitne çıkması da yeterli delil oluşturmaz. (Fitne Aleyhissalatuvesselam Efendimizin Hz. Usame radyallahu anhı genç yaşında komutan atamasında da kendine yer bulmuştur.) Zira şer'an böyle bir yasağın mevcudiyetini bilmiyoruz. Olsa olsa maslahata göre seçilebilir meşru şıklardan birisidir. Maslahat olur seçilir. Maslahat olmaz seçilmez. Süleyman aleyhisselam gibi evladı olsa hangi baba onu yerine sultan bırakmaz? Bir de aksini düşünelim: Hiçbir akraba-tanıdık çalışmayan yönetimlerde 'keyfilikler, yozlaşmalar, yolsuzluklar, torpiller' yokedilebilmiş midir? Yoksa 'icab-ı idare' her yerde kendisini idare edecek argümanları bulmakta mıdır? Herhalde insanlık bu konuda da yeterince tercübeye sahiptir. Evet. Gruplaşmalar fıtratları meyyal olanlarda yine yeşerir. Velev ki içlerinde hiçbir yakınlık bağı olmasın. Bulurlar. Kurarlar.

"Müslüman dünya, böylece sürdürülebilir ve hukuka dayalı bir yönetim modeline veda etti. Hikmet-i hükümet norm oldu." Yani "Aynı İslam tarihine mi bakıyoruz?" diye bazen şüpheye düşüyorum. Bu yaklaşımla rasat edince sanki İslam tarihi 'hukuksuzluk tarihi' gibi birşey oluyor. Ne kuvvetli bir veda ediliyor! Sanki bundan sonraki asırlar şeriatla/adaletle yönetilmediler. Çağdaşlarına gıpta parmağı ısırtmadılar. Ha, nameşru şeyler hiç olmamış mıdır, olmuştur. Kim sırr-ı imtihanı üzerimizden kaldırabilir? Ahmed ağabeyin hayal ettiği sistem uygulansa acaba bunlardan kurtulunabilecek midir? Bana sorulsa "Mümkün değil!" derim. İnsan varsa imtihan var. İnsan varsa arıza var. İnsan varsa sapma var. Fertlerde varsa toplumlarda-devletlerde de var. Hiçbir rejim, adı-sistemi-işlemi ne olursa olsun, şeytanın aralarına giremeyeceği saflara sahip olamayacak. Çünkü insanlardan kurulu olacak. İnsanlar buna müsait olup yozlaştıracaklar. Bu noktada da, hepsi aynı ümitle dünya sahnesine çıkıp, devireceklerini devirip, aynı inkisar-ı hayalle devrilen ideolojiler (hatta ideolojiler çağı) yeterli bir tecrübeyi ders verir.

"Dün olduğu gibi bugün de, Müslüman dünyanın ana problemi siyasi istibdat yerine hukuka dayalı, muhalefeti beşeri çeşitliliğin zorunlu bir unsuru olarak gören, şeffaf ve hesap verebilir yönetim modellerine sahip olmayışıdır." Ahmed ağabeyin dikkat-i nazarı bir nur talebesine göre çok fazla devlete bakıyor. Halbuki bu rahlenin bize ilk öğrettiği her yaranın başlangıcının bizde olduğu. Ancak biz düzelirsek düzeleceği. Yeni Said en çok bundan eskisine güceniyor. Yani müslüman dünyanın esas problemi siyasal değil takvasaldır. Siyaset dairesi zaten günahsızlık/ismet dairesi değildir. Siyasetçinin ekserce müttaki olamayacağı Ahmed ağabeyin de aşina olduğu bir manadır. Biz kendimizi yıllarca siyasal İslamcılardan bu mihengle ayırdık. Şimdi gözümüz onlar kadar kemali devlette arayacaksa nurcu inceliğimiz-derinliğimiz nerede kalır?

Çok uzattım. Diyeceklerim de kaldı ama hülasa edip fasıl vereyim: Ben Ahmed ağabeyin siyaseti-iktidarı-hükümeti-partileri vs. eleştirmesine karşı değilim. Bunu herkes gibi yapabilir-yapar. Ama Metin ağabeye bir ay kadar önce ettiğim sitemin aynısını ona da ediyorum: Bunu böyle söyleyebilmek gayet mümkünken ta sahabeye kadar gitmeye ne gerek var? Çıkıp dese ki: AK Parti hükümeti atamalarda liyakati değil akrabalığı önemsiyor. Her makama kendi adamlarını getiriyorlar. Bu anlayış yolsuzluğu doğurur vs. Söyleyemez miyiz? Zaten hergün binlerce cümle bu bahiste yazılmıyor mu? Bunu böyle burada bırakarak söylemek mümkünken işi ta Hz. Osman radyallahu anha çıkarmaya ne gerek var? Allah cümlemizi istikametten ayırmasın. Âmin. Âmin.

Konu hakkında bir ders için: https://www.youtube.com/watch?v=9KskRVIBNrE&t=2s

Ya Muhakemat geleneği savunuyorsa?

"Her asır başında hadisçe geleceği tebşir edilen dinin yüksek hâdimleri, emr-i dinde mübtedi' değil, müttebidirler. Yani, kendilerinden ve yeniden bir şey ihdas etmezler, yeni ahkâm getirmezler. (...) Ancak tavr-ı esâsiyi bozmadan ve ruh-u aslîyi rencide etmeden, yeni izah tarzlarıyla, zamanın fehmine uygun yeni ikna usulleriyle ve yeni tevcihat ve tafsilât ile îfa-i vazife ederler." Şualar'dan.

Birkaç satırcık da olsa şu meseleye değineyim: Bir kısım neo-nurcular Muhakemat'ın 'gelenek eleştirisi' olduğunu söylüyorlar. Bunu söylerken de sapla samanı birbirinden ayıramama arızası yaşıyorlar. Yani, neredeyse reformist/modernist taife kadar bir aymazlıkla, Ehl-i Sünnet'te asıldan-fürûa varolagelen(!) sorunların Bediüzzamanca dillendirildiğini ifade ediyorlar. Hâşâ. Hiç. Hiç böyle değil. Tamam. Muhakemat hakikaten 'tefsir mukaddimesi' olarak müellifinin ilmî yaklaşımını içerir. Mukaddimeler zaten böyle bir geleneğin parçasıdırlar. Onları yazmakla müfessirler, yapacakları tefsirde nasıl bir yol izleyeceklerini, hangi hassasiyetleri gözeteceklerini belirtmiş olurlar. Yani bir nevi hesap verirler. Elbette metinde bir parça tenkid de vardır. Fakat, işte hata da burada başlıyor, bu tenkid nereye yapılmaktadır?

Cevaptan önce hata sahiplerini iki zümreye ayırdığımın altını çizeyim: 1) Bediüzzaman'a sevgilerinden dolayı sapanlar. Evet. Müellifin de bir yerde dediği gibi: "Mübalağa ihtilalcidir!" Muhabbetlerindeki ifrattan dolayı onu yere-göğe sığdıramayanlar, gün geliyor ki, Ehl-i Sünnet'in içine de sığdıramıyorlar. Her tanımı dar buluyorlar. Aidiyetleri zûl sanıyorlar. Sanki daha yukarısını bulabileceklermiş gibi havaya kaldırıyorlar. Elbette Bediüzzaman onların keyfine göre oraya-buraya gidecek değildir. Eserlerinde Ehl-i Sünnet kimliğini gayet açık bir şekilde, hem de mükerreren, belirtmiştir. Lakin, ne yaparsınız ki, muhabbetin de gözü kördür.

Bu kısma bir parça şefkatle bakabiliriz. Nihayetinde niyetleri kötü değil. Hem mevzuyu açıkladığınızda uyanmaları da kolaydır. Zira saptıkları ifratın özünde Ehl-i Sünnet'in bu ümmet için neyi ifade ettiğini bilmemek vardır. Anlayınca aşırılıklarından vazgeçmeleri, yine mürşidlerine duydukları muhabbet hakkı-hatırı için, umulur. İnşaallah. Âmin. Ancak şu ikincilerin arızası daha büyük sıkıntılar içeriyor. Çünkü onlar esasında nurcu değiller. Yok. Böyle söyleyince olmadı. Onlar aslında hem nurcular hem değiller. Nurcular, çünkü eserleri çok okuyorlar, hem de üzerine tefekkür ediyorlar. Değiller, çünkü eserleri müellifin yürüdüğü yol üzere değil, Umberto Eco'nun tabiriyle 'aşırı yorum'lar için istimal ediyorlar. Yani denilebilir ki: Düpedüz metinleri kullanıyorlar. Çoğu zaman zaten vardıkları kanaatleri onda arıyorlar.

Bediüzzaman'ı ait olduğu Ehl-i Sünnet çizgisinden bir kere kopardıkları için metinlerin, özellikle de bir derece muğlak metinlerin, ne anlama gelebileceğinde büyük bir karmaşaya kavuşuyorlar. Kavuşuyorlar çünkü arzuluyorlar. Çünkü karmaşa onlara 'yorumlama' açısından büyük bir özgürlük alanı sağlıyor. (Müteşabih ayetler hakkında düşülen hatanın bir benzerini Risale metinlerine taşımalarına elveriyor.) Hassaten Eski Said dönemi teliflerinin içinden acayip çıkarımlara varılıyor. Muhakemat ise sürecin en mağdurlarından birisi oluyor. Çünkü bu zümre ondaki tenkidi de doğru okuyamıyor. İşine yarayacağını düşündüğü her noktaya teşmil ediyor. Mesela, yazımıza başlarken andığımız gibi, "Bütün bir Ehl-i Sünnet eleştirisidir!" diyor.

Bu zümreden rastladıklarımla ettiğim müzakerelerde-münazaralarda şunu gördüm: Bunların birçoğunun 'metne bizzat kendileri giderek' oluşturdukları bir görüş yok. Ya? Bir abileri var. Nasıl desem? Bir okuma önderleri var. Kanaat önderi gibi birşey. Bu abinin/önderin eşliğinde yaptıkları okumalarda 'metinlerin nasıl anlaşılması gerektiğini' de ders almışlar. Bizatihi metne "Bunu ne kadar söylüyorsun?" diye sormamışlar. Sınamamışlar. Çoğunun böyle bir merakı da yok zaten. Abur-cubur tefekkürü seviyorlar. Bu abilerin okuma şekli 'siyasî' veya 'itikadî' veyahut 'amelî' temayülleri doğruladığı için onunla yeterli tatmini yaşıyorlar. Hatta başkalarının hiç anlamadığı şekillerde anladıkları için elitik bir kibr u sekr hali de hasıl oluyor. 

Örnekle açmaya çalışayım. Sözgelimi: Muhakemat'ın Ehl-i Sünnet eleştirisi olduğunu söyleyenlerden birisine soruyorum: Bana Bediüzzaman'ın "Sünnî usûlünde bu şöyledir. Fakat aslında böyle olması gerekir. Ben böyle düşünüyorum..." tarzı hüküm belirttiği bir yeri/metni nakledebilir misin? Elbette buna cevapları yok. Varsa da işin ucu hep kendi yorumlarına çıkıyor. Metnin aslı böyle anlaşılmayı zaruri kılmıyor. Hatta birkaçına Bediüzzaman'ın Ehl-i Sünnet'e muhalefet ettiğini sandıkları yerlerin esasında usûlün savunusu olduğunu gösterdiğimde afalladılar. Zaten öyledir. Muhakemat Bediüzzaman'ın Ehl-i Sünnet usûlünü savunusudur. Hakikate yaklaşımında, belagata yaklaşımında, akideye yaklaşımında Ehl-i Sünnet mizanlarını parlatarak ulema içinde bu mizanların hakkını veremeyenlere yaptığı ikazâttır.

Yani Bediüzzaman orada "Aman Ehl-i Sünnet usûlünden sapmayalım!" derken bunlar "Bak, gördün mü, nasıl da Ehl-i Sünnet'in sapmalarını söylüyor!" diye anlamaktadırlar. Onu neredeyse reformistler-modernistler sınıfına sokmaktadırlar. Hâşâ. Hiç. Hiç böyle değil. Bunların bu sözleri cahilliklerinden ileri gelmektedir. Ancak cahilliklerini kabullenmeyen cahiller olduklarından tehlikelidirler. Fanuslarından hiç çıkmayanlar için Risale-i Nur'la yanlış bir muhatabiyetin müsebbibi olmaktadırlar. Arızalı insanlar doğurmaktadırlar. Misaller aktararak uzatmak istemiyorum. Birazcık araştırmayla söyleyeceğimden fazlası bulunabilir.

Risale-i Nur adına değil, çünkü onların kemali kendilerindendir, fakat nurcular adına en büyük endişem budur: Metinlerle talipler arasına Ehl-i Sünnet kodları sağlam olmayan bazı abilerin/önderlerin yorumlarının girmesidir. Ve bu yorumların metne muhatabiyetleri köreltmesidir. Kardeşlerime tavsiyem: Risale-i Nur'u Ehl-i Sünnet'ten ötede anlamlandırmak isteyenlerden kaçsınlar. Ve böyle aşırı yorumlar işittiklerinde istimal edilen metni karşılarına alıp kendileri berrak bir zihinle sınasınlar: "Sen gerçekten bunu söylüyor musun?" Ben çok defa sordum. Neredeyse tamamında taşımayı hiç arzu etmedikleri anlamlar yüklenildiğini farkettim. Ne diyelim: Cenab-ı Hak ayaklarımızı istikametten ayırmasın. Âmin. Âmin. Âmin.

Mesele sadece Bekir ağabey değil arkadaş sen hâlâ anlamadın mı?

"Hıyanet niyetiyle her ne vakit bir memur yanıma gelse onu yılan suretinde görüyordum. Hatta bir defa müdüre söylemiştim: 'Fena niyetle geldiğin vakit seni yılan suretinde görüyorum; dikkat et' demiştim. Zaten selefini çok vakit öyle görüyordum." Mektubat'tan.

Bu defa bir fıkra ile başlayalım. Efendim, uzun versiyonunu anlatması bıktırır, kısaltarak aktarmayı deneyeceğim. Şöyle başlıyor: İki tane IŞİDci Suriye kırsalında oturmuş muhabbet etmektedirler. Konu, döner dolaşır, örgütün temel meselelerinden olan "Dünyada kaç tane gerçek müslüman var?" mevzuuna gelir. İkili gayet hemfikir şekilde önce İran'ı, Türkmenistan'ı, Azerbaycan'ı, Türkiye'yi, Pakistan'ı, Mısır'ı, Fas'ı, Cezayir'i, Malezya'yı, Afganistan'ı vs. çeşitli bahanelerle elerler. Sonra kılıç daha aşağılara doğru iner. Suudî Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemen, Umman, Sudan, Katar falan da bir güzel biçilir. Kala kala elde yalnızca Suriye kalır. Fakat acaba Suriye'nin tamamı da bu payeye layık mıdır? Elbette değildir. Bu defa Suriye'deki bölgeler biçilmeye başlarlar.

Halep tarafı şöyledir. İdlib tarafı böyledir. Afrin'de şöyle şöyle yanlışlar vardır. Hasılıkelam: Nihayetinde bu iki IŞİDci dünya haritasından başlayarak tekfir ede ede kendilerine kadar gelirler. Son durum karşısında birisi dönüp diğerine der ki: "Yazık, görüyor musun, yalnız ikimiz gerçek müslüman kaldık!" Arkadaşı imâlı bir bakışla ötekini süzüp cevap verir: "Senin de ayağın kaymaya başladı."

İşte Bediüzzaman Hazretlerinin Sünuhat isimli eserinde 'tahtiecilik' dediği mesleğin en sonunda varacağı yer budur. Kendisiyse doğru tutumun 'musavvibe' mesleği olduğunu söyler. Musavvibe nedir peki? Alıntılayalım: "Dört mezhep de haktır. Füruatta hak taaddüd eder, diyenlere ilm-i usûl ıstılahınca 'musavvibe' denilir." Yine mürşidim tahtiecilik hakkında der ki: "Tahtîecilik fikri, sû-i zan ve tarafgirlik hissinin menbaı olduğundan, İslâm'da lâzım olan tesanüd-ü ervâh, tevhid-i kulûb, tehâbbüb ve teâvüne büyük rahneler açmıştır. Hâlbuki hüsn-ü zanla, muhabbet ve vahdetle memuruz."

Bekir Berk ağabeyin ismi etrafında yıllardır dönen tartışmaları izlerken de hep bu bahsi hatırlarım. Sonda söylenmesi gereken şeyi başta söyleyeyim: Bence Bekir ağabey hakkındaki bu tür iddiaların menşei nurcuların kendi içlerindeki ihtilaflarıdır. Her ne kadar Yenişafak'ın yeni yayınladığı evrak(!) ile mevzu gündeme gelmiş olsa da (üzerine çay dökülmüş her kağıt belge olmaz) farklı gruplar içinde azıcık zaman geçirmiş herkes bilir ki, bu suçlamaların tarihi daha eskidir. Hem bu 'eski' kısmı evrak falan de istemez.

Bekir ağabeyin (veya çevresinin) bazı konularda 'kendi kanaat önderleriyle' iyi anlaşamaması 'ajan' yaftası yemesi için yeterlidir. Nurcular mabeyninde tekfir müessesi işlemediği için, çok şükür bunu akıl edememişiz, daha kullanışlı bir yol olarak bu yöntem tercih edilmiştir: "Ajandır, ajansın, ajanlar...." Evet. Ben bile şu yaşımda birkaç kez bu suçlamaya maruz kalmışımdır. Halbuki ne alaka? Zurnanın son deliği gibi birşeyim. Ferhan Şensoy'un Pardon'da dediği gibi: "Beni adamdan sayıp alacak örgüte ben zaten girmem!" diyecek bir durumdayım. Değil bir gruba kanaat önderliği yapayım, sokakta dayak yesem yardıma gelen olmaz, öyle bilinmezlikteyim. Fakat Kurtlar Vadisi izleyip derse gelenlerin gönlü ferman dinlemez ki kârilerim. Madem ki meşreplerince sevilmeyen şeyler dile getiriyorsundur. Ajansındır. Herhangi bir örgüt sana el vermese de olur.

Bu mevzuun içimizdeki kısmı. Peki dışımızdaki? Dışımızda bence bu ihtilafı kâra dönüştürmek isteyen daha üst akıllar var. Nasıl? Tıpkı şiilerin sahabe hakkındaki iddialarıyla başarmaya çalıştıkları gibi. Fehminize biraz daha yaklaştırabilmek için Ebubekir Sifil Hoca'nın İslamî Bilincin İhyası'nda yaptığı bir alıntıyı nakletmek istiyorum. Vekî' b. el-Cerrâh'a atfen İbn Asâkir'in Târihu Dimaşk'ta naklettiği söz şöyle: "Mu'âviye kapının halkası mesabesindedir. Onu yerinden oynatanı 'ondan daha yukarıdakilere kastetmekle' itham ederiz." Devamında diyor ki Ebubekir Hoca: "Sahabe hakkında 'gözden çıkarılabilecekler listesi' tasarlayıp, Hilafet'i Saltanat'a dönüştürme sürecinde saltanatı boyunca ortaya koyduğu icraatlar konusunda tarih kaynaklarının yer verdiği birtakım nakillere istinaden Hz. Mu'âviye bu listenin başına yerleştirildiği zaman arkası çorap söküğü gibi gelecektir."

Bu 'çorap söküğünün' nasıl devam ettirileceğini de detaylandırıyor ilerleyen kısımda. Kendi cümlelerimle özetleyeyim: Listenin başında yeralan Hz. Mu'âviye (r.a.), sonra onun tarafını tutan (dolayısıyla yapılan suçlamalara ortak) diğer sahabiler, sonra tarafsız kalmayı tercih eden (yine dolayısıyla pay sahibi) sahabiler, sonra Hz. Mu'âviye'den (r.a.) bağımsız olarak Hz. Ali'yle (r.a.) anlaşmazlık yaşamış diğer sahabiler... Suçlamaların, ithamların veya 'gözden çıkarılacaklar' listesinin (önü alınamaz bir şekilde) böyle devam edip gideceğini söylüyor haklı olarak. Yeter ki kimileri bir kere kapının kulbuna dokunma cür'etini bulsun.

Bekir Berk ağabeyin de böylesi bir kulp olduğunu düşünüyorum. En azından dışarıdan bu işi yönetmeye çalışan üst akıl için. Çünkü onlar biliyorlar ki: Bediüzzaman'ın kendisini avukatı olarak benimsediği, sevdiği, övdüğü böyle bir ismi töhmet altında bırakabilirlerse, ağabeyler arasında etrafında sis oluşturamayacakları hiçkimse kalmaz. Gemi bir kere delindi mi su almayı bırakmaz. Ertesi gün 'Mustafa Sungur da aslında Köy Enstitüsü mezunuymuş. Acaba niye nurcu olmaya karar vermiş? İyi düşünmek lazım'lar ile bir imâ, 'Yahu Üstad Hazretleri gazete bile okumuyorken acaba bu Zübeyir Gündüzalp nurcuları niye gazete işine sokmuş?' ile başka bir imâ, 'Sakın bu Hulusi Yahyagil Bediüzzaman'ın yanına askeriyenin soktuğu bir adam olmasın? Bak, bütün talebeler hapse girmiş, onu hiç içeri almamışlar'la başka bir imâ; hasılı; her sabah medreseye uğradığımızda farklı farklı ağabeylerin 'hain adayına' dönüştüğü bir zeminde uyanabiliriz. Bu atmosferde elbette ittihad da kalmaz, bereket de, hizmet de. Allah bu durumlara düşmekten cümlemizi korusun. Âmin.

Ben üst aklın niyetinin bu olduğunu düşünüyorum. Bekir ağabey hakkındaki bu türden iddiaların tamamının da 'surda bir delik açmak mesabesinde' olduğuna kanaatim var. Belki birileri gelecekte nurculuğu kanalize edeceği yönü/yeri seçti. Şimdi dışarıda kalanlar, daha doğrusu kanalize edemeyecekleri, hakkında ithamlar uydurma sürecini başlatıyor. İmajlarını kirletiyor. İtibarlarını zedeliyor. Tıpkı şianın 'tahtiesini inşa etmek için' sünni müslümanlarda 'sahabe hürmetini kirletmeye çalışması' gibi bir çalışma yürütülüyor. İyi niyetle bu işe alet olanların da takkesini önüne koyup düşünmesi lazım. Bugün, bir kağıt parçasıyla hazzetmediğiniz bir ağabeyi şıp diye silen, yarın başka bir kese kağıdıyla da çok sevdiğiniz birisini silemez mi? Kim elini tutar ki bundan? Değil mi ama?

Ben nasıl 'miraçta dahi gözü şaşmayan' Aleyhissalatuvesselamın, şianın iddia ettiği gibi, sahabileri hakkında aldandığına inanmıyorum; aynen öyle de; veraset-i nübüvvet sahibi bir âlimin de en yakınları hakkında yanılacağına sanmıyorum. Feraset mü'minin şiarıdır. Hele böyle bir âlimin kırk kere şiarıdır. İnanan var mı? Onu da bilemiyorum. (Gösterdikleri deliller de hep faso-fiso çıkıyor zaten.) Doğrusu: Paşa gönülleri bilir. Her kişi ahirette kendi yükünü çeker. Defterini şanınca doldurur. Fakat demem o ki sevgili kârilerim: Sevdiği bir ağabeyi hakkında da benzer ithamlar olunca dizlerini dövmesin. Yazık. Dizlerinin suçu yok. Vuracaksa kafasına vurabilir. Suçlu orada saklanıyor çünkü.

Bediüzzaman'ın dini 'demokrasi' miydi? (2)

Hani başka yazılarımda da değinmişimdir: İslamî gruplar/bireyler içindeki sapmalar 'ikincil niyetler' üzerinden başlıyor. Örneğin: Adam Kur'an'ın başına oturuyor amma ondan hakikati öğrenmek için değil. Kafasında hakikatin ne olduğuna çoktan karar vermiş zaten. Mushafı "Bakalım hangi ayeti beni destekliyor?" diyerek açıyor. Ve evet, bir sırr-ı imtihan gereği, başkalarına "Yok artık!" dedirtecek ama kendisine "Ulan aferin!" gibi görünen birşeyler çıkarıyor oradan. Bu sadece Kur'an'da mı yaşanıyor peki? Hayır efendim. Hadiste, tefsirde, fıkıhta vs. Her ilimde-bilimde kendi kanaatini destekleyecek kanıtlara ulaşıyor bu 'ikincil niyet' sahipleri. Hatta, Kur'an'ın kendi ayetleri hakkında buyurduğu, fakat belki kainat ayetlerine de teşmil edilebilecek bir düstur, bu tarz tezahürlerle daha görünür oluyor. Evet. Her yeni ayetin gelişiyle hem mü'minlerin imanı artıyor hem de kâfirlerin dalaletleri. O imanına delil buluyor şu inkârına. Kim-ne niyetle oturursa başına arzusuna uygun olanı alıyor.

Yukarıda anlattıklarımızı şöyle bir misalle fehmimize yaklaştıralım: Bir hazine sandığına sahipsiniz diyelim. Bu sandıkta bilumum mücevherler mevcut olsun. Zümrütü, yakutu, elması, akiki, bilmem nesi, hepsi takı takı içinde takırdasın dursun. Aman, bin maşaallah, hiç gözümüz yok. Kavga çıkmasın şimdi. Hepsi de sizin olsun. Siz de akşam gideceğiniz davetten önce birşeyler takıştırmak üzere sandığınızın başına gidin. Gidin amma elbette bir niyetle gideceksiniz. İlk seferde niyetiniz şöyle olsun: "Kırmızı bir mücevher bulsam da taksam!" Bu niyetle gittiğinizde elbette sizin için en makbul mücevher kırmızılardan olacak.

Yeşiller, maviler, sarılar, billurlar ne kadar şiddetli gözkırparlarsa kırpsınlar dikkatiniz kırmızılarda kalacak. En nihayet de onlardan birisi seçilecek. Diğer renkler kaybedecek. Fakat bir de şöyle bir niyetle sandığın başına gittiğinizi düşünelim: "Sandıktaki en güzel mücevheri takacağım!" O zaman ne olur peki haliniz? O zaman sandığı daha bütüncül görmez misiniz? Bütün renklere dikkat etmez misiniz? O bütünlüğün herbir detayını birbirleriyle kıyaslayarak sonuca varmaz mısınız? Evet. Aynen. O zaman böyle yapmış olursunuz. Çünkü sandığın başına gelirken bir karara sahip değilsiniz. Size kararın ne olduğunu biraz da sandıktakiler öğretecek/söyleyecek. Buna müsaade ederseniz, inşaallah, doğruyu bulursunuz. Allah cümlemizi seçimini istikametle yapanlardan eylesin.

İşte, Kur'an'daki ayetler de, sünnetteki hadis-i şerifler de, hatta onlardan ilham alınarak istikametle yazılmış sair eserler de, derecesine göre, şu sandıktaki mücevherler gibidir. Başlarında durup 'hidayetini' arttıran da olur 'dalaletini' arttıran da. Hidayetini arttıran ona müşteri olduğu için arttırmıştır. Dalaletini arttıran ona müşteri olduğu için arttırmıştır. Fakat ikisi arasında şöyle bir nüanstan bahsedilebilir: Hidayetin müşterisi hakikatin tam tezahürü için doğrulayan-doğrulamayan bütün verileri karşısına alıp yorumlar. Elinden geldiğince her ikisine de söz verir. Dinler. Sonra kalbinde galip gelen görüşe göre hareket eder. Dalaletin müşterisiyse kanaatinin tezahür edebilmesi için kendisini doğrulayan (doğruladığını sanrıladığı) verileri karşısına alıp konuşur. Bu yanlı okuma da elbette onu en nihayet kendi kanaatine hakvermeye götürür.

Yani; hakikati arayan, ruhunu Cenab-ı Hakkın hidayetine açar ki, doğru 'beklentilerinden zarar görmeyecek şekilde' tecelli etsin. Değiştirecekse değiştirsin. Döndürecekse döndürsün. 'Göre'sine dayanak kollayansa, bakış açısını aradığı delilin renginden başkasını sokmayacak şekilde daraltır ki, hasbelkader başka birşey öğrenmesin. Başka birşey gösterilmesin. Değiştiren kendisi olsun. Kıyas kendisi olsun.

Böylece ikisinin eşyayla muhatabiyetleri kendi içlerinde farklılaşır. Aynı metni okusalar bile buldukları/anladıkları başka olur. Tıpkı; namaz kılmayışını "Sarhoşken namaza yaklaşmayın!" ayetinin sadece "Namaza yaklaşmayın!" kısmını okuyarak gerekçelendiren Bektaşî'nin fıkrasında olduğu gibi. Mürşidim de bu sadedde der: "Hülâsa: Nefis, devekuşu gibidir. Şeytan Sofestâî, hevâ da Bektâşîdir." Böyle demekle de Furkan sûresinin şu hükmüne fehmimizi yaklaştırır: "Hevasını ilâh edinen kimseyi gördün mü? O hâlde (vazîfen sâdece tebliğken) onun üzerine sen mi vekîl olacaksın?" Tebliğ, yani hakikatin bilgisi, ancak 'ondan doğruyu öğrenmek isteyeni' cennetine götürebilir. Tebliğle yalnız 'hevalarını doğrulamak için' muhatap olanlarsa nübüvvetin vekaletinden faydalanamazlar. Başlarında koruyucu bulamazlar.

Bu uzun girizgâhın ardından asıl konumuza gelelim: Risale-i Nur okumalarında da, özellikle Münazarat tefekkürlerinde, benzeri çarpıtmaların yaşandığını düşünüyorum ben. (Bazılarına bizzat şahit de oldum.) Peki bu arıza en çok neyden yaşanıyor? Hazinenin bütünlüğünün ıskalanmasından. Yani Bediüzzaman'ı, eserlerini, ifadelerini veya hatıralarını parçalara ayırmaktan. Bu parçalardan işe yararlarını derleyip 'o yalnız bunlardan ibaretmiş gibi' sunmaktan. Halbuki İslamî ilimlerin usûllerini incelersek görürüz ki: Hüküm çıkartılırken mevzu ile ilgili (birbirleriyle çelişen-çelişmeyen) bütün delileri toparlayabilmek, hepsini topyekün ele alabilmek, sonra aralarında kıyaslamalar ve tefekkürler yapabilmek esastır. Selef-i Salihînin bize öğrettiği 'sağlıklı yargıya ulaşma metodu' budur. Bu nedenle büyük fâkihler aynı zamanda büyük muhaddislerdir. Böylesi ilimlerin birbiriyle kuvvetli bağıdır ki, hocalarını, 'birkaçında birden icazet sahibi olmaya' yönlendirmiştir. Yani ulemamız bütünü mümkün mertebe kuşatmanın hakikate yaklaştırıcılığına inanmışlardır. Allah hepsinden razı olsun. Şefaatlerine bizleri nail eylesin. Âmin.

Fakat bugün bir kısım Nurcular arasında iş nasıl dönmektedir? Ben bir tane örnekle izah etmeyi deneyeyim: Şimdi, diyelim ki, benim Nurcu kardeşim bir garezle 'daha dindar olanı' değil de 'daha seküler olanı' siyaseten yetkilendirmeye karar vermiştir. Bunun demokrasinin kutsallarına daha uygun olacağına inanmıştır. Ancak bunu öylece "Ben öyle olması gerektiğini düşünüyorum!" diye söyleyemez. Ya? İlla ucunu Risale-i Nur'a bağlar. Olabilir ya, kendi hatası gibi değil, mürşidinin seçimi gibi sunmaya çalışır. Hatta, yalnız kendisi yetmiyorsa, yani çevresini de ikna etmek istiyorsa, elbette işi kanaatine güvenilir mürşide bağlamak çok daha faydalı olacaktır. Peki ne yapar o zaman?

Evvela Münazarat'a gider. Münazarat'ta bulamazsa Eski Said'in diğer eserlerinin kapısını çalar. Fakat genelde Münazarat'ın mağdur edilmesi yeterli olur. Oradan yeterli ekmek çıkar. Sonra oradan niyetine yakıştırıp seçtiği bir metni Risale-i Nur'un bütününden kopararak bir şerh çalışmasına tâbi tutar. Sonra da bu şerhini "Başkaca düşünülemez!" şekilde dayatır. Hadi bakalım. Hayırlı olsun. Artık o metni okuyan başka şekilde anlayamaz. En azından çoğunluk buna uğraşmaz. Eh, ne de olsa, hazırın üzerinden yürümekte de entelektüel bir rahatlık vardır.

Bunlardan bir tanesi, mesela, yine Münazarat'ta yeralan, "Dine zarar olmasın, ne olursa olsun?" suali ve cevabıdır. Ne işe yarar bu sual ve cevap? Efendim, dedim ya az önce, sözgelimi CHP'yi başa geçirmeye karar verdiniz. Ay, pardon, öyle dememiştim. Özür dilerim. Düzelteyim: Alternatiflerden daha seküler olanı siyaseten yetkilendirmeye karar verdiniz. (Böyle daha cici oldu değil mi?) İçinizde bir şekilde bu arzuya vardınız. Eh, arzudur, varılır. Birşey denmez.

Ancak birtek sizin arzulamanızla olur mu iş? Cık, ı-ıh, e-eh! Hep beraber kafamızı yukarıya doğru sallayalım: "Oooolmaaaz!" Toplumun da ikna edilmesi gerekir. "Cübbesiz Ahmed efendi böyle düşünüyor!" denilince de kimse ikna olmaz. Ya ne yapılacak? Varırız Bediüzzaman'ın kapısına. Belki Bediüzzaman'ın dindar vicdanları tatmin edecek 'daha seküler olanın zararsızlığı'na dair beyanı vardır? Yok mudur? Aman, birebir tutmasın canım, şöyle kıvırtılacak yok mudur? Hop, işte, mezkûr sual ve cevap tam da bu noktada yardıma çağrılır:

"İslâmiyet güneş gibidir, üflemekle sönmez. Gündüz gibidir; göz yummakla gece olmaz. Gözünü kapayan, yalnız kendine gece yapar. Hem de, mağlûp bîçare bir reise yahut müdahin memurlara veyahut mantıksız bir kısım zabitlere itimat edilirse ve dinin himayesi onlara bırakılırsa mı daha iyidir; yoksa efkâr-ı âmme-i milletin arkasındaki hissiyat-ı İslâmiyenin mâdeni olan,—herkesin kalbindeki şefkat-i imaniye olan—envâr-ı İlâhînin lemeâtının içtimalarından ve hamiyet-i İslâmiyenin şerârât-ı neyyirânesinin imtizacından hasıl olan amûd-u nuranînin ve o seyf-i elmasın hamiyetine bırakılırsa mı daha iyidir? Siz muhakeme ediniz."

Yahu 'kim söylemiş, kime söylemiş, ne makamda söylemiş, ne söylemiş' falan boşverin bunları. Pekâlâ bu metni kıvırtabiliriz. Eveeeet! Evreka! Bulduk! Buradan 'devletin alabileceği halden din namına endişelenmemeye' bir delil çıkarılabiliyor. 'Daha seküler olanın seçiminden İslam adına korkmamaya' bir karine bulunabiliyor. Metin tam olarak bunu söylemiyor mu? Boşver aslanım. Metnin aslında ne söylediğini kim-ne yapsın? Herkes kendi fikrini arıyor zaten metinde. Hatta arzusunu arıyor. Ona vardıktan sonra tam tersini söylese ne olur.

Tabiat Risalesi'nin başındaki cümleler mi? Üfff, ne gıcık çıktın sen ya, ne diyormuş peki orada? Dur bakalım: "1338'de Ankara'ya gittim. İslâm Ordusunun Yunan'a galebesinden neş'e alan ehl-i imanın kuvvetli efkârı içinde, gayet müthiş bir zındıka fikri, içine girmek ve bozmak ve zehirlendirmek için dessâsâne çalıştığını gördüm. 'Eyvah' dedim. 'Bu ejderha imanın erkânına ilişecek!'" Burada biraz endişeli mi görünüyor? Hııımmm. Şeeeey. Eeheemm. Bu endişe değil canım. Şey olmuş şey. Neyse, boşver bunu, çok önemli değil.

Başka da mı var? Mesela ne var? "Haccı men eden, zemzemi döktüren, hakkımızda eşedd-i zulme müsâadekâr davranan ve Zülfikar ve Sirâcü'n-Nur'un müsaderesine ehemmiyet vermeyen ve bizi garazkârâne, kanunsuz, tazip eden memurları terfi ettirip hanemizden çıkan mazlumâne lisan-ı hal ile yüksek ağlamamızı ve sesimizi işitmeyen bir müstebit kabinenin zamanında en rahat yer hapistir." Ne takılıyorsun böyle şeylere. Ben sana işin kolayını gösterdim ya canım. Fazla karıştırma. Münazarat'a baksana sen. Cambaza bak cambaza.

Ha? Ne? Yeni Said'in siyasete temas eden metinlerinin genelinde devletin kimin elinde olduğundan endişelenir bir mahiyet mi var? DP'nin başa geçmesine bu yüzden mi çok seviniyor? Üstelik sahada yaşananlar da devletin kimin elinde olduğuyla müslümanların dinini daha rahat yaşamasının birbiriyle orantılı olduğunu mu vurguluyor? Amaaan ya! Geç bunları. Bunlarla işimiz yok. Biz zaten doğrunun ne olduğunu biliyoruz. Bunu Münazarat'a bakmadan önce de biliyorduk. Münazarat'a bakışımızın sebebi de zaten "Doğruyu doğru bilmiş mi bakalım Üstadımız?" öğrenmek içindi. Varsın Bediüzzaman'ın bütün hayatı, bütün metinleri, bütün duruşları bizi doğrulamasın. Bir yerde kendimize tevil edilecek malzeme bulduk ya. Tamamdır. Sen çok kurcaladığın için mutlu olamıyorsun. Kurcalama. Arzula. Abilerinin latif rüzgârına bırak kendini. Onlar da liberal aydınların rüzgârında kanat vuruyor zaten. Sakın tereddüt etme. Mutluluğun formülü çok açık: Bir sen, bir Münazarat, biraz da saflık. Evet. Bencileyin söylersem: Halipürmelalimiz budur muhterem ablalarım-abilerim.

FETÖ fitnesi neden nurcuların başına geldi?

Başlarken bir hikayeyi paylaşmak istiyorum sizlerle. Hayatımızdaki her olaya, hatta en acılarına bile, hikmet penceresinden bakmayı öğütleyen bir hikaye. Hatırımda kaldığı kadarıyla nakledeceğim: Ava meraklı sultanlardan birisi, herhalde Afrika'da hüküm süren bir sultan idi kendileri, erkânıyla birlikte aslan avlamak üzere yola çıkmışlar. Av sırasında nasıl olmuşsa, öldüğü sanılan aslanlardan biri, civarına fazla yanaşan sultanın bir kolunu kapıvermiş. Tabii etrafındakiler bir yandan sultanı tedaviye çalışıyorlar diğer taraftan da acısını paylaşıyorlarmış. Bu sırada bilge veziri sultanının kulağına şöyle fısıldamış: "Sultanım bunda da bir hayır vardır."

Sultan çok sinirlenmiş. "Ulan, benim kolup koptu, sen aforizma derdindesin!" diyerekten vezirini hapsettirmiş. Tabii huylu huyundan vazgeçmez. Aradan zaman geçince bizim sultanın da av merakı tekrar kıpırdanmaya başlamış. Yine balta girmemiş ormanlara doğru açılmışlar. Galiba biraz da fazla açılmışlar. Bunlar bir aslanı kovalamaya dalmışken etrafları yamyamlar tarafından sarılmış. Adamları kendisiyle birlikte esir alınmış. Yamyamlar, haklarını yemeyelim şimdi, insaflı adamlarmış. Karınları acıktıkça içlerinden birisini katledip kazana atıyorlarmış. Sıra en son sultana geldiğinde, bir bakmışlar, adamın tek kolu eksik. Hayda!

Neden 'Hayda?' Çünkü yamyamların bile kendince bir töresi vardır. İşte bizim yamyamlarımızın da töresi dermiş ki: "Bir uzvu eksik adamı yemek uğursuzluktur!" Başlarının-gözlerinin sadakası olarak onu serbest bırakma kararı almışlar. Kolunun eksikliği nedeniyle canı kurtulan sultan sarayına kavuşunca hemen zindana koşmuş. Vezirinin dizlerine kapanmış: "Kıymetini bilemedim. Sözünün hikmetini anlayamadım. Beni affedebilecek misin?" demiş. Sultanın bu yakarışları karşısında vezir gülümsemiş, hiçbir kırgınlık hissetmediğini belirtmiş ve eklemiş: "Sultanım, bunda da bir hayır vardır, eğer beni zindana attırmamış olsaydınız, av sırasında ben de sizin yanınızda olurdum. Ve görüyorsunuz: Benim hiçbir uzvum eksik değil."

Aynı hikmet okumasını çağrıştırır bir başka ders de Hz. Hızır ve Musa aleyhisselam kıssasında karşımıza çıkar. Hz. Hızır, yolculuk ettikleri gemiyi deldiğinde, Musa (a.s.) ona itiraz eder. Hızır (a.s.) bu delişteki hikmeti şöyle anlatır: "Gemi var ya, o, denizde çalışan yoksul kimselerindi. Onu kusurlu kılmak istedim. (Çünkü) onların arkasında her (sağlam) gemiyi gasbetmekte olan bir kral vardı." Yani Hızır aleyhisselamın kusurlu kılışı aslında koruyuşudur. Bu okuma şekli kaderimizle barışmanın yollarını da gösterir bizlere. Cenab-ı Hakkın, bizi 'zâhiren eksik bıraktığı' öyle hususlar vardır ki, aslında o eksiklikler ikramın ta kendisidir. Hediyesidir. Belki bizim hayatlarımız da çok belalardan o eksikler sayesinde korunmuştur.

Buradan şuraya geçeceğim: Kıssadaki 'her sağlam gemiyi gasbetmete olan kral' ifadesi, bana, mürşidimin 'seküler medeniyet' hakkında yaptığı bir tesbiti hatırlatıyor. II. Dünya Savaşı hakkında söylenilenini alıntılayalım: "İşte böyle hiçbir kanun-u adalete ve insaniyete ve hiçbir düstur-u hakikate ve hukuka muvafık gelmeyen boğuşmalardan, elbette âlem-i İslâm ve Kur'ân teberrî eder. Yardımcılıklarına tenezzül edip tezellül etmez. Çünkü onlarda öyle dehşetli bir firavunluk, bir hodgâmlık hükmediyor; değil Kur'ân'a, İslâma yardım, belki kendine tâbi ve âlet etmekle elini uzatır. Öyle zâlimlerin kılıçlarına dayanmak, hakkaniyet-i Kur'âniye elbette tenezzül etmez. Ve milyonlarla mâsumların kanıyla yoğrulmuş bir kuvvet yerine, Hâlık-ı Kâinatın kudret ve rahmetine dayanmak, ehl-i Kur'ân'a farz ve vaciptir." Yine başka bir tanesi de şöyle: "(...) şimaldeki dehşetli anarşistlik tohumunu saçan ve nesil ve milliyeti mahveden ve herkesin çocuklarını kendine alıp karâbet ve milliyeti izale eden ve medeniyet-i beşeriyeyi ve hayat-ı içtimaiyeyi bütün bütün bozmaya yol açan kızıl tehlikeyi kabul etmekle ancak Nur şakirtlerine medar-ı mes'uliyet cemiyet namını verebilir." Böylesi metinlerin bütününe bakıldığında görülense şudur kanaatimce: Bediüzzaman tüm seküler ideolojilerin benzer bir yanı olduğunu düşünmektedir. Onlar, başarıya ulaşabilmek için, çevrelerindeki her türlü enstrümanı araçları kılarlar.

Bu 'araç kılma' meselesinin günümüze bakan diğer bazı yanlarını bir kenara bırakarak, çünkü onları ayrı bir yazı konusu yapmayı Cenab-ı Hak'tan diliyorum, FETÖ fitnesinin ortaya çıkışıyla ilgili bir hikmetini konuşmak istiyorum bugün sizlerle. Ve eğer becerebilirsem bu yazı vesilesiyle, başta nurcular olmak üzere, tüm İslamî gruplar adına da bir özeleştiri yapabilmeyi umuyorum. Yani en büyük hisse şüphesiz nurculara düşecek, çünkü ben onların evladıyım, çuvaldınızı kendimize batıracağım, fakat diğer gruplar da şu iğne sızısından mahrum kalmayacak.

Öncelikle şunu kabul etmemiz gerektiğini düşünüyorum: FETÖ'nün yaşattığı travma tüm İslamî grupların, cemaatlerin, gayretlerin (şöyle veya böyle) yara almasına neden oldu. Neyin-ne için-ne çerçevede yapıldığını iyi bilenler hariç tutulursa, sempatizanların büyük bir kısmının gönüllerine tereddüt geldi. "Acaba bunlar da onlar gibi çıkar mı?" şeklinde bir soruyu her grubun bağlısı karınca-kaderince işitir oldu. Hatta, şunu da ilave edeyim, yayıncılığımızın yaşadığı krizin bir yüzünün de buraya baktığını düşünmekteyim. Evet. İnsanlar metinlere olan güvenlerini yitirdiler. Mübarek metinleri okuyup-okutarak bu hale gelebilen bir örgütün varlığı 'onları okudukça herşeyin yolunda gireceği' güvenini yaraladı. Kitapların değiştiriciliğe ilgi azaldı. Hatta kimileri 'bu metinlerle fazla meşgul olmanın sorunun anneliğini yaptığını' iddia etmeye kadar gittiler. Allah hidayet versin.

Elbette bu işte en büyük pay nurculara düştü. Çünkü nurcuların FETÖ'yle diğer gruplara nazaran aşkın sayılabilecek bir bağı vardı. Evet. Derine inildiğinde birçok şeyde farklı düşünüyorlardı. (Ben de bunları dersane krizinin yaşandığı yıllarda "Çok Kimlikli Olmanın Kökenleri" başlıklı bir yazıserisinde dilegetirmeye çalışmıştım.) Fakat en nihayetinde onlar da Risale metinlerinin varisi olduklarını iddia ediyorlardı. Bu da ister-istemez aramızdaki nüansın yitimine neden oluyordu. Elinizde Risale-i Nur gören herkes sizi pekala 'Fetullahçı' sanabiliyordu. Üstelik sayılarının/imkanlarının çokluğu da, vurguyu kendilerine kaydırarak, diğer nurcuları görünmez kılıyordu.

Bu nedenle yaşattıkları yıkımın nurculara da ödettiği bir bedel oldu. Nurcuların paylarına düşen bedeli hakettikleri yerler var mıydı? Bu konuda hepten tenzih edici olamıyorum. Hataların olduğunu düşünüyorum. Fetullahçılığın gittiği yolun yanlışlığını ortaya koymada daha toplu/önde/net duruşlar sergilenmesi gerektiğine inanıyorum. Ancak bütün bunlar FETÖ'nün 'bin yüzlü yapısı' ile yine de absorbe edilebilirdi. Herkes onlarda 'onların görmemizi istediği kadarını' gördü.

Fakat bu bedelin Risale-i Nur'a ödetilmek istenen kısmını o mübarek metinler kesinlikle haketmiyor. FETÖ'nün bükme yeteneğinin önlerindeki metinlerle hiçbir ilgisi yok. Onların cerbezeleriyle bir ilgisi var. Çünkü, kitaplarını okuyanlar veya vaazlarını dinleyenler bilirler, Gülen'in Asr-ı Saadet anlatılarından Kur'an ayetlerine, hadis-i şeriflerden Necip Fazıl şiirlerine, kendi yoluna uydurmadığı hiçbir metin yok. O hepsinde aynısını yapabiliyordu. Ve yolundan gidenler de aynısını yapabiliyorlardı.

Yapabilmeleri metinlerin sorumluluğundan ziyade ehl-i sünnet ve'l-cemaatin istikamet dairesini/çerçevesini bilemeyen bizlerin sorumluluğuydu. (Bir de bilip de söylemeyenlerin sorumluluğu.) Fakat kesinlikle metinlerin sorumluluğu değil. Onların yazarlarının da suçu değil. Her neyse...

Bu tarafı işin acı yanı. Fakat, alıntıladığımız Kur'an kıssası perspektiğinden bakacak olursak, yaşananların bir de hikmet boyutu var. Cenab-ı Hak, bunu bize, cemaatlere, bütün dinî gruplara boşuna yaşatmadı. Bu gemiler boşuna delinmedi. Peki niye başımıza geldi şu dehşetli musibet? Evet. Allahu'l-a'lem kaydıyla söyleyeyim. Bunun cevabını, Bediüzzaman'ın, Abdulhakim Arvasi Hazretleri ile aralarında geçen meseleyi analiz ettiği yerde buluyorum:

"Amma, kader-i ilâhinin veçh-i adaleti şudur ki: Risale-i Nur'un hakikatıyla ve şakirtlerinin şahs-ı mânevîsiyle tezahür eden fevkalâde imanî hizmetlerin ehemmiyetli bir kısmını biçare tercümanına vermek ve ehl-i dünya ve ehl-i siyaset ve avâmın nazarında birinci derece ve hakikat nazarında, imana nispeten ancak onuncu derecede bulunan siyaset-i İslâmiye ve hayat-ı içtimaiye-i ümmete dair hizmeti, kâinatta en büyük mesele ve vazife ve hizmet olan hakaik-i imaniyenin çalışmasına râcih gördüklerinden, o tercümana karşı arkadaşlarının pek ziyade hüsn-ü zanları ehl-i siyasete, inkılâpçı bir siyaset-i İslâmiye fikrini vermek cihetinde, Risale-i Nur'a karşı hayat-ı içtimaiye noktasında cephe almak ve fütuhatına mâni olmak pek kuvvetli ihtimali vardı. Bunda hem hatâ, hem zarar büyüktür. Kader-i İlâhî, bu yanlışı tashih etmek ve o ihtimali izale etmek ve öyle ümit besleyenlerin ümitlerini tâdil etmek için, en ziyade öyle cihetlerde yardım ve iltihaka koşacak olan ulemadan ve sâdâttan ve meşayihten ve ahbaptan ve hemşehriden birisini muarız çıkardı, o ifratı tâdil edip adalet etti. 'Size, kâinatın en büyük meselesi olan iman hizmeti yeter' diye, bizi merhametkârâne o hâdiseye mahkûm eyledi."

Bediüzzaman'ın buradaki tereddüdünü anlamak gerek. O her zaman 'ikincil niyetlerin birincil niyetleri öldürdüğü' imanında olmuştur: "Hayrat ve hasenâtın hayatı niyet iledir. Fesadı da ucub, riyâ ve gösteriş iledir. Ve fıtrî olarak vicdanda şuur ile bizzat hissedilen vicdaniyatın esası, ikinci bir şuur ve niyet ile inkıtâ bulur. Nasıl ki amellerin hayatı niyet iledir. Onun gibi, niyet bir cihetle fıtrî ahvalin ölümüdür. Meselâ, tevâzua niyet onu ifsad eder; tekebbüre niyet onu izâle eder; feraha niyet onu uçurur; gam ve kedere niyet onu tahfif eder. Ve hâkezâ, kıyas et."

Bu nedenle, hangi hayır amacı güdülürse güdülsün, ikincil bir niyetin karıştığı amellerle mesafelidir Bediüzzaman. Özellikle de Risale-i Nur ile ettiği Kur'an ve iman hizmeti hususunda. Hatta canı gibi sevdiği, bu zamanın en büyük farzı dediği İttihad-ı İslam'a bile, bir siyaset haline getirildiğinde, alet olmak istemez. Eserlerinin İslam coğrafyasına yayılmasını engelleyen bir olay hakkında söylediklerine bakalım:

"(...) Çok da isabet olmuş. Çünkü, benim ve Nur şakirtlerinin namına şimdi bu mecmuaları göndermek, her halde inkişafa başlayan İslâm birlik fikri ve ittihad-ı İslâm siyaseti, Risale-i Nur'u kendine bir kuvvet, bir âlet yapmaya çalışacaktı ve bizleri siyaset-i İslâmiyeye bakmaya mecbur edecekti. Halbuki Risale-i Nur'un mesleğindeki sırr-ı ihlâs; iman, Kur'ân hakikatlerinden başka hiçbir şeye âlet, tâbi olmadığı; hem müşterileri aramak değil, belki müşteriler hakikî ihtiyacını hissedip ve yarasının tedavisi için Risale-i Nur'u aramasının lüzumu; halbuki gönderilecek o mübarek merkezler, şimdilik Nurlara hakikî ihtiyacını değil, belki âlem-i İslâmın hayat-ı dîniyesine ait cihetlerinden düşünmeye mecbur olması; hem Nur mesleğinde benlik ve gösteriş bir nevi şöhretperestlik, merdud olduğundan, bu enaniyet zamanında insanlara kendini satmaya çalışmak ve beğendirmek, bir anda Nur şakirtleri böyle büyük bir imtiyaz gibi bu eserlerle meşhur mevkilere kendilerini göstermek bir nevi gösteriş olması cihetiyle, kader-i İlâhî, Nur şakirtlerini tam ihlâsın muhafazası için şimdilik müsaade etmiyor."

Bu manayı destekleyen bir başka metni ise şöyledir: "Risale-i Nur dünya işlerine âlet olamaz, dünya işlerine siper edilmez. Çünkü, ehemmiyetli bir ibadet-i tefekküriye olduğu cihetle, dünyevî maksatlar onunla kasten istenilmez. İstenilse, ihlâs kırılır, o ehemmiyetli ibadet şekli değişir."

Peki asıl söylemek istediğimize gelelim şimdi: Bugün de İslam dünyasında, Türkiye merkezli olarak, güzel şeyler yaşanıyor. AK Parti'nin 16 yıllık iktidarı sayesinde iyiye giden, bu gidiş nedeniyle bizim de kalbimizi heyecan içinde bırakan, şeyler var. Dengeler değişiyor ve bizi de gelecek adına umutlandırıyor Elhamdülillah. Fakat, uzun süre inkisar-ı hayal yaşamış bizim gibi milletlerde, umudun ziyadesi zarardır. Temkini elden bırakmaya neden olduğundan tehlikelidir. Umuduna fazla kapılanlar sahip oldukları diğer bütün herşeyi o umut uğrunda vermek isterler. İnanmak isterler. İnandırmak isterler. Bütün gemileri bir uğurda yakmak isterler.

Bugün Kur'an'dan, hadisten veya Risale-i Nur'dan AK Parti'ye veya Erdoğan'a işaretler çıkaranlar, ona 'mehdi' veya 'ceh-cah' gibi yakıştırmalar yapanlar, hadi bu dereceye çıkmasalar bile, siyaset-i İslamiyeyi hakaik-ı İslamiyenin önüne koyacak derecede herşeyi siyaset odaklı okuyanlar, işte onlar, geminin delinmesine sebep oluyorlar. Kadere fetva verdiriyorlar. Allah da arızalar ile gemimizi yaralıyor. Ve bu sayede herşeyi gasbeden hâkim ideolojiler, akımlar, heyecanlar, siyasetler ve umutlar gemimizden soğuyorlar. Gemimiz yaraları sayesinde kullanılmaktan kurtuluyor. Çünkü biz geminin tayfaları olarak 'kullandırmayacak' basirete sahip değiliz.

Ben şimdi FETÖ fitnesine biraz da Bediüzzaman'ın Abdulhakim Arvasî Hazretleriyle aralarında geçen meseleye baktığı gibi bakıyorum. "İfratımız tâdil ediliyor!" diyorum. "Hem gözden düşürülüyoruz." Düşürülüyoruz ki, gemimize el konulmasın, o yoluna selametle devam etsin. Siyasetçiler siyasetleriyle meşgul olsunlar, dindarlar din hizmetleriyle... Allah ikisine de istikamet versin. Ama birbirlerinin müşterisi/taliplisi eylemesin. Âmin. Çünkü, yukarıda da gördük, ikincil niyetler birincilerini öldürürler. Ehl-i Beyt mesleğindeyiz. Ne zaman siyasete elimizi uzatsak başımıza işler gelir. Ne zaman bölgemizin dışına çıksak niyetimiz de bozulur. Başımıza birşey gelmeden bölgemizin sınırlarında kalmayı öğrenmemiz gerek.

Din kimin elinde sopalaşır?

"Şüphesiz Allah (hakkı açıklamak için) sivrisinek ve onun da ötesinde bir varlığı misal getirmekten çekinmez. İman etmişlere gelince: Onlar böyle misallerin Rablerinden gelen hak ve gerçek olduğunu bilirler. Kâfir olanlara gelince: 'Allah böyle misal vermekle ne murat eder?' derler. Allah, onunla birçok kimseyi saptırır, birçoklarını da doğru yola yöneltir. Verdiği misallerle Allah ancak fâsıkları saptırır (çünkü bunlar birer imtihandır)." (Bakara sûresi, 26)

Buharî'de, Tevhid bölümünde geçen bir hadis-i şerif var, okudukları Kur'an'ın gırtlaklarından aşağıya inmeyeceği kişilerden haber veriyor. Ben, haber verilen bu hakikatin bir vechini, bencileyin, 'İslamî her tür bilgiyi salt bir entelektüellik aracı haline getirenlerde' görüyorum. Hakikaten de böylesi insanlardan bugün mebzul miktarda var. Bunlar için, emek verdikleri meslek veya meşrep, bir kemal ve iman yolculuğunun sahil-i selamete çıkaracak gemisi değil, bir başka mesleğe veya meşrebe tefevvuk etme aracı. Hadi, şunu edepli söyledim, daha edepsizini de diyeyim: Caka satmak için dine emek veriyorlar. Üzerinden birşey olmak için onunla meşgul oluyorlar.

Kur'an'ı da okusalar böyle. Hadislere de müracaat etseler böyle. Fıkıh da öğrenseler böyle. Tarikata da intisap etseler böyle... Böyle, böyle, böyle oğlu böyle... Hakikati inhisarları altında almalarından tanıyorsunuz onları. Eylediklerinin gırtlaklarından aşağıya inmediğini ise en çok 'merhamet ve muhabbet zayıflığından' teşhis ediyorsunuz. Dilleri bıçak gibi. Elleri yapmaktan çok yıkmaya meyyal. Yumrukları havada. Herbiri dinimizin bir güzel tarafı olan bu mesleklerden hangisine el atsalar, diğerlerinin kafasını sopalamaya kullanıyorlar onu.

Dert; şu örgütten, bu cemaatten, falanca dernekten, filanca tarikatten olmaktan ötede bir yerde. Onları kibrin aracı kılmakla başlıyor sorun. Hangisini kullandığınız çok da önemli değil. Hepsinden elinize uyacak bir sopa yapabiliyorsunuz. Ders verdikleri hakikatle içinizde bir yere varmaktan öte, nüfuzları vesilesiyle dışınızda birilerini ezmeyi amaçlamanızla gösteriyor kendisini arıza.

Kim/neyi tutarak bir diğerini dövüyor olursa olsun, hakikat değişmiyor, dininin artık seküler bir amacı var. Üzerine mesai sarfettiği şey uhrevî de olsa, onla bu dünyada bir zafer arzuluyor. Konumunu kaybettirecek olana öfkeleniyor. Dilindeki kalbinin amacı değil çünkü. Dilindeki gırtlaktan yukarısının amacı. Dünyasının amacı. Dünya herkese yetmediğinden üzerinde boğuşmak kaçınılmaz. Eğer kalbine inseydi böyle olmazdı.

Kalbine inseydi duygulanırdı. Kalbine inseydi Kur'an da, sünnet de, fıkıh da, tasavvuf da, tarikat de, nurculuk da bir diğerine karşı merhamete ve muhabbete vesile olurdu. Bir bütünün parçaları gibi hissettirirdi. (Bu noktada Kur'an okurken duygulanmayı öğütleyen ayetleri ve hadisleri hatırlayalım.) Biz, herhangi bir filmi izlerken bile, 'kalbimize indiğini' duygulanmaktan anlıyoruz. Bir söz kalbimize girmişse orada bir fırtına estiriyor. Bazen gözlerimiz yaşarıyor. Bazen gönlümüz kanatlanıyor. Bazen de korkuyoruz. Bunların hepsi duyguya dair şeyler. İnsanı değiştiren şeyler. Dakikleştiren şeyler.

Ancak dilindekinin gırtlağından aşağıya inmediği insanda bu böyle mi? Bilakis. Onlarda din kalp katılığını arttırmaya bir vesile. Daha çok öğrendikçe daha da merhametsizleşiyor. Daha çok okudukça daha da fazla nefret ediyor. Daha çok öğrenmek daha kolay kusur bulmaya bir araç. DAİŞ'te İslamî metinleri sizden-benden daha çok bilen birileri yok mudur? Mebzul miktarda vardır. Peki onlardaki arıza nedir? İşte, bence, arıza budur. Kur'an'ın Furkan oluşu, yani doğruyla yanlışı birbirinden ayırışı, sadece hakikatin doğrusunu ve yanlışını ortaya koyuşuyla değil, ona yaklaşan niyetin doğruluğunu veya yanlışlığını ortaya koyuşuyla da delilleniyor.

Kim Kur'an'a hangi niyetle yaklaşsa niyetine göre birşeyler alarak uzaklaşıyor. Fasığın fıskı artıyor. Mü'minin imanı artıyor. Kafirin küfrü artıyor. Onunla başkalarına tefevvuk etme niyetinde olanın da bulduğu 'başkalarını dövecek araçlar' oluyor. Bu, sadece Kur'an'ın kendisi için geçerli değil, Kur'anî olan herşey için geçerli. Dinî her ilmin böyle bir yanı var. Ona ne niyetle yaklaşırsanız onda eliniz bollaşarak uzaklaşıyorsunuz.

Bugün fıkıh ile tasavvufu, tasavvuf ile fıkhı, nurculuk ile tasavvufu, tasavvuf ile nurculuğu, hadis ile fıkhı, Kur'an ile hadisi, cemaatle tarikati, tarikatle cemaati dövmeye çalışanların arkaplanı başka nasıl açıklanır ki? Bence, bu tür sapmalar, DAİŞ'in yaşça küçük biraderleridir. Dini, öncelikle kendi içinde kemale ve Allah'ın rızasına varma yolcuğu olarak algılamayanlar, onunla sosyolojik düzlemde bir yerlere varmaya çalışırlar. Bu, hangi meşrepte veya meslekte görülse görülsün, arızadır. Allah bizi istikametten ayırmasın.

Ehl-i Sünnet hiçbir baltaya sap olmaz

"Risale-i Nur şakirtleri, tam ihtiyatla beraber, bir taarruz olduğu vakitte münakaşa etmesinler, aldırmasınlar. Aldanan ehl-i ilim ve imansa, dost olsunlar, 'Biz size ilişmiyoruz. Siz de bize ilişmeyiniz. Biz ehl-i imanla kardeşiz' deyip yatıştırsınlar." Asa-yı Musa'dan...

Bu da yeni yeni tanıştığımız bir arıza türü: Dinin bir parçasıyla diğer parçasını dövme. Birçok versiyonu var. Kur'an ile hadisi dövmeye çalışanlar var. Tasavvuf ile fıkhı dövmeye çalışanlar var. Fıkıh ile tasavvufu dövmeye çalışanlar var. Hadis ile fıkhı dövmeye çalışanlar var. Tefsir ile fıkhı dövmeye çalışanlar var. Var, var, varoğlu var. Tabii 'dinle dayak atmaya çalışanlar' bu kadar çoğalınca çeşitli tuhaflıklar/zıtlıklar da kaçınılmaz bir şekilde yaşanıyor. Örneğin: Bir dönem tarikatlerin İslam'ı geri bıraktığını (hatta şeriatın dışına çıktıklarını) söyleyenler, bir bakıyorsunuz, gün geliyor tasavvuf adına İslam'ın diğer parçalarına saldırıyorlar. Kur'an adına bir dönem hadislere saldıranlar, bir bakıyorsunuz, hadislerin daha doğru/doğrudan bir şekilde uygulanması adına(!) fıkha saldırıyorlar.

Bu sıralar en çok dayağı da fıkıh yiyor. Neden? Çünkü DAİŞ var. DAİŞ'in ehl-i sünnet fıkhının neresine konulacağı tartışılmadan, düne kadar fıkıh adına tasavvufu dövmekten kolları yorulmuş bazı zevat, 'fıkıh fetişizmi' denilen bir başlık altında karnımıza karnımıza çalışmaya başladılar. Hamiyetlerinden başları dönüyor. Aslında modernizmin 'ilimle' değil 'taktikle' galip gelme çabalarına yabancı değiliz. Bir taraftan, güya Kur'an adına, en sahih hadisleri dahi inkâr ederden; diğer taraftan, Kur'an'da yapacakları herhangi bir 'bükme operasyonu'na fayda sağlayacağını düşündükleri en zayıf hadisleri dahi coşkuyla kullanmaları; yine bir taraftan, ümmetin şu zamana kadar 'imam' diye bildikleri/sevdikleri büyüklerine saldırıp; diğer taraftan, sırf bazı sözleri işlerine yarar şekilde tevil edilebiliyor diye, diğer bazı İslam büyüklerini sitayişlerle anmaları ve daha ince örnek, modernizmin 'ilim' değil 'strateji' olduğunu gözler önüne seriyor.

Yani, kanaatimce, bugünün ehl-i bid'aları hakikate ulaşmak için ilmi araç olarak görmüyorlar, zaten bildiklerini düşündükleri hakikate insanları götürebilmek için çeşitli stratejiler uyguluyorlar. Bir gün nurculara yanaşıyorlar. Bir gün tarikatlere gülücük dağıtıyorlar. Bir gün fıkıhtan makas alıyorlar. Bir gün tasavvufla fıkhı, bir gün fıkıhla tasavvufu, bir gün Kur'an'la hadisleri, bir gün hadislerle tefsirleri dövüyorlar. Kimi yanlarına çekmek o gün kolaysa, onu kandırıp, onunla kardeşlerini dövüyorlar. Yekünden hangi parçayı zayıflatırlarsa neticede bütüne verdirdikleri bir kayıp oluyor bu. Kim kazansa onların işine yarıyor bu kavga.

Peki, İslamî ilimlerden birisinde ihtisas sahibi olan bir âlim, diğer bazı alanlara yönelik eleştiri üretemez mi? Üretebilir. Fakat bunu bir bütünün parçası olduklarının farkında olarak yapar. Saygıyla yapar. Hürmetle yapar. İhtiyatla yapar. Düşmana malzeme vermekten korkarak yapar. Onun gereksizliğini savunmak bir yana, varlığındaki hikmetin ve yaptığı hizmetin altını çizerek yapar. Kim Bediüzzaman'ın Telvihat-ı Tis'a'sının başlarında yeralan methiyelerini okusa, onun tasavvufa nasıl güzel hisler/düşünceler beslediğini görür. Halbuki eserin ahiri istikamet uyarılarıyla doludur.

Ancak, maalesef, şu yeni yetmelerimizin dili bıçak, elleri yumruk, gülüşleri müstehzi, üslûpları alaycı... İslam ağacının üç dalı olan fıkh-ı ekber (akaid), fıkh-ı zahir (fıkıh) ve fıkh-ı batın (tasavvuf) adına yaptıkları saldırılarda diğer dallara öfke var. Akaidsiz fıkıh, fıkıhsız tasavvuf, tasavvufsuz İslam olmayacağını göremiyorlar. Hatta diyebilirim ki: Şu zamanın tasavvufu 'entellektüel meşgale' haline getirmiş bir kesimi var ki, tasavvufu savunurken bile, tasavvuftan bihaber. Fıkhı savunanın bir kısmı da, fıkhın, selef-i salihînden miras kalan edebinden yoksun. Akaide vurgu yapanı da, kimi zaman aynı şekilde, kendisinden başkasına karşı hafife alıcı, örseleyici, yaralayıcı.

Herkes kendi öneminde sarhoş olursa ağacın bütünlüğünü kim savunacak? Bence, işte, asıl savunma tam bu cephede şekilleniyor. Kardeşliği savunmak sadece sosyolojik düzeyde bir dostane ilişki ağını savunmak değildir. İslam dairesinde kardeşliği savunmak ehl-i sünnetin parçası olan herbir dalı bir ağacın tarafgirliğiyle savunmaktır. Parçanızı sevin, ama ağacı daha çok sevin. Dalınızı savunun, ama ağacın diğer dallarına gelen darbelere karşı da, en az kendi dalınız kadar, alıngan olun. Mesleğinize 'Güzeldir' deyin, ama 'Yalnız benimki güzeldir!' demeyin. Size de 'çirkin' diyene karşı direnin, ona da 'çirkin' diyene karşı direnin. Kardeş böyle olunur.

Tasavvufa vurulunca sevinen nurcunun, nurculara vurulunca sevinen mutasavvıfın, fıkha tekme atılınca gülümseyen dervişin, mezheplere vurulunca sevinen ehl-i hadisin, hadislere vurulunca sevinen kelamcının bu meydanda yeri yok. Ben, daha nurculuk diye birşeyin olmadığı bir zamanda, meclis-i mebusana hitap ederken "Zaman cemaat zamanıdır!" diyen Bediüzzaman'ın bunu kastettiğini düşünüyorum. Baltanın ağzı demirden de olsa sapı odundan. Biz, ehl-i sünnet ağacıyız, bizi kesecek hiçbir baltaya sap olmamalıyız.

Ehl-i Sünnet'in dışında bir nurculuk var mı?

"Yine onlar, sana indirilene ve senden önce indirilene iman ederler; ahiret gününe de kesinkes inanırlar." (Bakara sûresi, 4)

"Emre Dorman Nereye Koşuyor?" başlıklı serimizin 14. yazısında Bediüzzaman'ın 'rüesalarını çürütmemek' sadedinde kastettiğinin ehl-i sünnet olup da Risale-i Nur'a itiraz eden kişiler/gruplar olduğunu iddia ve izah etmiştik. Zaten metnin tamamına bakıldığında ilgili ifadelerin siyak ve sibakı da bu düşüncemizi destekliyordu. Ancak biz yine de bu siyak-sibak ilişkisiyle yetinmemiş ve Bediüzzaman'ın ehl-i bid'a fikirleri savunan/yayan 'bedbaht bir doktor' dediği kişiyi pekâlâ şahsıyla birlikte çürüttüğü bir mektubuna atıflar yapmıştık.

O yazıda altını çizmeye çalıştığım tehlike şu idi: "Muarız taifenin de rüesalarını çürütmemek gerekir..." ifadesinin, müellifin hiç murad etmediği bir şekilde, genelleştirilmesiyle Ehl-i Sünnet ve'l-Cemaatin bir parçası olan nur talebelerinin ehl-i bid'aya karşı kolu kanadı kırılmamalıydı. İtiraz hakları ellerinden alınmamalıydı. İtikadî duruşlarını ve hassasiyetlerini savunma/koruma refleksleri köreltilmemeliydi. Yazı da zaten bizzat bana yapılan bu yollu eleştirilere verilmiş bir cevap niteliğindeydi.

Bu yazının ardından bazı kardeşlerim, haklı olarak, Bediüzzaman'ın şöylesi metinlerinden alıntılarla bir itirazda bulundular: "Biz, değil onlar gibi ehl-i diyanet ve tarikata mensup Müslümanlar, şimdi bu acip zamanda, imanı bulunan ve hattâ fırak-ı dâlleden bile olsa onlarla uğraşmamak; ve Allah'ı tanıyan ve âhireti tasdik eden Hıristiyan bile olsa, onlarla medâr-ı nizâ noktaları medâr-ı münakaşa etmemeyi, hem bu acip zaman, hem mesleğimiz, hem kudsî hizmetimiz iktiza ediyor."

Soru güzeldi. Eğer benim mezkûr yazıda ifade ettiğim mana doğru ise, o halde Bediüzzaman burada 'hattâ fırak-ı dâlleden bile olsa onlarla uğraşmamak' demekle neyi kastediyordu? Buradan bir tenakuz çıkmaz mıydı? Soruya cevap vermeden evvel (bence) önemli bir meselenin altını tekrar çizmek isterim: Ehl-i Sünnet ve'l-Cemaatin yolunu bilmeden veya en azından hakkında 'ağyarına mani' genel bir bilgi sahibi olmadan hangi âlimin metinlerine kapansanız, o metinleri, müelliflerinin hiç de murad etmedikleri manalarla anlayabilir veya yorumlayabilirsiniz.

'İslam geleneği' denilen, ama aslında büyüyüp serpilmiş İslam ağacının ta kendisi olan şey; bir bütün olarak hakikatin dengesini koruyan, birbirini sınırlandıran ve aynı zamanda ayakta tutan manalar bütünüdür. Bazı ayetleri doğru anlamak için hadislere, bazı hadisleri doğru anlamak için âlimlerin şerhlerine muhtaç olduğumuz gibi; ondört asır ötemizden gelen Asr-ı Saadet soluğunu anlamada da bu ağacın bütünlüğüne ihtiyacımız vardır.

Ehl-i Sünnet ve'l-Cemaat âlimleri, birer ada değil, bir sıradağın parçalarıdır. Birbirlerinin ürettiği ilme ve bıraktığı mirasa yaslanarak ayakta dururlar. Eğer 'İslam geleneği' diye tesmiye edilen, ama aslında İslam'ın ta kendisi olan bu ağaçtan haberdar olmazsanız, o ağacın dallarını da yanlış yorumlayabilirsiniz. Elmayı armut, armutu elma sanabilirsiniz. Gelin biz de, Bediüzzaman'ın maaliftihar 'mürşidim' dediği İmam-ı Gazalî'nin (r.a.) konu hakkındaki bir metnini anlamaya çalışalım:

"İtikadı bozuk kimseler üç kısımdır: Birinci kısım inkarcılar­dır. Eğer inkarcı kimse müminlerle savaşıyorsa öldürülmeyi veya esir edilmeyi hak eder. Ona bunun dışında bir muamele yapılmaz ve kötü davranılmaz. Müslüman toplum içinde bulu­nan Müslüman olmayanlara (zımmîlere) gelince, onlara eziyet etmek ve kötü muamelede bulunmak caiz değildir…
"İkinci kısım, insanlan bid’atine davet eden bid’atçilerdir. İnsanlan teşvik ettikleri bu bid’at, küfre götüren bir bid’at ise, böyle kimseler zımmîlerden kötüdür. Kendisine zımmîlik statüsünün gerektirdiği gibi müsamaha edilmez.
"Eğer bunların bid’ati itikadî olarak küfre götüren bir bid’at değilse, bu kimselerin Allah Tealâ ile aralarındaki halleri inkârcıların durumundan daha hafiftir. Ancak bu kimseyi reddetmek ve bid’atini önlemeye çalışmak, inkârcıyı reddet­mekten daha önemlidir. Çünkü inkârcının kötülüğü başka­sına sirayet etmez. Müslümanlar onu inkârcı olarak tanır ve sözlerine kıymet vermez. Kendisi de Müslüman olduğunu ve doğru itikat üzere bulunduğunu iddia etmez.
"Ama başkalarını bid’atine çağıran ve bid’atinin hakikat olduğunu iddia eden kişi halkı aldatır. Dolayısıyla onun kötülüğü başkalarına da sirayet eder. Bu sebeple böyle kimselere duyulan buğzu açığa vurmak, dostça davranmayıp kendilerinden yüz çevirmek, bid’atleri sebebiyle durumlarının çirkinliğini ilan etmek ve insanların onlardan uzak durmalarını sağlamak daha kuvvetli bir müstehaptır.
"Avamdan olup, bid’atinin propagandasını yapmaya mukte­dir olmayan ve kendisine uyulacağından korkulmayan bid’atçilere gelince, bunların durumu daha ehvendir. Böyle kimse­lere nasihat ve tatlılıkla muamele etmek evlâdır…" (Gazzâlî, İhyâ-u Ulûmi’d-Dîn, 3/49-50.)

İşte, biz de Bediüzzaman'ın aralarında tenakuz varmış gibi görünen iki farklı tutumunu İmam Gazalî'nin (r.a.) bu sınıflandırmalarıyla anlayabiliriz. Allahu'l-alem, bu mevzuda diyebiliriz ki; 'hattâ fırak-ı dâlleden bile olsa onlarla uğraşmamak' demekle mürşidimin kastettiği İmam Gazalî'nin "Avamdan olup, bid’atinin propagandasını yapmaya mukte­dir olmayan ve kendisine uyulacağından korkulmayan bid’atçilere gelince, bunların durumu daha ehvendir. Böyle kimse­lere nasihat ve tatlılıkla muamele etmek evlâdır…" dediği kimselerdir. Esasında ümmet de onlara böyle davranır. Örneğin: Bir sünni, sırf farklı inanıyor diye, gördüğü her alevinin ensesinde boza pişirmez.

Bediüzzaman'ın 'bedbaht bir doktor' dediği kimseye karşı yaptığı sert eleştiriyi ise, İmam'ın; "Ancak bu kimseyi reddetmek ve bid’atini önlemeye çalışmak, inkârcıyı reddet­mekten daha önemlidir..." tesbitiyle ve devamında söyledikleriyle anlaşılır. Demek ehl-i bid'a da 'tek sınıf' değildir. Onlara gösterilecek tavır da 'tek türden' değildir. Bediüzzaman'ın mezkûr mektubu birçok yönüyle İmam Gazalî'nin mezkûr metninden süzülmüş gibidir. Onu anlayan şunu anlar... Bu noktada birşeyin daha altını çizerek yolumuza devam edelim: Bediüzzaman'ın Anglikan Kilisesi'ne verdiği cevabın sertliği ile mezkûr metinde bahsettiği 'hristiyanlarla münakaşa etmemek' de yine İhya'daki bu sınıflandırmayla birlikte anlaşılabilecek birşeydir.

Demek Bediüzzaman'ı doğru anlamak ancak Ehl-i Sünnet'in yolunu doğru anlamakla mümkün olur. Sözler'i onların sözlerine yaslanır. Mektubat'ı onların Mektubat'ından ışık alır. Bir ve beraber ayakta dururlar. Aksi takdirde tüm metinler spesifikleşir. Modern algılar, birbirinden kopararak adalaştırdığı dağların 'nasıl anlaşılması gerektiğine' kendileri karar verirler. Allahu'l-alem, Enfal sûresinde dikkat çekilen: "Allah'a ve Peygamberine itaat edin; çekişmeyin, yoksa korkar başarısızlığa düşersiniz ve kuvvetiniz gider..." manasının işaret ettiği bir hakikat de budur. Birbirlerinden ayırırsak sadece kollarımız değil metinlerimiz de güçsüzleşir.

Ehl-i Sünnet'in yolunun dışında bir 'nurculuk' yoktur. Kim bunu iddia ediyorsa yalandır. Bediüzzaman'ı sevdiğini, ama İmam-ı Azam'ı (r.a.) sevmediğini söyleyen yalancıdır. Bediüzzaman'ı sevdiğini, ama Mevlana Celaleddin'i (r.a.) sevmediğini söyleyen yalancıdır. Bediüzzaman'ı sevdiğini, ama İmam Eş'arî'yi sevmediğini söyleyen yalancıdır. Biz bu büyük dağın parçasıyız. Bizden öncekilere iman edilmekle kendisine iman edilmiş olacak bir silsilenin ucuyuz. Gücümüzü bu bütünlükten alırız. Ayrıca bir güç iddiasında bulunmayız. Kendimizi Ehl-i Sünnet ve'l-Cemaat tanımları, tarifleri, kodları, alanları içinde tanımlamak, ahirzamanın akıl ve kalp karışıklığı içinde yolumuzu kaybetmemek noktasında çok büyük önem ifade ediyor. Allah cümlemizi istikametten ayırmasın ve selef-i salihînin şefaatlerine nail eylesin. Amin.

Senai Demirci ne yapmaya çalışıyor 2: Nursîcilik yapmadan Nurculuk olur mu?

Bir kimseyi mürşid edinmek, ...'cı olmaktır. Eğer ...'cı olmazsanız, zaten onun bakışaçısını kuşanmaya çalışmazsınız. Tedrisinin önünde diz kırmazsınız. Halinden hallenmez, dilinden ballanmazsınız. Kendi 'görenizi' terk edip onun 'hakikatine' koşmazsınız. Yazılarımı okuyanlar bilirler. Ben, Bediüzzaman hakkında, maaliftihar, altını çize çize, vurgulaya vurgulaya, dilime şeker-şerbet, 'mürşidim' ifadesini kullanırım. Üstelik pek sık kullanırım. (Eski yazılarımda daha az görülebilir. Çünkü bu kadar önemsemiyordum. Fakat ortaya çıktığını düşündüğüm yeni ve de sağlıksız temayüller nedeniyle artık daha sık istimal etmeye başladım.) Bunu yapmamın iki sebebi var. Bu sebeplerden birisi içeriden. Diğerisi dışarıdan.

Efendim, ehl-i sünnetin bir parçası olan Nur mesleğinin hassalarından birisi şudur ki; Risale-i Nur kendine müşteri aramaz. Müntesib sayısı da dahil, nicelik ifade eden hiçbir rakamla işi yoktur Nurculuğun. Bediüzzaman'ın çok tekrarla vurguladığı birşeydir bu. Örnek mi lazım? "Hem, müşterileri de aramaya mecbur değiliz. Müşteriler yalvarmalı." Veya şunu da alıntılayabilirim: "Bil ki, kıymet ve ehemmiyet, kemiyette ve adet çokluğunda değil." Fakat ne büyük teessüf ki, Bediüzzaman'dan bu dersi alan Nurcu grupların çoğunluğu, özellikle de yarışa dahil olan Gülen örgütünün ağız sulandıran/imrendiren hızlı büyümesiyle, bir rakamsal büyüme hastalığına tutulmuşlardır. Bu büyüme hastalığı, bu kemiyet/nicelik övgüsü, peşisıra ikinci bir vartayı daha Nurcular içine sürüklemiştir: Kendini başkalarının gözünden değerlendirme ve muhabbetlerine mecbur bile...

Bunu neden bir varta olarak görüyorum? Onu da izah edeyim: Bir ekolün duruşunu kendi metinlerinden değil de muhataplarının kendisine karşı olan tavırlarından belirlemeye başlaması, onun mesleğinden sapmalar yaşamasının alametidir. Kâfirûn sûresinin öğütlediği izzetli duruş, yani 'sizin dininiz size, benimkisi bana...' duruşu, mümine ayaklarını bastığı yerin konumunu kendi içinde anlamlandırmasını öğütler. Yine Uhud yenilgisinden sonra gelen ayetler de, müminlere, hakkın yanındaki duruşlarını Bedir'in galibiyetine veya Uhud'un mağlubiyetine göre değil; hakkın hak oluşuna göre belirlemelerini salık verir: "Eğer siz (Uhud'da) bir acıya uğradınızsa, (Bedir'de de düşmanınız olan) o kavim de benzer bir acıya uğramıştır. O günleri biz insanlar arasında döndürür dururuz (zaferi bazen bir topluma bazen öteki topluma nasip ederiz.) Ta ki Allah, iman edenleri ortaya çıkarsın ve aranızdan şahitler edinsin. Allah zalimleri sevmez."

Bu ve benzeri ayetlerin bize öğütlediği şeyi, büyük düzlemde 'vazife-i ilahîyeye karışmamak' okuyan Bediüzzaman, daha alt bir düzlemde de 'müşteri aramamak' olarak okumuştur. Çünkü Ankebût ve Ra'd sûrelerinde söylendiği gibi: "Peygamber'e düşen, yalnız açık bir tebliğdir." Peygamber varisi olan âlimler de ancak bunu yapabilirler. Ötekinin peşine düşmenin maliyeti ise, 'o günlerin insanlar arasında döndüğü' hakikatine körleşmek ve günlerin dönüşüyle günü kaçırmamak için 'dönmeye' başlamaktır. (İslam'da bir modernizm/reformizm, seküler düzene uygun yeni bir kurgulama amaçlayanların zihin kodlarında da bu maraz vardır.)

Kadim bir tartışmadır: "Risale-i Nur'un tebliğ metodunda neye öncelik verilmelidir? Bediüzzaman'ın şahsiyetine mi? Yoksa Risale metinlerine mi? Yoksa Risale metinlerinin Kur'an'ı anlattığına mı?" Herhangi bir sempozyum/seminer metni hazırlanırken veya hatta en önemsizinden bir kitap ismi belirlenirken bile bu hassasiyet akıllarda not olarak durur. "Bu ismi koyduk ama... Vurgu Bediüzzaman'ın şahsına dönük oldu sanki. Bunu biraz daha böyle Risale merkezli yapalım!" Yahut da "Şimdi bu Risale-i Nur'u anlatıyor ama... Bizim bunun içindeki Kur'an vurgusunu önplana çıkarmamız lazım. Yani Risale-i Nur'u Risale-i Nur için değil, Kur'an için kullanmamız lazım." Ki bu noktada endişeleri destekleyen metinler de vardır külliyatta: "Meselâ, bir adam İbn-i Hacer'e nazar ettiği vakit, Kur'ân'ı anlamak ve Kur'ân'ın ne dediğini öğrenmek maksadıyla nazar etmeli. Yoksa İbni Hacer'in ne dediğini anlamak maksadıyla değil." Fakat burayı alıntılayanlar metnin devamını unuturlar: "Bu ikinci tarik de zamana muhtaçtır." Ve Bediüzzaman, bu ikinci maddenin ardından daha idealize ettiği bir madde daha söyler: "Yahut cumhurun nazarını, ehl-i tarikatın yaptığı gibi, o hicabın fevkine çıkararak, üstünde Kur'ân'ı gösterip, Kur'ân'ın hâlis malını yalnız ondan istemek ve bilvasıta olan ahkâmı vasıtadan aramaktır. Bir âlim-i şeriatın va'zına nisbeten, bir tarikat şeyhinin va'zındaki olan halâvet ve câzibiyet bu sırdan neş'et eder."

Muhakemat'ta geçen bu ifadelerden anlaşıldığı kadarıyla Bediüzzaman üçüncü yolu, ikinci yoldan daha tercih edilir ve muteber bulmaktadır. (Şaşırmayın, mutasavvıfın yanlış yaptığını değil, en doğrusunu başardığını düşünmektedir.) Elbet, müellif kendisi de bu yolu takip etmiştir. O halde bir kısım Nur talebeleri neden fıtrî ahvalin ölümünü çağrıştırır ikinci bir niyetle Bediüzzaman'ı "Bediüzzaman ne diyor?" diye değil, "Kur'an'dan ne söylüyor?" şeklinde okumayı salık vermektedirler? (Risale-i Nur, 'Bediüzzaman ne diyor?' diye okunabilir mi ki?) Neden Bediüzzaman'ın isminin vurgulandığı yerlerde bir tereddüt yaşamaktadırlar?

Hatta Senai Demirci abi gibi, içimizden birileri dahi, neden sürekli 'Bediüzzaman' demek yerine 'Said Nursî' demeyi tercih etmektedirler? Bu tercihteki kasıt nereden beslenmektedir? Ki malumunuz, Demirci abi, Bedri Gencer'in Bediüzzaman'a, Nurculara ve Risale-i Nur'a dair yaptığı haksız eleştirilerin ardından da şöyle bir twit atmıştır: "Nur talebeliğini 'Said Nursi'cilik' olarak anladığımız sürece, 'yanlış anlama'ya dayalı bu eleştiriler sürecek..." (Daha evvel de Senai abinin benzer bir terkiple 'ehl-i sünnetçilik' eleştirisi yaptığını hatırlıyorum.) Bu derece alttan alış, suçu kendinde arayış, aynı zamanda yukarıda dikkatinizi çektiğim 'karşı taraf üzerinden kendini değerlendirme' hastalığına düçâr olduğumuzu göstermez mi? Ancak bu noktada insaflı olalım. Senai abinin dikkat çektiği şey, eğer Bediüzzaman'ın şahsî kemalatının/hatıratının vurgulanıp Risale-i Nur'un çizdiği tefekkür yolunun ötelenmesi ise, bu hakikaten bir eksikliktir. Bir istikamet yitirilişidir. Fakat yine de Senai abi yanlıştadır, çünkü bu ötekinin yanlışlığı üzerinden doğrulanamaz. Yani Said Nursî'cilik yapılmadan Nurculuk yapılamaz. Çünkü mürşidin hayatı da tebliğin bir parçasıdır. Bediüzzaman'ın yukarıda övdüğü ehl-i tarikat bunu hep böyle uygulamıştır. Şah-ı Nakşibendî (k.s.) olmadan Nakşibendîlik, Abdulkadir Geylanî (k.s.) olmadan Kadirîlik olamaz. (Allah hepsinin şefaatine nail eylesin bizi.) Allah Resulü aleyhissalatuvesselamın hayatı Kur'an'dan ayrılabilir mi? "Mu'cize-i Muhammedî, aynı Muhammeddir."

"Evet, âyine muhafaza edilmeli, çünkü mazhardır. İşte mürşidin ruhu ve kalbi bir âyinedir, Cenâb-ı Haktan gelen feyze mâkes olur, müridine aksedilmesine de vesile olur. Vesilelikten fazla, feyiz noktasında makam verilmemek lâzımdır."

Şimdi, tam da bu aynaların duruşunu belirlemede ifrat ve tefrit ekseninde oturuyoruz. Kimimiz aynaları muhafaza etmeyecek, hatta bırak muhafazayı kırmaya çalışacak kadar kafayı yemiş durumda. Feyzin makese ihtiyaç duymadığını düşünüyorlar. Hatta makeslik iddiasını şirke eşdeğer sayıyorlar. Makes olmazsa, feyzin onların yansıtıcılığını yitirmiş karanlık kalplerine yağmayacağını veya tam olmayacağını ise düşünemiyorlar. Diğer bir kısım ise ayna ile meşgul, feyzin celbine yeterli vakti ayıramıyor. İstikameti/dengeyi koruyamıyor. Ancak yine de aynanın aydınlatmanın bir parçası olduğunu unutmamak gerek. Ne Kur'an müslümanlığı taifesinin sünnetten hariçte kalmış müslümanlığında bir hayır var, ne de ayna ile feyzin geri kalanını unutacak kadar meşgul olanlarda...

Fakat ben kendi adıma konuşursam: Maaliftihar Said Nursî'ciyim. Müderrisin dersiyle müderrisin zatının bir bütün olduğunu düşünüyorum. Kur'an'ın Allah Resulünün bir mucizesi olması gibi, Allah Resulünün de Kur'an'ın bir mucizesi olduğuna kaniyim. Üç küllî muarriften hiçbirisinin fazlalık olduğunu sanmıyorum. Bediüzzaman'ın veya Risale-i Nur'un veya Kur'an'ın bizim kurgu dokunuşlarla öncelik/sonralık veya takdim/tehir vermemize ihtiyacı yok. Bizim bu bütünlüğü unutmamaya ihtiyacımız var. Yoksa ayna güneşi her zaman gösteriyor.

(Not: Bu yazı vesilesiyle bana "Neden Bediüzzaman'a mürşidim diyorsun? Mürşid olan Risale-i Nur'dur veya Kur'an'dır..." diyenlere de bir cevap verebildiğim kanaatindeyim. İtiraz edenler üzerlerine alınmayı unutmasın diye not düştüm. Bediüzzaman'ın şahsını geri plana alışını yanlış anlıyorsunuz. Onun Risale-i Nur'u gösterip kendini saklamasını yanlış yorumluyorsunuz. Hayatı delili olmayan mürşid olamaz. "Ben de Kureyş'ten kuru et yiyen bir kadının oğluyum..." derken Allah Resulü 'Beni önemsemeyin!' demiyordu. Dengeli bir önemseyiş istiyordu. "Anam babam sana feda olsun ey Allah'ın Resulü!" diyen sahabiler de onu yanlış anlamadılar.)

Emre Dorman nereye koşuyor 4: Senai Demirci ne yapmaya çalışıyor?

Yani bazen kendi kendime soruyorum: Acaba benim mi psikolojim bozuldu? Acaba ben mi kafayı yedim de yazılanları/çizilenleri farklı anlıyorum? Etrafımda öyle cerbezeler görüyorum ki, şaşkınlıktan dilim tutuluyor. Ters dönmüş fincanları evirip çeviren, 'Bul karayı al parayı!' yapan insanlarla dolu her yer. Gözünün içine baka baka eşeği boyayıp at diye satmaya çalışıyorlar. Yemeyince de alınıyorlar. Ya 'hüsnüzan' ile 'aptallığı' karıştırıyorlar yahut da bu işte başka bir hesap var... Niye açtım bu bahsi? Ona geleyim: Dün yazdığım, Emre Dorman meselesi üzerinden Senai Demirci ve Haluk İmamoğlu abilerin duruşlarını da sorgulayan yazıma mukabil Senai abi eski bir yazısını takipçileriyle paylaştı. "Kur'ân Müslümanlığı mı, Peygamber Müslümanlığı mı?"[1] başlıklı bir yazı. Belki daha evvel okuyanlarınız vardır. Bilmiyorum. Ben ilk kez okudum.

Yazının içeriğini mihenge vursam bir facia, benim eleştirime mukabil bu yazıyı paylaşmakla yapılan 'kaçak güreşi' analiz etsem bir facia. Hangi faciadan size şekva etsem ben bile şaştım. Ben alenen/açıkça "Allah Resulü aleyhissalatuvesselamdan gelen hadisleri reddeden, hadis imamlarını/ravilerini 'yalancılıkla' itham eden, hadis ilmine olan güveni saçmasapan demagojilerle sarsmaya çalışan, hem de kezzab ve ehl-i bid'a o adamların yanında ne işiniz var?" diye soruyorum; siz Senai abim, hiç alakası olmayan (hatta şimdiye kadar ümmet içinde sahici bir gündem bile oluşturmamış) bir başlık açıp, sanki derdimiz oymuş gibi meseleyi bir muğalata içinde boğmaya çalışıyorsunuz. Zaten en baştan beri sizden şekva ettiğimiz şey de bu değil midir? Şu hadis reddiyecileri/Kur'an müslümanları karşısında bir türlü dik bir söylem tutturamayışınız değil midir?

Ne zaman bu sadetten, Nurcu kardeşleriniz, sizi de kendileri gibi bildikleri için, "Senin orada ne işin var?" diye sorsalar; her defasında 'ne şiş yansın ne kebab' tarzı ortaya birkaç cümle yazıp işin içinden sıyrılıyorsunuz. Böyle hareketler şans oyunlarında makbul olabilir, ama mesele itikat olunca sırıtıyor. Yüzünüze söylenmediği için "Hallettik galiba bu işi!" sanıyorsanız aldanıyorsunuz. Hepimizin aklında/kalbinde isminizin yanında bir soru işareti var. "Nerede artık Senai abi acaba?" diye soruyoruz kendi kendimize. "Hâlâ ehl-i sünnet itikadında mı? Hâlâ Bediüzzaman'ın dersine/tedrisine, Risale-i Nur'un perspektifine kanaat ediyor mu? Yoksa çoktan atı alan Üsküdar'ı geçti de üzerindeki teveccüh-i nâsı kırmamak için 'takiyye' mi yapıyor?" Herkesin arkanızdan sorduğunu yüzünüze söylemiş oldum böylece. Kusurum varsa, 'söylenmek' yerine söylemeyi seçtiğimdendir.

Bunları soruyoruz ve yaptığınız hiçbir açıklama 'yeterince inandırıcı' değil. Çünkü sayın abim, siz benden de iyi bilirsiniz, bir insanın nerede durduğu sadece "Ben şöyle düşünüyorum!" demesinden anlaşılmaz. Uygulamasından da anlaşılır. Öyle düşünmediği insana yaptığı eleştiri veya sergilediği duruşla da bir saf/duruş tayini yaparsınız. Kur'an'da geçen; "Kafirleri dost edinmeyin!" emrinin bir manası da buna bakar. Kafire, kafir olduğu hususta dost olmazsınız/olamazsınız. Elbette kafirin her sıfatı kafir olmak zorunda değildir. Kafirde mümin sıfatı da bulunabilir. Fakat siz, ne yanlışa açıkça yanlış deyip bir eleştiri üretiyorsunuz; ne de doğruya doğru deyip yanında duruyorsunuz. Hem orada, hem burada gibisiniz. Neredesiniz?

Yani Mustafa İslamoğlu hadis inkar ederken gözlerine sevgiyle ve takdirle bakabiliyorsunuz. Mealini, kitaplarını, analizlerini gittiğiniz her yerde reklam ediyorsunuz. (Bediüzzaman'a yaptığı çirkin ithamlardan sonra bile lütfen/zorlamayla 'katılmadığınızı' beyan eden açıklamalarla yetinebiliyorsunuz.) Karşılıklı oturup böyle muhabbetler ettiğiniz programlar Youtube'da aranınca rahatlıkla bulunuyor. Fakat dönüp gelip Risale-i Nur'ları takdir ediyorsunuz sonra. Tefsirlerin bile üstüne çıkarıyorsunuz. Sanki Nurcu gibi konuşuyorsunuz. Fakat Bediüzzaman'ın bu gibi meselelerde sergilediği istikametli duruşu da doğru bulmuyor gibisiniz. İmam-ı Âzâm'dan size söz nakledildiğinde; "O İmam-ı Âzâm'ın sözü. Delilin ne?" diyecek kadar teslimiyetinizi yitirdiğinizi duyuyoruz insanlardan. Oraya gidip öyle oluyor. Buraya gelip böyle oluyor. Hiçkimseyi kaybetmeden, yerini de çok belli etmeden, yaşayıp gidiyorsunuz.

Böylesi bir yazıya kaç kere niyet ettimse, Nur talebesi bazı kardeşler yazmamaya ikna ettiler: "Yapma! Hepten o tarafa itersin!" dediler. Vallahi ben artık bu taraf-ı muhalife destek manası içeren sözde bitaraf duruşunuzdan yaka silkmiş durumdayım. Bizzat ben kendim, yıllarca Mustafa İslamoğlu'nu takip ettimse hep sizin gibiler yüzünden ettim. Çünkü varlığınızla ona karşı duyduğum tereddüdü kırdınız. Metin Karabaşoğlu abi dikkatimi bazı şeylere çekmeye çalışıp uyardıkça diyordum ki kendi kendime: "Abartıyor. Öyle birşey olsa Senai abinin orada ne işi var? O da Nurcu değil mi?" Sizin orada durmanız daha kaç Nur talebesinin felaketi oldu Allah bilir. Benim gibi ayılan var, ayılmayan var. Siz bu halinizle Mustafa İslamoğlu'ndan daha tehlikelisiniz. Çünkü onlara karşı, Kur'an müslümanlığına karşı, ehl-i bid'aya karşı avamın duyacağı mübarek temkini kırıyorsunuz. Sizi orada, onlarla, o çizgide görenler; "Yok ya, o kadar kötü birşey değildir. Öyle olsa bu Bediüzzaman'ın talebesi Senai Demirci orada bulunmazdı!" diyorlar.

Şimdi de cevabî mahiyette paylaştığınız şu yazı. Vallahi kafayı yiyeceğim en sonunda. Biz sanki Kur'an'la Peygamber aleyhissalatuvesselamı ayırmayı konuşuyoruz da bize o konuda usûl öğretiyorsunuz! Unuttunuzsa hatırlatayım: Biz naklî delile/bilgiye karşı kırılmaya çalışılan güveni konuşuyoruz. Allah Resulünün peygamberliğinin inkarını veya onu kabul edip Kur'an'ın inkarını değil. (Nasıl mümkün olacaklarsa?) Farazî bir problem üretip onun üstünde kalem oynatarak entelektüel bir tatmin yaratmanız sizin bileceğiniz iş. Ama o mürekkep izinizi kaybettirmiyor. O peygamberlik tanımının 'postacılık' olarak doldurulmasını ve nübüvvetin muallimlik yönünün inkarı (veya Kur'an metniyle sınırlandırılması) asıl problemimiz. Ve bu yönde çalışanlarla yakınlığınızdır size karşı duyduğumuz endişe. Onların fikirlerine karşı yeterli tepkiyi vermediğiniz gibi, domates biber herkese gider kelamlarla iki tarafı da idare etmeye çalışmanız temel sorunumuz. Nurcu olmak mecburî değil ki. Tutmaya da çalışmıyorum. Kalbinizde varsa, kalırsınız. Fakat birşeyi açık etmelisiniz: Eğer Risale-i Nur artık sadece 'okuduğunuz kitaplardan bir kitap' olduysa, bunu bilmeye hakkımız var.



[1] http://www.sonpeygamber.info/kur-an-muslumanligi-mi-peygamber-muslumanligi-mi