Efendim, elhamdülillah, Hüseyin Yılmaz abinin
"Bediüzzaman erkek değil miydi?" başlıklı yazısını okumak lütfûna eriştim. Haddim olmayarak yazıya mehaz olduğumdan, elbette, bir cevap vermek zarureti doğdu. Başlarken belirteyim: Yazıya manşet seçilen mevzudan şüphem yoktur. Yani, evet, Bediüzzaman Hazretleri kesinlikle erkektir. Hüseyin abinin bu konuda kimleri şüphe içinde gördüğünü bilmiyorum. Fakat o kesinlikle ben değilim. Tenkide cevabım devam ederken başka konularda da yazarın imâ ettiği yerlerde olmadığımı göreceksiniz. Ancak, daha oralara gelmeden, genel bir çerçeve çizerek girizgâh yapmayı uygun görüyorum.
"Bismillah her hayrın başıdır. Biz dahi başta ona başlarız." Bismillah...
Roman türü, bildiğiniz gibi, Bediüzzaman Hazretlerinin bizzat eleştirdiği bir tür. Lemeat'ta bununla ilgili kifayetli bir beyanı mevcut. Fakat, elbette, vakit ahirzaman olduğundan, biz de kendimizi tutamıyoruz. O türün eserlerini okuyoruz. (Ben kendim de, itiraf ederim, yüzlerce roman okumuşumdur.) Daha da fazlası 'o türde eserler veriyoruz.' (Yayınlanmış-yayınlanmış romanlar/öyküler müellifiyim ben de.) Zararlarından mümkün mertebe kaçmaya gayret ediyoruz. Roman türüne İslamî bir nitelik kazandırmaya gayret ediyoruz. Lakin türün kendi içinde bazı üretim sıkıntıları var. Yazarını 'kurgulamaya' mecbur ediyor mesela. Kurgunun özü gerçekse bile eklemeler yapmaya cüretkâr kılıyor. Hatta tasvirlerde 'sanki oradaymış gibi' davranmaya zorluyor. Böylesi hususlarda yazar ipini serbest bıraktıkça romanın da hakikatten uzaklaşması artıyor. Tasvir ettiği kişiyi/olayı olandan/yaşanandan apayrı birşey kılıyor.
Tarihî romanlarda, hele ki İslam tarihiyle ilgili olanlarda, bu yaranın kanayışı daha ziyade. Editörlük yaptığım dönemde de böyle romanlara tereddütle bakmaktan kurtulamadım. Sahabenin Aleyhissalatuvesselam Efendimizin
"Kim bilerek benden yalan bir haber verirse cehennemdeki yerine hazırlansın!" nehyine riayette gösterdiği hassaslık, İslam büyükleri hakkında da elimi-dilimi korkuttu, böylesi dosya tekliflerine hiçbir zaman sıcak bakamadım. 'Biyografik roman' tarzını müstakim bir şekilde devam ettirenler yok değil. Ancak, onlarda gördüğüm ortak hassasiyet, naklî bir delile dayanmayan hiçbir olayı tasvire girişmeme. Belki bu yüzden eserleri roman yönüyle zayıf oluyor. Ama ahiretleri itibariyle huzur duyuyorlar.
Bediüzzaman Hazretleri de bir İslam büyüğü. Hayatı, nurcular için, hakikatler menbaı. Elbette necip dinimiz İslam'ı ilk kez Bediüzzaman'dan öğrenmiyoruz. Fakat, tüm nurcular kabul eder ki, "Bediüzzaman ne yapmış, nasıl yapmış, niçin yapmış?" gibi soruların cevabı hareketlerimizde belirleyici bir rol oynuyor. Sahabenin Aleyhissalatuvesselamdan hadis naklederken gösterdiği hassasiyet, hadis-fıkıh ehlinin bu husustaki dikkati, Onun hayatının dinin mehazı olmasından kaynaklanıyordu. Ona birşey eklerseniz dine de eklemiş olurdunuz. Bediüzzaman'ın hayatına da birşey eklediğinizde bu doğal olarak 'yoluna eklenmiş olma' riski taşıyor. Her neyse... Bu genel çerçevenin sonuna gelip tenkid metnine dönüş yaparsak:
1) Hüseyin abi eserini tenkid ettiğim noktayı tavzih ederken şöyle söylüyor:
"Ahmed kardeşim nerelidir, bölgeyi bilir mi, Kürt irfân ve örfüne ne kadar muttalidir, Eremenilerle Kürtlerin asırlarca iç içe yaşadıklarını ne kadar bilir, bilir mi? Bilmiyorum..."
Tabii Hüseyin abiyle birbirimizi pek tanımıyoruz. Yoksa, elhamdülillah, benim de Kürt olduğumu bilirdi. Fakat şöyle garip bir durum var: Eğer yumurtada büyümemişseniz bu ülkede bir zamanlar ermenilerin çoklukla bulunduğunu zaten bilirsiniz. Yani bunun çok hayret edilecek bir yanı yok. Sözgelimi, ben, Sivas'ta okurken ermeni kökenliler hâlâ varlardı. Meslek erbabının bir önceki kuşağı çoğunlukla ermeniydi. Ermeni ustaların çırakları olarak yetişmişlerdi. (Bir Türk olan eniştem Korhan'ın babası Şükrü amca Artin Usta'nın çırağıydı mesela.) Konakları da, pencerelerindeki-duvarlarındaki haç işaretleriyle birlikte, hâlâ ayaktalardı.
Hüseyin abi herhalde benim itirazımı anlamadı. Ben "Hiç Türkiye'de ermeni var mıydı canım?" diye itiraz etmiyorum. Hatta Bediüzzaman'ın bir ermeni kızını görüp bakmasına da içlenmiyorum. İtiraz ettiğim şu: Bu detay, gerçek olsa bile, romanda ne işi var? Bediüzzaman'ın gençliğinde bir ermeni kızından etkilendiğini bilmek bize ne kazandırır? Benim itirazım bunaydı. Yoksa, biz, Allah dostlarının ismetine iman etmiyoruz. İsmet sahipleri ancak peygamberlerdir. Fakat bu tarz anekdotları anmayı sevmiyoruz. Onların da seveceğini sanmıyoruz. Mesela: Hüseyin abi bu satırları bizzat Bediüzzaman'ın yüzüne okuyabilir miydi? Okusa, o mübarekin ruh-i muazzezi, bundan müteessir olmaz mıydı?
2) "Bediüzzaman, erkek değil, onun için evlenmiyor iftirası kendisine çok dokunduğu bir vakitte 'Herbirimiz on kadını idare ederiz!' demeye mecbur kalan Üstad'ın çocukluğundan beri insan ve 'erkek' olduğunu ifadeye çalıştım. Karşımızdaki melek değil, bütün uzviyetleri ile kâmil bir vücud, bir beden-i insanî. İki yüzü aşkın evlilik yapan Hz. Hasan'ın varlığını unutup bu meseleyi Üstad için nakise görmek doğru olmaz..."
Burada da yine aynı durum var. Hüseyin abi, her defasında benim itirazımın mehazını anlamazlıktan gelip, mevzuu başka yerlere çekiyor. Şimdi, mesela, Bediüzzaman'ın erkekliği meselesinde iftira sahibi olanlar, Hüseyin abi, ermeni kızını görünce 'hormonları uyanıp öne çıktı' (kitapta geçen ifade bu şekilde) dedi diye "Vay be, helal, ne erkekmiş!" mi diyecekler? Dikkat edelim: Hadis tarihinde 'uydurma hadislerin' ortaya çıkışının bir sebebi de 'maslahat mülahazası'dır. Bediüzzaman Hazretlerinin 'muvazenesiz vaiz' eleştirisinde de aynı nokta calib-i dikkattir. Siz, iyiliğine bir yalan söylersiniz, ama söylediğiniz uzunvadede zarar doğurabilir. Bediüzzaman'ın erkekliğini hiç gereksiz yere isbat için tutup bir ermeni kızına nazar ettirmek de bu kabilden sayılabilir.
3) "Devamında bir bakıma mevzuun tedaisiyle Akdamar Adasına dair bugün bile anlatılan hikâyeyi kayıkta naklettim. Ahmed kardeşim, Said'in bu aşk hikâyesini dinlememek için kendisini Van Gölünün soğuk sularına atmasını beklemiş olabilir ama 14 yaşındaki bir çocuğa ben kıyamadım..."
Ne kadar saçma bir cevap öyle değil mi? Hoppala meşan Malkara-Keşan. Bediüzzaman Hazretlerine Molla Muhammed merhum ile birlikte uyduruktan bir hikâye dinletiyorsun. Çobanla keşişin kızını her gece tenhalarda buluşturuyorsun. (Artık gerisini kuvve-i hayaliyemize havale ediyor.) 'Ah Tamara' mıymış neymiş? Peh. Şehir efsanesi. Sonra da "Böyle birşey olmamıştır!" deyince Ahmed kabahatli oluyor. Keşke kıyıp Bediüzzaman Hazretlerini 14 yaşında Van gölünün soğuk sularına atsaydın. En azından derdik ki: "Mübareğin çocukluğundan beri sahip olduğu takva bu yalanı dinlemeye tahammül edemedi."
4) "Yazmakta olduğum, genç nesillere Üstad ve Külliyatı sevdirecek olan bir nehir roman külliyatı, kuru bir biyografî değil. Öyle olsa hiç yazmazdım. Üslüp ve ifâde farkı hariç, aşılması çok zor olan Mufassal Tarihçe dururken yeni bir şey yazmaya ihtiyaç duymam. Zaten Mufassal Tarihçe'yi de çok az insan okuyor. Bu vesile ile Badıllı Abiye nihayetsiz rahmet diliyorum."
Badıllı abiye ben de rahmet dilerim. Ancak Üstad'ı sevdirmenin yolunun biyografik roman olduğu konusunda şüphelerim var. Hem bu iş yapılmamış birşey de değil. Yavuz Bahadıroğlu Hoca merhumun da böyle bir serisi vardı. Üç kitaptı yanlış hatırlamıyorsam. Sonra İslam Yaşar abinin de bir Bediüzzaman beşlemesi olduğunu anımsıyorum. Bu iki çalışma da romandı. Yani Hüseyin Yılmaz abi hiç yapılmamış birşeyi yapmıyor. Allah sa'yini meşkûr etsin. Ancak romanının göreceği ilgiden belki anlayacağız, gençler hakikaten Bediüzzaman'ı sevdiler mi, külliyata meylediyorlar mı? Dereyi görmeden paçaları sıvamamak lazım. Bu arada biyografi türünün 'kuru' tabiriyle tahkire uğramasına karşıyım. Bence biyografiler kişiler hakkındaki bilgileri 'eğmeye-bükmeye uğramadan' almanın daha selametli bir yoludur. Şükran Vahide ablanın Bediüzzaman'ın Entelektüel Biyografisi eserini ayrıca beğendiğimi belirtirim.
5) Devamında Hüseyin abi anlattığı hâdiseye mehaz olabilecek bazı kayıtlardan bahsediyor. (Doğrudan o olayı değil ama olabilirliğini anlatan şeyler.) Yine altını çizeyim: 'Bediüzzaman Hazretleri ömrü boyunca nâmahreme nazar etmemiştir...' diye bir iddiaya girmiyorum ben. Olabilir. Hepimiz insanız. O da insan. Fakat bana bu satırları söyletmek bile o mübareğin hatırasına ne kötü bir iştir. Yani, Üstad Hazretleri, o 14 cilt külliyatı, biz onun gençliğinde kızlara bakıp bakmadığını tartışmamız için mi yazmış? Ben bu hâdiseyi kesin bir delille bulsam, hatta levh-i mahfuzda okusam, yine de dillendirmem yahu. Ne gereği var? Ben itirazımı bu 'dillendirişe' iliştiriyorum. Bediüzzaman'ın erkekliğini hiçkimseye isbata mecbur değiliz. Harama nazarla da erkeklik isbatı olmaz.
6) "Hulâsa-i kelâm: Çok büyük ve çok çetin bir dâvâ için yola çıktım. Hiç yardımınızı görmedim. Her zamanki gibi bir dershanenin mutfak tezgâhına verdiğiniz destek kadarını bile bu büyük dâvâdan, bu bâkî hizmetten esirgediniz. Bari, bir bakıma mevcud Nurcuların bütün halde yapmakta oldukları hizmete muadil bir hizmeti kıyamet ânına kadar yapacak bir esere gölge düşürüp, şevkimi kırmayınız. Kırmaya çalışsanız ne olur? Bilenmiş olarak, daha müteyakkız, daha büyük bir gayretle devam ederim. Bediüzzaman, dâvâsı ve hakikat, benim için bunu âmirdir. Yer yüzünde Bediüzzaman ve dâvâsına sahib çıkan tek kişi kalmış denilse, hiç şübheniz olmasın ki, o kişi Hüseyin Yılmaz'dır."
Arkadaşlar, abilerim, ablalarım... Yani ne söylesem bilemiyorum. En kolayı en açık şekilde söylemek: Hüseyin Yılmaz abi iç dünyasında resmen uçuşa geçmiş. "(...) bir bakıma mevcud Nurcuların bütün halde yapmakta oldukları hizmete muadil bir hizmeti kıyamet ânına kadar yapacak bir esere..." Ya, mübarek, hele bir ikinci baskısını gör de ondan sonra konuş. Ben editörlüğüm, yayıncılığım, yazarlığım üzerinden öngörüde bulunayım: Bu kitap ikinci baskısını ya görür ya göremez. Ha, mübarek işadamları satın alır, bedava dağıtılır, belki o zaman görür. Daha böyle okunurluğu tartışmalı bir eseri 'mevcud nurcuların bütün halde yapmakta oldukları hizmete muadil' tutmak, bir de boyunu kıyamete kadar uzatmak, yahu Allah'tan kork. Biraz mütevazı ol. Atomu ortadan ikiye mi böldün? Altı-üstü bir roman. Türün ilk örneği de değil üstelik. Editörlüğümde çok yazar kaprisi görmüştüm ama böylesini hiç görmedim. Yıllarca kitapları yüzbinler satan isimlerle çalıştım. Hiçbirinde böyle iddialar olmamıştı.
7) "Siz, zaten hiçbir kavgada olmadınız. Üstad ve Talebeleri için girdiğim hiçbir kavgada yanımda olmadınız, müdafaada bulunmadınız. Ne Zübeyir, Sungur ve diğerlerine NATO-GLADYO dediklerinde oralı oldunuz, ne Üstad'ın boş sayfaları imzalayarak vekâlet verdiği Bekir Berk'e 'hain' dediklerinde bir şehamet gösterdiniz. Bütün o kavga ve müdafaaları yalnız başıma verdim ve bir gün dönüp acaba neredesiniz, diye bakma tenezzülünde bulunmadım. Bugün de bulunmam..."
Hüseyin abi kendi kendine kuruyor, yazıyor, oynuyor... Hiçkimseye ihtiyacı yok. Herkes bir o tek. Madem fantastik bir dünyada dolaşıyoruz. Herşeyi Hüseyin Yılmaz başarıyor. O halde biraz da biz ekleme yapalım: 15 Temmuz'da darbecilerin F-16'larını sapanla taş atmak suretiyle düşüren de Hüseyin Yılmaz'dı. Kurtuluş Savaşı'nda Yunan ordusunu önüne katıp kovalayan da Hüseyin Yılmaz'dı. İstanbul'un fethi sırasında Ulubatlı Hasan bayrağı elinden düşürür gibi olunca "Kardeş bu da benim sana bir kıyağım olsun!" deyip, bayrağı alıp, surlara diken de yine Hüseyin Yılmaz'dı.
Yahu Hüseyin abi, üç-beş sene önce Risalehaber'de köşeni görünceye kadar, hayatta olduğunu dahi bilmiyordum. Hüseyin Yılmaz diye birisinin varlığından bile habersizdim. Sen nasıl böyle herşeyin merkezindeydin de kimsenin senden haberi yoktu? Mübarekler, en doğrusu, uçmayalım-kaçmayalım. Mütevazi olalım ya. Allah ganidir. Bizim amellerimize ihtiyacı yoktur. Biz sadece bir detaydan ibaretiz. Bizimle olmazsa başkasıyla olur. Ne yiğitler, âlimler, mücahidler gelmiş geçmiş. Biraz ayarımız olsun.
Her neyse... Ben bu mevzu ile uzun uzadıya meşgul olmak niyetinde değildim. Ama Hüseyin abi uyuyan devi uyandırdı. "Ahmed Kardeşim hiç roman yazdı mı, bilmiyorum. Romanı bilir mi, onu da bilmiyorum. Bildiğinden hareket ediyorum..." demiş ya. Ben de uzaydan geçtiğimiz pazartesi gelmediğimi romanı üzerine yazılarımla kendisine göstereceğim. Halep oradaysa arşın burada. Nesil Yayınları'nda bir altı-yedi sene editörlük mazimiz var. O işi ne kadar öğrendiğimizi kendisine sergileyelim. Tevfik Allah'tan. Hamd da yalnızca Ona. İnayetini Ondan dilemekteyiz. Rabbim istikametten ayırmasın.
