5. Şua'dan bir 15 Temmuz okuması...

5. Şua fitne zamanlarında kendisini bir başka okutturuyor. Ben de bu sıralar bazı bahislerine tekrar be tekrar bakıyorum. Rivayetleri sadece birer 'olay gibi' değil, mürşidimin ders verdiği şekilde 'kanun gibi' okumaya çalışıyorum. Peki, kanunun olaydan farkı nedir? Olay, kanunun ferdidir. Zaman vücudundaki parçasıdır. Şöyle bir örnekle anlatayım: Havaya attığınız her cisim yere düşer. Şu an atsanız şu an düşer. Bu olaydır. Ama yerçekimi kanundur. O size der ki: "Havaya atılan herşey yere düşer." Kanun okumasına ulaştığınız zaman olaya dair eriştiğiniz marifet bütün zamanları kuşatacak şekilde genişler. Bu bir öngörü sağlar. Nihayetinde olaylar kanunların vücuda gelmiş fertleridir. Görünür olmuş parçalarıdır. Olayların aynı şartlardaki tekerrürü sayesinde kanunları farkettiğiniz gibi, kanunlar sayesinde de olayların tekerrür edeceğini farkederiz.

'Fail ve esma' veya 'esma ve şuunat' marifeti arasında da böyle derece farkları vardır. Bir kere rızık verenin (fail) aslında her kere rızık verdiğini (esma) anlamak aslında Rezzak'ı anlamaktır. İsim sahibi, bir kerenin değil, her kerenin failidir. Esmaü'l-Hüsna'nın sahibi bir kere yapan değil, 'hep öyle yapan' veya 'hep öyle yapabilir olan'dır. Bu esma mertebesinde bir kanun okumasıdır. Nazarı bu mertebeye çıkamayan gafil, bir kerecik olsun rızık vereni olarak görünmüş herşeyi Rezzak'ı sanabilir. Kanun okuması, onu taşıyabilecek özelliklere sahip failden başkasını fiilin failliğinden azleder. Sebeplere tapmak böyle bir nazar hatasından neşet eder. Halbuki her kere rızık verebilecek olandır ancak bir kere rızık verebilen. Zira her bir rızık diğer rızıklarla veya her bir fiil benzerî diğerleriyle kanun ilgisiyle bağlıdır. Fiiller, anlık olaylar veya müstakil vücutlar değil, kanun bağıyla birbirine bağlanmış zamansal zincirlerdir.

Rezzak olanın yarattığının ihtiyacını gidermekten bir lezzet-i münezzehe ve mukaddesesi olduğunu farketmek ise şuunat mertebesinde bir kanun okumasıdır. Şuunat okumasının esma okumasından farkı, Allah'ı fiil-fail düzleminde dikey ve mekanik bir bilişle bilmeyi aşıp, 'yaratış ahlakına dönük' bir marifetle tanımaktır. "Allah'ın ahlakıyla ahlaklanmak..." hakikati ancak şuunat bilgisine dönük bir marifetle mümkün olur. Mahlukatına nasıl davranmak Allah'ın şanındandır? Hangi yaratış şekli Allah'ın şanına daha çok yakışır? Kuluna nasıl muamele etmesi şanından umulur? Bu düzeyde bir sezgiye eriştiğimizde biz de Allah'ın yaratmaktan lezzet-i münezzehe duyduğu o şekle bürünmeyi isteriz. Misalen: Allah yarattığını temiz yaratıyor ve hep temiz tutuyorsa rızasının bu fiilin arkasında olduğunu biliriz. Biz de o fiili Onun rızasını kazanmak için eyleriz.

Sadede geleyim. 5. Şua'da şöyle bir bahis var: "Rivayette var ki, 'Âhirzamanın dehşetli bir şahsı sabah kalkar, alnında 'Hâzâ kâfir' yazılmış bulunur.' Allahu a'lem bissavab, bunun te'vili şudur ki: O Süfyan, kendi başına frenklerin serpuşunu koyup herkese de giydirir. Fakat cebir ve kanunla tâmim ettiğinden, o serpuş dahi secdeye gittiği için, inşaallah ihtida eder; daha herkes—yalnız istemeyerek—onu giymekle kâfir olmaz." Daha Mustafa Kemal'in ve şapka inkılabının piyasada olmadığı bir dönemde böyle bir tefekkür geliştiren mürşidimden mülhem olarak şöyle bir tefekkür geliştirdim kendimce:

Ahirzamanın dehşetli şahıslarının ve ahirzaman ümmetinin şöyle bir tabiatı var sanki: Bir sabah uyandığınızda farkediyorsunuz herşeyi. O sabah gelinceye kadar bir tasannu ve takıyye içinde yaşanıyor herşey. 'Mış gibi' yapmalarla idare ediliyor kusurlar. Aptallığa yakın hüsnüzanlarla kör ediliyor feraset. "Yahu şu adamın alnında birşeyler yazıyor!" diyenler de körlerce körlükle itham ediliyor. Sonra bir sabah aslolan kendisini ortaya koyuyor. Bir sabahta açılıyor gözler. Bir sabahta aydınlanıyor yüzler. Alnında yazar gibi açık ve berrak... Okunuyor... Öyle ya! 17 Aralık'ta da 15 Temmuz'da da öyle olmadı mı? "5. Şua'nın verdiği dersten böyle bir kanun okuması yapabilir miyiz acaba?" diye düşünüyorum şimdi ben de. Ahirzaman fitnesinin ilginç bir özelliği: O gün gelinceye kadar gözlerimiz yazıyı farketmiyor. Çünkü yazıya dair dikkatimizi yitirdik. Mezkûr rivayet hem fitnenin karakterini hem de ümmetin yitirdiği hassasiyeti bize hatırlatıyor.

Hem yine demiyor mu: "Rivayette var ki, 'Süfyan büyük bir âlim olacak, ilimle dalâlete düşer. Ve çok âlimler ona tâbi olacaklar.' Ve'l-ilmu indallah, bunun bir te'vili şudur ki: Başka padişahlar gibi ya kuvvet ve kudret veya kabile ve aşiret veya cesaret ve servet gibi vasıta-i saltanat olmadığı halde, zekâvetiyle ve fenniyle ve siyasî ilmiyle o mevkii kazanır ve aklıyla çok âlimlerin akıllarını teshir eder, etrafında fetvacı yapar." Zaten o fetvacıları değil miydi gözlerimizi alındaki yazıya böyle kör eden? Ne diyelim? Allah tekrarını yaşatmasın.

Bediüzzaman'ın II. Abdulhamid eleştirisini anlamada bir fırsat olarak 15 Temmuz

Bediüzzaman'ın da içlerinde bulunduğu bir kısım ehl-i sünnet ulemasının yaşadıkları dönemde meşrutiyete yaptıkları vurgu ve mevcut sistem üzerinden II. Abdulhamid Han'a yaptıkları eleştiri, ancak gelişen iletişim/ulaşım imkanlarıyla ve buna bağlı olarak değişen sosyolojik şartlarla birlikte ele alınırsa anlaşılır olur. Neden? Çünkü 5. Şua gibi eserlerinde ahirzamanla ilgili rivayetlere yaptığı tefsirlere bakılınca görülür ki; 'deccalin üç günü' gibi konularda, o, ilgili metinleri 'müstebid iktidarın dönüştürücülüğünün gücü' üzerinden okumayı tercih etmiştir:

"Rivayetlerde var ki; 'Deccalın birinci günü bir senedir, ikinci günü bir ay, üçüncü günü bir hafta, dördüncü günü bir gündür." (...) (Gaybı ancak Allah bilir.) Bunun iki tevili vardır. (...) İkinci tevili ise: Hem Büyük Deccalın, hem İslâm Deccalının üç devre-i istibdatları mânâsında üç eyyam var. Bir günü, bir devre-i hükûmetinde öyle büyük icraat yapar ki, üç yüz sene yapılmaz. İkinci günü, yani ikinci devresi, bir senede, otuz senede yapılmayan işleri yaptırır. Üçüncü günü ve devresi, bir senede yaptığı tebdiller on senede yapılmaz. Dördüncü günü ve devresi âdileşir, bir şey yapmaz, yalnız vaziyeti muhafazaya çalışır diye, gayet yüksek bir belâğatla ümmetine haber vermiş."

Yine deccale dair diğer bazı rivayetlerde de Bediüzzaman benzer bir okuma şeklini tercih eder: "Rivayette var ki, 'Âhirzamanın dehşetli bir şahsı sabah kalkar, alnında 'Hâzâ kâfir' yazılmış bulunur.' Allahu a'lem bissavab, bunun te'vili şudur ki: O Süfyan, kendi başına frenklerin serpuşunu koyup herkese de giydirir. Fakat cebir ve kanunla tâmim ettiğinden, o serpuş dahi secdeye gittiği için, inşaallah ihtida eder; daha herkes—yalnız istemeyerek—onu giymekle kâfir olmaz."

Bütün bu okumaların bize öğrettiği iki şey şudur: 1) İslam ülkelerindeki muktedirler yerli kodlarını (isterseniz 'ehl-i sünnet kodları' deyin siz buna) sonunda deccale varacak bir evrilmeyle kaybetmektedirler. 2) Ahirzamanda gelişen iletişim/ulaşım imkanları, iktidarları, tarihte eşi görülmemiş bir şekilde 'dönüştürücü' kılmıştır. Geçmişte iktidarı elde eden hiçbir müstebid ahirzaman müstebidleri kadar topluma tesir edebilir konumda değildir. Zira toplumu dönüştürebilmek için gereksinim duyduğu aygıtlara sahip değildir. Matbaanın bile bulunmadığı dönemlerden aşıp geldiğimiz internet çağı bizi hem 'kolay ulaşır' hem de 'kolay etkilenir' kılmıştır. Devletler daha merkezî ve otoriter bir hale gelmiştir. Bu nedenle bu devrin diktatörleri hadislerle ümmetin kendilerine karşı uyarılacağı kadar tehlikelidir.

Daha önceleri "Bediüzzaman Meşrutiyeti Neden Savundu?" başlıklı yazımda da dikkatinizi çekmeye çalıştığım gibi: Bediüzzaman ve benzeri ehl-i sünnet âlimleri meşrutiyete "Batı'dır, ne yapsa iyidir, biz de yapalım!" mantığıyla değil, tam da bu 'istibdat önleyici' yanından dolayı sahip çıkmışlardır. Yani 15 Temmuz'da bizim demokrasiye sahip çıkmamızın nedeni ne ise, onların da meşrutiyete sahip çıkmalarının nedeni odur. Muhataplarının II. Abdulhamid Han olması endişelerinde haksız oldukları anlamına gelmez. Zira eleştirileri kişiye değil sistemedir. Sistemin yanlış ellerde yapabileceği şeyleredir. Nitekim Bediüzzaman daha sonra yaşanılanların kendisini haklı çıkardığını da söyler:

"Eski Said, bazı dâhi siyasî insanlar ve harika ediplerin hissettikleri gibi, çok dehşetli bir istibdadı hissedip ona karşı cephe almışlardı. O hiss-i kablelvuku tâbir ve tevile muhtaç iken, bilmeyerek resmî, zaif ve ismî bir istibdat görüp ona karşı hücum gösteriyorlardı. Halbuki onlara dehşet veren, bir zaman sonra gelecek olan istibdatların zaif bir gölgesini asıl zannederek öyle davranmışlar, öyle beyan etmişler. Maksat doğru, fakat hedef hata... İşte Eski Said de, eski zamanda böyle acip bir istibdadı hissetmiş. Bazı âsârında, ona hücumla beyanatı var. O müthiş istibdâdât-ı acîbeye karşı meşruta-i meşruayı bir vasıta-i necat görüyordu. Ve hürriyet-i şer'iye, Kur'ân'ın ahkâmı dairesindeki meşveretle o müthiş musibeti def eder diye düşünüp öylece çalışmış."

Bence Bediüzzaman ve II. Abdulhamid Han üzerinden devam edegelen tartışmalarda 15 Temmuz'da bir eşik atlandı. Çünkü 15 Temmuz'da hepimiz bir asır önce başlayan bu tartışmaya müdahil olduk. Eğer 15 Temmuz darbe girişimi başarılı olsaydı iktidar meşrutiyet/meşveret ekseninden uzaklaşacaktı. Yerelliğini kaybetmiş bir Pensilvanyalının kucağına düşecekti. Bu, iktidardaki zâhiren bizden olsa da iktidarın aslında bizim olmamasıydı. 15 Temmuz'da bunun kavgasını verdik. Bugün biz buna 'demokrasi' ismini veriyor olsak da onun evvelki ismi 'meşrutiyet'ti. Bugün Bediüzzaman'ı II. Abdulhamid Han'a yaptığı eleştirilerden dolayı kınayanlar dahi 15 Temmuz günü müstebidlerin idareyi gasbına karşı çıktılar. Onlar istibdad istediler; bunlar, bin maşaallah, meşrutiyeti savundular.

Temsilin kusurlarına bakılmasın. Fethullah Gülen her ne kadar yerellikte cennet mekan II. Abdulhamid Han'ın tırnağı etmeyecek bir meczup olsa da, iktidarı isteyiş biçimi halkın onayına dayanmadığı için, başımızda bize rağmen değişiklikler yapan bir müstebid kesilecekti. Kimbilir, belki kendisini 'halife' de ilan ettirecekti. Biz bu sözde halifeye karşı tankların önüne çıkarak meşveret sistemimizi savunduk ki, yönetimimizi hür irademizle seçelim. Hür iradeyle seçtiğimiz başımızda kalsın. İktidarımız bize dayansın. Bize dayansın ki 'yerli' ve 'milli' olsun. ABD veya başka bir küresel güç, eyaletine vali atar gibi başımıza halife atayamasın. 15 Temmuz gibi bir hâdiseyi yaşadıktan sonra, Bediüzzaman ve emsali âlimlerin, II. Abdulhamid'in 'şahsına değil sisteme' dair yaptıkları eleştiriyi daha iyi/insafla anlamamız gerekmez mi? Bence yaşanılanlar bu açıdan da büyük bir fırsattır. Elbette okumasını bilene...

15 Temmuz'un 'gör' dediği: Ehl-i Sünnet yolu neden önemli?

Bazıları yaşananlardan sonra yaptığımız 'ehl-i sünnet' vurgusundan rahatsız oluyor. Halbuki bir hatayı daha tohumken farketmek, ancak o tohum hakkında 'değişmez kıstaslara' sahip olmakla mümkündür. Tohum yeşerip, gelişip, meyveye durduktan sonra ağacı tahlil etmek, aslında o ağaca (ve o ağaçla birlikte serpilen yanlışa) karşı geç kalmaktır. İslamî grup ve cemaatler olarak FETÖ hakkında yaşadığımız tam olarak budur. Herkes mazisini yoklasın. Biz bu adamların pekçok itikadî ve amelî sapmasını idare ettik. En masum şekliyle "Çok hizmetleri var!" diyerek görmezden geldik. Daha kötüleri de oldu. Menfaatinden ötürü, korkusundan ötürü, "Bana dokunmayan yılan bin yaşasın!" demekten ötürü görmezden gelenlerimiz de oldu. Yaptık bunu. Hepimiz olmasa da birçoğumuz bu gözyummayı yaşadı. Hatta yaşamayan başkalarına da 'hüsnüzan' diye tavsiye etti. Halbuki onlar, yani FETÖ'cüler, bu yanlışlarını yanlış olarak görmüyorlardı. Yanlışlarını yanlış olarak görmedikleri ve tevbe etmedikleri halde, biz, onların hatalarını setretmeye çalıştık kendimizce. Suçunu kabul etmeyeni idare etmek hataydı. İşin geldiği durumsa ortada. Hatasını itiraf etmeyeni görmezden gelmenin ne acı bedelleri olacağını 17 Aralık'ta ve 15 Temmuz'da tecrübe ettik. Allah tekrar yaşatmasın.

Bu kanserin dışarıdan şırınga edilen yanları mutlaka var. Fethullah Gülen gibi bir meczubun aklıyla olabilecek işler değil. Fakat bizim de muhasebesine girmemiz gereken yanlışlarımız var. Akaide dair yitirilen hassasiyetin bedellerinin ne ağır olduğunu öğretmeli bu durum bize. "O da öyle inansın canım. Ne olacak? Fazla büyütmeyelim!" dediğimiz şeylerin büyümeye yüztutan kem tohumlar olduğunu artık görelim. İnanmak eylemekten önce gelir. Kişi inandığınca eyler en nihayet. "Ameller niyetlere göredir!" hadis-i şerifi de bunu hatırlatır bize. Eylemelere dair bir uyanıklıkla bekleyip, fakat inanmakla ilgili duyularımızı kapalı tutmak, her defasında ağacı meyve verince farketmek, bu gecikmişlik iyi birşey değil. Tedavisi ise öncelikle aslolanı net bir şekilde kabul etmekten geçiyor. Bu da ister istemez yolumuzu ehl-i sünnet ve'l-cemaatin istikametli ilkelerine çıkarıyor. Yoksa normsuz kalırız. Bir normumuz/kıstasımız olmadıktan sonra kimin yanlış kimin doğru inandığını ne ile tesbit edebileceğiz? Tohumken zakkum ile elmanın farkını ne öğretecek bize? Bu yönüyle 'ehl-i sünnetin mizanlarını yitirmek' aslında 'itikadî alanda altını kurşundan ayıran mihengini yitirmek'tir. Körleşmedir.

Amel tahlilleri ağaç hakkında yanıltıcı olabilir. Bakınız bu hususta Hanbelî mezhebinin ileri gelenlerinden Hasan b. Ali el-Berbehâri ne söylüyor: "Gidişatı kötü, fasık, facir, günahkâr ve zalim bir kişi, eğer ehl-i sünnete mensup ise onunla arkadaş ol ve meclisinde otur. Zira onun işlediği günahlar sana zarar vermez. Buna mukabil ibadete çok düşkün, âbid bir kişi heva ve bid'at ehli ise, onunla oturup kalkma, sözünü dinleme ve yolda birlikte yürüme. Zira böyle bir kişinin, tuttuğu yola sana güzel göstermeyeceğinden ve böylece seni de kendisiyle birlikte helaka sürüklemeyeceğinden emin olamam." Demek bizim beraber oturup kalktıklarımızla salt bir 'amel ediş' üzerinden değil 'itikad ediş' üzerinden de temasımız var. Hatta öyle ki; itikad edişe dair körce bir temas, ileride amel ediş tarzımızı da bozulmaya uğratabiliyor. Hayırlı amelimizi sabit tutsak da, hatta arttırsak da, arkasındaki niyet bozuluyor. FETÖ fitnesinin en azında böylesi bir uyanışa vesile olması lazım bizlerde. Artık muhatabımızın itikad ediş tarzına da eskisinden daha fazla dikkat etmeliyiz.

"Uğradığımız tüm felaketlerde etkisinden çok niyete bakarız..." der Rousseau Yalnız Gezerin Hayalleri'nde. "Çatıdan düşen bir kiremit bizi daha fazla yaralayabilir, ama kötü bir el tarafından kasten fırlatılan taş kadar derinden incitemez. Taş bazen ıskalayabilir, ama niyet her zaman hedefine ulaşır." Demek niyetin taşına karşı fiilin taşından daha dikkatli olmak gerek şu dünyada. Çünkü niyet elindeki imkana göre tesirini değiştirir. Fiil değişir, ama niyet insanda bâkidir. Zalim bugün sana attığı küçük taşla yetinmez. Niyet ve o niyeti tetikleyen itikad yaşadığı müddetçe kanını kaynatmaya devam eder. Yarın eline böyle bir fırsat geçerse acı çektirme arzusunu silahla da gerçekleştirebilir. Sana bugün taş atan yarın ok da atabilir. Bizi üzen de fiilin etkisinden çok 'olabileceklerin' korkusudur. Zira biliriz ki; o niyet farklı sûretlere bürüne bürüne tekrar be tekrar karşımıza çıkabilecektir. Niyete ve o niyetin arkasında barındırdığı itikada dair endişelerimiz bu merkezde şekillenir.

Her niyetin arkasında öyle 'olabilirliğini' veya öyle 'olması gerektiğini' söyleyen bir itikad vardır. Bediüzzaman'ın medeniyet mukayeseleri sadedinde söylediği; "Amma hikmet-i felsefe ise, hayat-ı içtimaiyede nokta-i istinadı 'kuvvet' kabul eder. hedefi 'menfaat' bilir. (...) Halbuki, kuvvetin şe'ni tecavüzdür. menfaatin şe'ni, her arzuya kâfi gelmediğinden, üstünde boğuşmaktır. (...) İşte bu hikmettendir ki, beşerin saadeti selb olmuştur. Amma hikmet-i Kur'âniye ise, nokta-i istinadı, kuvvete bedel 'hakkı' kabul eder. Gayede menfaate bedel 'fazilet ve rıza-i İlâhîyi' kabul eder. (...) Hakkın şe'ni ittifaktır. Faziletin şe'ni tesanüddür..." ifadeleri neyin doğru 'kabul edildiği' veya 'bilindiği' üzerinden ortaya çıkacak iyi veya kötü sonuçların tahlilidir. O halde itikadımızı fiillerimizden, inanışımızı eylemelerimizden, bâtınımızı zâhirimizden daha önemsiz bulamayız. İnanışında sapma olanların "Bırak onlar da öyle inansın canım. Sen ne karışıyorsun? Sana ne?" diyerek kendi haline bırakılamayacağını biliriz. Ehl-i Sünnet ve'l-Cemaat duruşu bu yüzden vazgeçilmezimizdir bizim. Bir doğruya iman etmedikten sonra her yanlışa iman etmek mümkündür. Bu Ebu Leheb'in eli kuruyacaksa tam da bu noktadan başlanacak bir inşa hamlesiyle kuruyacaktır.

15 Temmuz'da Kemalistlerin hiç mi suçu yok?

Okuyanlar hatırlayacaktır. "Emre Dorman Nereye Koşuyor?" serisinin yedinci ve sekizinci yazılarında birşeye dikkatinizi çekmeye çalışmıştım: İtikadımızı ve İslamî hayatımızı tehdit eden fitneler iki ana kanaldan akıp geliyordu bence. Neydi bu kanallar? Sekizinci yazıdan bir pasajı kısaltıp alıntılayarak (tafsilini o yazılara havale ederek) anlatmaya çalışayım:

"Deccal ve Süfyan ile ilgili rivayetlerin neden birbiriyle alakadar/benzer şekillerde naklolduğuna dair şöyle bir tahminim var: Allah Resulü aleyhissalatuvesselam, bu iki fitneyi birbirine yakın şekilde anmasıyla aslında aralarındaki ilgiye de dikkat çekiyor, Allahu'l-alem. Ebubekir Sifil Hoca'nın modernizmi analiz ettiği bir yazısında okumuştum benzer bir cümleyi: 'İslam coğrafyasında modernizm, oryantalistlerin sorularına, onları sorgulamadan cevap aranmasıyla başlamıştır...' diyordu. Yani niyet, bu toprakların insanlarını Batı'ya cevap verebilir bir konuma getirmekti. Fakat şöyle bir arızası vardı bu arzunun: Bir aşağılık kompleksinden etkileniyordu. Deccalî düzenin İslam coğrafyası üzerindeki tahakkümünden kendisini koruyamamış müslüman düşünürler elinde ortaya çıkıyordu Süfyanizm. Deccalizm'de aradığı hatadan çok İslamî mirasta hata arıyordu. Çünkü onlara cevap yetiştirirken aslında dayandıkları zemini de 'sorgulanmaz' kabul etmiş oluyordu."

Evet. Dünden bugüne fitnenin hep bu iki başlık altında karşımıza çıktığını düşünmekteyim: 1) Deccaliyet. 2) Süfyaniyet. Biraz açmak için şöyle demeliyim belki: 1) Mesajın karşısında duran. 2) Mesajı çarpıtan. Allah Resulü aleyhissalatuvesselamın sağlığında Ebu Cehil'le vefatından sonra Müseylemetü'l-Kezzab'la verilen mücadele, Hz. Musa aleyhisselamın önce Firavun'la sonra Samiri ile verdiği kavga hep benzeri bir 'ikili problem alanına' dikkat çekiyor. Mürşidler, hem hakikatin karşısında duranlarla hem de hakikati çarpıtanlarla mücadele etmek zorunda kalıyorlar. Bu durum, bize, Bediüzzaman'ın mehdiyet, deccaliyet, süfyaniyet gibi bahislere daha geniş bakabilmek için öğrettiği 'kanun okumalarına' ne kadar ihtiyaç duyduğumuzu da hatırlatıyor:

"Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın istikbalden haber verdiği bazı hâdiseler, cüz'î birer hâdise değil, belki tekerrür eden birer hâdise-i külliyeyi, cüz'î bir surette haber verir. Halbuki o hâdisenin müteaddit vecihleri var. Her defa bir vechini beyan eder. Sonra râvi-i hadîs o vecihleri birleştirir. Hilâf-ı vaki gibi görünür. Meselâ, Hazret-i Mehdi'ye dair muhtelif rivayetler var. Tafsilât ve tasvirat başka başkadır. Halbuki, Yirmi Dördüncü Sözün bir dalında ispat edildiği gibi, Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâm, vahye istinaden, herbir asırda kuvve-i mâneviye-i ehl-i imanı muhafaza etmek için, hem dehşetli hâdiselerde ye'se düşmemek için, hem âlem-i İslâmiyetin bir silsile-i nuraniyesi olan Âl-i Beytine ehl-i imanı mânevî raptetmek için Mehdi'yi haber vermiş. Âhirzamanda gelen Mehdi gibi herbir asır, Âl-i Beytten bir nevi mehdi, belki mehdiler bulmuş. Hattâ, Âl-i Beytten mâdud olan Abbasiye hulefasından, büyük Mehdi'nin çok evsâfına câmi bir mehdi bulmuş. İşte, büyük Mehdi'den evvel gelen emsalleri, nümuneleri olan hulefa-i mehdiyyîn ve aktâb-ı mehdiyyîn evsafları, asıl Mehdi'nin evsâfına karışmış ve ondan rivayetler ihtilâfa düşmüş."

Bugün Gülenizm ile verdiğimiz mücadelenin de bu kanundan hariçte kalmadığını düşünmekteyim. Her ne kadar 15 Temmuz darbe girişiminin arkasında Gülenistler varsa da bu durum Kemalistlerin mezkûr suçtan tenzihini gerektirmez. Çünkü Gülenizm Kemalizmin gayrimeşru çocuğudur. Onun bu topraklardaki zorbalığının bir etkisi olarak ortaya çıkmıştır. Ne demek bu?

Biraz şu demek: Gülenizmin ehl-i sünnet ve'l-cemaat itikadından veya amel ediş tarzından verdiği her taviz, yaşadığı her sapma/saptırma, aslında Kemalizmin zorbalığına karşı meşruluğunu/zaruriyatını savunduğu bir maslahat üzerinden gerçekleşmiştir. Kemalizmin dindarlar üzerinde çeşitli yasaklarla kurduğu baskının neticesi olarak, Gülenizm, bu toprakların bir kısım müslümanlarına yeraltı/gayrimeşru faaliyetlerini zaruriyattan göstermiştir. "Zaruretler haramı helal kılar..." kaidesinin pek sinsice işletildiği süreç, zaruretleri inşa eden Kemalizm ile o zaruretler üzerinden mü'minlere yolunun meşruluğunu dayatan (ve bazılarına maalesef kabul de ettiren) Gülenizmin ortak çalışmasıdır. Bu noktada zâhiren birbirlerine karşı sergiledikleri tavra bakılmaz. Birbirlerini sevseler de böyledir sevmeseler de...

Misalen: Kemalizmin 28 Şubat sürecindeki menfur yasakçılığı, Gülenizmin İslam'ın en temel farzlarından birisi olan tesettürü 'ötelenmesi gereken birşey' olarak takipçilerine kabul ettirmesine zemin oluşturmuştur. Yine askeri liselere öğrenci alımında Kemalizmin gösterdiği 'dindar öğrenciyi kapıdan sokmama' tavrı, Gülenizmin kendi bağlılarını 'dindarlıklarını gizleme' veya 'ikiyüzlü davranma' ahlakına ikna etmesinde büyük rol oynamıştır. Daha bunun gibi birçok meselede Gülenizm aslında tastamam Kemalizmin çocuğudur. Onun baskısının/yasakçılığının meyvesidir. Gülen, Mustafa Kemal'in fikir ve yaşayışça gayrimeşru veledidir. Bu noktada, Gülen'in, müntesiplerini yıllarca 11 Kasım 1938 doğumlu olduğunu söyleyerek kandırması ayrıca manidardır.

Modernizmin oryantalizm karşısında yaşadığı etkilenmişlik, süfyaniyetin deccaliyet karşısında yaşadığı etkilenmişlik, Irak işgalinin IŞİD'i doğuran etkileyişi veya bu topraklarda Kemalizmin Gülenizmi netice vermesi... Hepsi birbiriyle bağlantılı şeyler. Ayrı okumamalı. Biz, bizde/itikadımızda bir sorun olduğu için değil, biz olmamıza izin verilmediği için bunları yaşıyoruz. Şu lanse de haksız ve yanlış: Gülenizm (veya başka dinî gruplar) iktidarı ele geçirmeye çalıştığı için dindara düşman olmadı Kemalizm, Kemalizm dindarlara düşman olduğu için Gülenizm ortaya çıktı. Ayvayı armut diye yedirmeyin.

Bir başka yazımda altını çizmiştim: Hiçbir tefrit ifratı yokedilmeden yokedilemez. Bediüzzaman der ki: "Elhasıl, ifrat gibi tefrit de muzırdır... Fakat ifrat, tefrite sebep olduğundan, daha kabahatlidir..." Hal böyleyken Ahmet Hakan veya bir başkasının Gülenizm sopasını kaldırarak bizi Kemalizme veya laik düzene ikna etmeye çalışması trajikomiktir. Neden oğlundan kaçıp babasının kucağına atılalım? O baba bizi yeni oğullarla uğraştırsın diye mi?

15 Temmuz'u mehdi mi organize etti?

Dikkatinizi çekti mi? 15 Temmuz'dan beridir bir kavga harlandırılmaya çalışılıyor: 'Mehdiyet' meselesi... Aslında buna alışığız. Modernist/reformist taifenin tarihteki her yanlışı veya kendilerince yanlış olanı 'geleneğe/ehl-i sünnete' maledip, her meziyeti veya hüneri sanki haklarıymış gibi üzerlerine alışları yeni birşey değil. Şimdilerde de yapılan bu. İddia ne peki? Güya FETÖ ehl-i sünnet içerisindeki itikadî hatalardan(!) beslenerek bugünlere geldi. Özellikle 'mehdiyet' meselesi FETÖ'yü semizleştirdi. Bu tip arızaların bir daha karşımıza çıkmaması için geleneğe/ehl-i sünnete karşı topyekûn bir savaş başlatmalıyız.

Tezgahtaki oyun az-çok buna benziyor. Küçümsemeyin. 15 Temmuz'un haklı rüzgarına haksız bir şekilde bindirilerek itikadî alanda gerçekleştirilmeye çalışılan bu "Cambaza bak cambaza..." hamlesi pek fena! Tutarsa, 15 Temmuz'da kazandığımızdan daha fazlasını kaybettirecek. Neden kaybettirecek? Çünkü şu darbe dünyamıza kastetmişti. Bunlarınki ise ahiretimize kastediyor.

İslam akıl dinidir, evet, ama nakille istikamet/hidayet bulmuş bir aklın dinidir. Şunu unutmayalım: İslam'ın akaidini yalnızca akıl belirlemez. Nakil ve akıl belirler. Daha doğrusu: Nakil haber verir. Kalp iman eder. Akıl da onu anlamaya çalışır. Anlamakla tutmaya/tutunmaya çalışır. Onu semavî kılan budur. Aklın netleştiriciliği 'naklin istikametli anlaşılması için' önemlidir. Semavî olanın arzlıya inişinde akıl lazımdır. Akıl anlaşılması gerekendeki çok katmanlılığı görmemizi sağlar. Yoksa aklın anlamadığı her hususta nakil reddedilmez. Ayetle örneklendirirsek: "Çürümüş kemikleri kim diriltecek?" diye mühtehziyane soran bir akıl için nakil ahiret iddiasından vazgeçmez. "İlk önce kim yaratmışsa yine o diriltecek..." diye cevap verir. Nakil akla anlaması için (böyle bir arayışı/açlığı varsa eğer) kapı açar. "Din kolaylıktır..." buyuran Allah Resulü aleyhissalatuvesselam belki bize bu dersi de verir.

İmanımızın ayrılmaz birer parçası olan öyle meseleler vardır ki; ne gözle görülür, ne kulakla işitilir, ne de kalbe hutur eder. Ancak Cenab-ı Hakkın yüce vahyinde ve Allah Resulü aleyhissalatuvesselamın sünnetinde haber vermesiyle öyle olduğunu bilir ve iman ederiz. Aklı akaidin tek belirleyicisi olarak kabul ettiğimizde 'hangi akıl' sorusunu sormamız kaçınılmaz olur. Zira herkes kabul eder ki; akıl, kıstasları/normları açısından zamanının çocuğudur ve geçmişte 'imkansız' olan öyle şeyler vardır ki, gelecekte 'mümkün' olmuştur. Akaidi aklın tek belirleyici olduğu bir zemine terketmek onu zamanın esaretine terketmektir.

Böylesi bir terkediş, dinin, kadim olan Allah'ın değişmez emirleriyle değil, değişken insanın oynak algısına göre belirlenmesiyle neticelenir. Din, Allah için değil, insan için olmaya başlar. Hedef rıza-i İlahî olmaktan çıkar, insanın bulunduğu her hal ve şartta saadeti/menfaati ile hedeflenir. 'Razı olunmak' için değil, 'kendince/kendine göre mutlu edilmek' için yaşanır. Semavî olanın arzîleşmesi böyle vuku bulur. Bu arzîleşme dinin amacı olan 'kalplerin tevhidini' de engeller. Herkesin 'kendi göresinin efendiliğinde' yaşadığı bir İslam ve kendince tesbit ettiği rıza-i İlahî, Allah'ın mü'minlerin kalplerini doğruda birleştirmek için ihsan ettiği dinin amacı olamaz. Eğer bir 'değişmez doğrunun' ve 'bu doğrunun zaman içindeki izlerinin yekûnü olan geleneğin' belirleyiciliğinde toplanılmayacaksa, dinin nüzulünün de ehemmiyeti yoktur. İnsanlar vahiy yokken de 'kendi görelerine' göre bir şekilde yaşamaktadır.

Tam da bu noktada sorulması gereken şey şudur: FETÖ'yü yetiştiren ehl-i sünnetin/geleneğin 'değişmezleri' midir, yoksa modernizmin duruma göre 'değişkenliği' midir? Bu soruya verilecek cevap kritiktir. Zira cevaba göre suçlanması gerekenin kim olduğu da ortaya çıkacaktır. Herkes bilmektedir ki; Gülen'in tesettür de dahil pekçok konuya bakışı gelenekçi değil modernisttir. Ehl-i sünnet itikadının umdelerinden taviz verdiği veya saptığı pekçok konu bulunmaktadır. Ve Gülen'e şimdiye kadar geliştirilen en sert eleştiriler gelenekçi/ehl-i sünnet kodları sağlam olan insanlardandır.

Modernist/reformist/ehl-i bid'a taifenin Gülen'i çoğu zaman takdir ettiği; ancak 'küstürüldüğünde' veya 'güç el değiştirdiğinde' karşısında durduğu hepimizin malumdur. Mustafa İslamoğlu'nun, Yaşar Nuri Öztürk'ün, Mustafa Akyol'un veya daha nicelerinin Gülen'e ettiği iltifatlar boy boy iken; Gülen'in ehl-i sünnet kodları sağlam kesimlerce 'bedel ödemek pahasına' eleştiriler aldığını bilmeyen yoktur. Hal böyleyken ve sokaklarda 15 Temmuz direnişine can veren bu ülkenin ehl-i sünnet müslümanlarıyken modernistlerin "Cambaza bak cambaza..." yaparak geleneğe saldırmaları haksızlıktır. Hatta ahlaksızlıktır.

FETÖ'yü yetiştiren bataklık, ehl-i sünnetin 'değişmezlerle' ve 'tecrübelerle' sınanmış tertemiz mirası değil, modernizmin/ehl-i bid'anın bu asırda iyice zıvanadan çıkan oynak/konjonktürel fayda algısıdır. Bu noktada eleştirilmesi gereken mehdiye sahih hadislerle mecbur/makbul olarak ettiğimiz iman değil, mehdiyetin modernizme/bid'aya elverişli tasavvur edilmesidir.

Şunu da unutmayalım: Günümüzün ehl-i bid'ası, konjonktürün veya modern aklın kendisini mecbur ettiğini sandığı algılayışlarla dinde öyle oynamalar yapmaktadır ki, buna değil mehdi, peygamberler bile cesaret edemez. Öyleyse denmelidir ki: Modernistlerin/reformistlerin eleştirdikleri aslında 'mehdi' değildir. Mehdi, ehl-i sünnete vurmak için kullandıkları bir zemindir. Yoksa mehdinin modernist(!) konumuyla kavgaları yoktur. Hatta mehdi böyle anlaşılırsa her birisi zaten birer mehdi sayılabilir. İslam'ın gelişinden 1400 yıl sonra Hz. Âdem'e baba bulanlar veya namazı üç vakte indirenler az iş başarmış sayılmazlar. Onların mehdi eleştirileri her birisi 'hevasınca birer mehdi' olanların hakikat-i mehdiyeye yaptığı saldırıdır.

Mehdiye doğru bir tanım yapıldığında mehdiyete iman etmenin itikadî/amelî ne sakıncası olabilir? Mehdinin ehl-i sünnet ve'l-cemaat ilkelerinden taviz vermeyecek bir 'gelenekçi' olacağını bilmek, insanlardan bir insan olduğunu anımsamak ve 'değiştirmek' için değil 'hatırlatmak' için varolacağını unutmamak istikametin ta kendisidir. Bediüzzaman, konuya dair analizlerinde hadisleri sadece kişi değil kanun penceresinden de okumayı öğütler. Mehdi ahirzamanda gelecek 'yaptığı sınanmaz' bir âdem değil, şeriatla sınandığında ve sınandıkça sınavı geçen Allah dostudur.

Mehdi bir umuttur. Her zamanda 'mehdiyet kanunundan' hissedar mehdi-misal fertler vardır. Müstakim kahramanlar da tıpkı hava gibi, su gibi, ekmek gibi Allah'ın bir ihsanıdır. Mehdi, her devirde yaşanan fitnelere karşı, ümmetin istikametli kahramanlardan mahrum kalmayacağına dair Allah'ın bir vaadidir. Bu vaadden rahatsız olan dönsün kalbini yoklasın. Hele hele Erdoğan'ın liderliğinin önemi hakkında çarşaf çarşaf yazdığı halde hâlâ mehdiyetle uğraşan varsa, o da aklını yoklasın. Bakalım yerinde duruyor muymuş?

Tekrar altını çiziyorum: Mesele, mehdiye sahih hadisler gereğince ve ehl-i sünnet çizgileri çerçevesinde 1400 yıldır duyulan iman değildir. Mesele, mehdiye dinin temel esaslarını değiştirebilecek bir modernistmiş gibi iman edilmesidir. Sorunu doğru tayin etmek lazım. Çeşitli fayda mülahazalarıyla akaidden parçaları inkara giden, yarın menfaatine gelmediğinde daha büyük parçaları da inkar etmekten çekinmez. Bu zeminden beslenen bir inkârcılığın benzerî kem meyveler vermesi kaçınılmazdır. Ki FETÖ'nün kendisi de böylesi bir konjonktürel faydacılığın sonucu olarak İslam tarihinde görmediğimiz bir fitneyi netice vermiştir. Faydacılığı ortadan kaldırmadıktan sonra değil mehdiyeti, tüm ehl-i sünnet akidesini ortadan kaldırsanız, yarın Amerika'nın maymunu olmak daha hoş geldiğinde başka bir fırkanın böyle bir kalkışma yapmasına engel olamazsınız. İzzet ve dik duruş kendi/milli/yerli/İslamî tanımlarımızın ve değişmezlerimizin üzerinde yükselmemize bağlı. Onları inkâr etmemizde değil.

Güya Allah'ı takdis ederken... 17: İkimiz bir fidanın güller açan dalıyız

Bakınız çok ilginç, ben de çalıştıkça üzerine farkediyorum. Aslında Mustafa İslamoğlu ile Fethullah Gülen'in çok benzer yanları var. Kimi zaman aynı kodları kullanan, ama kimi zaman da zıt kutuplara savrulan, ama her şekilde 'kendi kanaatleri' için kutsal kaynakları bükmeyi/eğmeyi hüner bilen ikizkardeşler gibiler. Nasıl? İzah edeyim: Bir kere Gülengillerin kendilerini bu asrın 'özel müslümanı' gibi gördükleri malum. Yani şu asırda onlar seçilmiş bir cemaatler, ümmet içinde bir ümmetler, böyle hissediyorlar kendilerini. Bunun bir benzeri İslamoğlu taifesinde de var. Onlar da kendilerinden gayrısını 'uydurulmuş din' mensubu gördükleri için aynı seçkinci dile sahipler.

Ha, ellerinde Gülengiller gibi bir güç, bir kadrolaşma, bir imkan yok; ama olsa, aynı şekilde bizim 'uydurulmuş dinimizi' hizaya çekmeye çalışacaklarından eminim. Çünkü bu dışlayıcı dil, bu hoşgörüsüzlük, bu sapıtmışlık iddiası mecburdur bir noktadan sonra zorbalık yapmaya. Kendinden gayrısını hakiki müslüman görmeyenlerin Haricî olup, İsmailî olup veya Taliban olup dünyada neler yaptığı malum. Yani bu dışlayıcı, bu "Yalnız ben ve benim gibiler müslümandır"cı dil mahvediyor ümmeti. Ehl-i sünnetin ana ekseni ise musavvibe mesleğindendir. "Yalnız benim mesleğim haktır" demez. "En güzel benim mesleğimdir" demeye hak görebilir en fazla. Bediüzzaman da ehl-i sünnet cadde-i kübrasını böyle tarif eder eserlerinde: 'Güzeli kendine tahsis ve mahpus etmeden, ama en güzeli aramakta serbest.'

Gülen, bu elitik dili, duygusal bağlamda seçmece bir Asr-ı Saadet anlatımıyla yaparken; İslamoğlu daha aklî bir elekle, ama benzer bir yolla, Kur'an ayetlerini kafasındaki anlamlara hapsederek ve engel gördüğü hadisleri inkâr ederek veriyor savaşını. Yani İslamoğlu, güya akılcı/hayretli bir yolla Kur'an üzerinden bir bükme yaparken; Gülen, daha duygusal/gözyaşılı bir bağlamda siyeri bükmeyi deniyor. Gülen için daha evvel söylediğim Siyer-Bükücü lakabının bir benzerini de şimdi İslamoğlu için söylemek istiyorum: Kur'an-Bükücü. Dikkat edin ikisinin de ulaştığı meyve aynı: Kendilerini ve cemaatlerini 'daha üst bir farkındalıkla' takdis ederek oradan bir elitizm/asabiyet devşirmek.

Çoklukta bu, asabiyete yaklaşır. Azlıkta, elitizme yakın okunur. İslamoğlu'nun 1400 yıllık İslam geleneğine yaptığı suçlamaya bakarsak, onun Gülen'e nazaran ümmetin geneline daha saygısız ve daha seçkinci bir dil sahibi olduğunu söyleyebiliriz. Gülen kadar büyümemesinin ve büyüyemeyeceğinin sebebi de bu. Ümmet, kendisini reddedeni, reddeder. İsmi ne olursa olsun. İsterse bu elitik model, 'Kur'an müslümanlığı' olarak sunulsun. Elde edilmeye çalışılan şey aynıdır en nihayet: 'Mustafa İslamoğlu kavminin' ümmete üstünlüğü. Zaten bu insanlarla sohbet ettiğinizde size karşı kullandıkları üstperdeden dilde hemen eleverir kendini asabiyet. 'Hakikate kör olmaktan' ve 'uyumaktan' başlayıp 'müşrik' ifadesinin açıkça kullanıldığı tekfirlere kadar varır yol. Bizzat yaşadım ben bunu. Kurgu birşey söylemiyorum. Sizi 'meşru' kabul etmeyenin size gösterdiği saygı, ancak dişinin sizi kesememesindendir. İslamoğlu taifesi bize azıcık saygı gösteriyorsa, meşru gördüğünden değil, henüz dişi kesmediğinden. Yarın dişleri kestiğinde 'mürted' sınıfına dahil etmeyecekleri ne malum? Hasılı; İslamoğlu'na karşı şimdi net bir tavır sergilenmezse, evladın babasının/anasının imanını beğenmeyeceği günler yakındır.

Son siyer-bükücü 2: Marslı çocuğu boşver, Hz. Halid'e gel

Popülerlikte elbette 'marslı çocuk'la yarışmaz, ama dikkatinizi çekmek istediğim birşey var Gülen'in son nağmelerinde. Kuzuların uzun sessizliğinin ardından çılgın bir enerji ile dolu çıktığı itikaf, Gülen'in stratejisi hakkında çok açık olduğu beyanlarını da içeriyor. Yani Gülen, daha ardıl yollar kullanıyorsa bile cemaatiyle iletişim kurmak için (ne bileyim; telefon, telepati, sms, email, duman yahut Dumanlı'yla haberleşme) nağmelerini de topyekun mesaj vermenin aracı olarak istimal ediyor. Yani bir nevi şah artık sahada. İkincil, üçüncül mesaj yöntemleri yok. Karşı tarafla da doğrudan muhatap oluyor bir nevi. Hasmını da karşısına alıyor.

Normalde pek bunu tercih etmezdi. Karşı tarafı muhatap almak, onun aşkınlığına, dünyadan el çekmişliğine, siyaset üstü'lüğüne, hoşgörü imajına zarar verirdi. Değinmesi gereken güncel şeyler varsa, başka birşeyi konuşurken ima ile hafifçe dokunurdu onlara. İşaret alınırdı hemen. Fakat şimdi öyle değil. Sahada ve herkul.org editörlerinin tüm makaslamalarına rağmen kaçırdıkları açıklar veriyor. Demek ki, konuşması, susmasından daha hayırlı.

Marslı çocuk olayı belki çok gündem oldu; ama o nağmelerin eleştirilmesi, analiz edilmesi en saçma noktasıydı. Yani orada ha 'marslı çocuk' demiş, ha 'karslı çocuk' demiş, ha 'satürnden gelip elimi öptüler' söylemiş, çok ehemmiyeti yoktu bence bunların.

Hatta ben bir gün önce o nağmeyi dinlemiş olmama rağmen (ah, evet, sıkı bir takipçisiyim artık) orayı 'marslı çocuk' olarak anlamadım, 'çinli çocuk' olarak anladım. Bana gündem olduğu söylendiğinde de şaşırdım, tekrar izledim. Sonradan geyiğine dahil oldum elbette (hiç dayanamam) ama tren çoktan kaçmıştı. Eh, Mozart da olsanız konserin sonuna yetiştiğinizde adınızın efsane olmasını bekleyemezsiniz. Benim yaptığım geyikler de boşuna gitti. Fakat geyiğine dahil olmuş olsam da ciddiyetle tekrar altını çizmeliyim: Marslı çocuk meselesi Gülen'in nağmelerinin eleştirilmesi, uğraşılması en saçma noktasıydı. Böyle şeyleri yakalayıp gündem yapmak ona karşı elimizi güçlendirmiyor, zayıflatıyor. Muhatabınızın hatasını bu kadar yüzeysel bir şekilde ararsanız, bir nevi hile ile çelmelerseniz, onu yere düşürdüğünüzde kimse sizi tebrik etmez, alkışlamaz, takdir etmez. Güreşin de bir asaleti var. Birinci kuralı yere sermekse, ikinci kuralı 'kurallara uygun olarak' yere sermek. Eğlenceli olabilir, ama uzun vadede kazandırmıyor, vesselam.

Orada belki en büyük gariplik, Gülen'in Uzay Yolu'ndaki Kaptan Spark mimikleriyle bir espri yapmasıydı. Espriyi yaparken o kadar ciddi duruyordu ki (bu arada esprinin de yaşına göre çok ergen kaçtığını belirtmeliyim), muhtemelen, o an karşısında olan kitleden bile "Ulan, acaba gerçekten mi geldi?" diye düşünenler olmuştur. O sözü söylerken gülmüş, hazretlerine yakışmaz ama, bir kahkaha atmış falan olsa idi şu an 'marslı çocuk'u konuşmuyor olacaktık. Marslılar da paralel suçlamaya uğramaktan korkmayacaklardı. (Daha acı olansa; Gülen gerçekten 'marslılar ziyaretime geldi' dese, buna inanacak takipçilerinin olması.)

Neyse, lafı çok uzattım, asıl meseleye geleyim: Ben asıl, Gülen'in son nağmelerinde tekrar be tekrar değindiği Hz. Halid b. Velid'in Hz. Ömer tarafından görevden alınışı meselesine dikkatinizi çekmek istiyorum. Gülen, neden iki nağme de bir dönüp bu mevzudan bahsediyor? Asıl bunun analiz edilmesi taraftarıyım. Gülen'in nağmeleri analiz edilecekse, espri malzemesi olan yanları değil, Asr-ı Saadet'ten yaptığı örneklemelerin neye matuf olduğu planında bakılmalı onlara. Çünkü o seçimlerin hiçbirisi gelişigüzel değil. Gülen, irticalen konuşuyormuş gibi görünebilir. Ama inanın, konuşmaya başlamadan önce kafasında çok iyi bir kurgu var onun. Konuşmayı önce kafasında yapıyor zaten karşısındakilere yapmadan önce. Neyi, ne zaman, ne şekilde söyleyeceğini planlıyor. 1) Gülen 2) Cem Yılmaz. Anlatacaklarını uzun bir kurgu içinde kafalarında tutabilen iki yetenek bence. Bu yüzden her ikisi de uzun bir süre çok farklı şeylere onlarca atıf yapıp, hiçbir metne bakmadan diyeceklerini bitirebiliyorlar.

Peki, madem onu analiz edeceğiz, öncelikle nağmelerden birinden alıntılayalım o örneklemeyi:

"Büyük zafer ve muvaffakiyetler Cenâb-ı Hakk’ın inayetinden bilinmez de şahıslara verilirse, o şahıslar hafizanallah güç ve kuvvet zehirlenmesine maruz kalırlar.

"Halid b. Velid cihan çapında bir kumandandı. Allah (celle celâluhu), iki büyük imparatorluğu onun kılıcıyla dize getirmişti. Asker, başında Halid’i görmeyince bir yere hareket etmeyecek derecede ona bağlanmıştı. Bununla beraber, Yermuk muharebesi gibi Müslümanların ölüm-kalım mücadelesi verdiği bir sırada, Halife Hazreti Ömer (radıyallâhu anh) onu azletmişti. Emri tebliğ vazifesi kendisine verilen Muhammed b. Mesleme, Hazreti Halid’in başındaki sarığı boynuna takıp onu bu hâlde halifenin huzuruna getirivermişti. Hazreti Ömer 'Halid! Allah şahit ki seni çok seviyorum. Ama halk bütün zaferleri senin şahsında buluyor. Hâlbuki bize bu zaferleri ihsan eden Allah’tır. İnsanların şirke düşmesine meydan vermek istemiyorum. Ve bunun için de seni kumandanlıktan azlediyorum' demişti.

"Hazreti Halid b. Velid ruhunun ufkuna yürüdüğünde geriye bir atı, bir kılıcı ve bir de kalkanı kaldı. Yuh olsun başka şekilde düşünenlere!.. Kendisini bir şey zanneden egoistlere, egosantristlere.. imkan elde ettiği zaman kendi için yeni imkan yolları araştıranlara.. villalar, yalılar hazırlayanlara.. yuh olsun..."

Şimdi, öncelikle Gülen'in bütün takipçilerine verdiği bir eğitimden bahsetmeliyim. Bu eğitim kitabî değil, bir metni veya formüle edilmiş bir hali yok, ama cemaatine en iyi aşıladığı şeylerden birisi. Seçilmişlik algısı. Kendilerini özel insanlar gibi gördürerek, geleneği aradan çıkaran ve doğrudan asırları ve Asr-ı Saadet'i bağlayan bir kitle yetiştiriyor.

Sonra bu insanlar hangi kıssa, menkıbe, Asr-ı Saadet tablosu anlatılsa, orada hemen kendilerini bir yere koyuyorlar. (Hep de haklı ve masum olanın yanına koyuyorlar.) Nurculardan ayrıldığı yetmişli yıllarda bunu Ebu Zerr (r.a.) üzerinden başlatmış. Daha sonra da farklı formüllerle devam ettirmiş. Örneğin; Hz. Halid'in azli meselesini dinlerken de otomatikman Gülenistlerin tamamının kafası şuraya gidiyor: "Hz. Ömer, Hz. Halid başarılı olmasına rağmen, insanlar şirke girmesin diye onu görevden almıştı. Bugün de biz, bütün başarılar Erdoğan'dan bilinmesin diye, görevden almalıyız. Almaya çalışmakta haklıyız. İnsanlar onu desteklemekle aslında tehlikeye giriyorlar, şirke düşme tehlikesi yaşıyorlar." Hemen Gülen tarafından yüklenen bu yeni programa göre çalışmaya başlıyorlar.

Gülen, gerçi vites değiştireceklerini yeni söyledi, son nağmelerinde (son ikisinde) altını çizdiği birşey bu. Fakat ben tabloyu anlattığı andan beri bir vites değişikliği olduğunun farkındayım. Zira daha öncesinde hiç hayâ etmeden Firavun'a, Nemrud'a benzettikleri Erdoğan'ı artık Hz. Halid'e benzetmeye başladılar. Kendileri de Hz. Musa, Hz. İbrahim konumundan Hz. Ömer konumuna çekilmiş oldular.

Peki ne değişti? Değişen şu bence: Erdoğan'ın lanet edilesi kötü bir adam, bir Firavun olduğu lansesi toplumda bir karşılık bulmadı. Bulmadığı gibi toplum bunu nefretle itti. Bu konuya dair bütün çabaları boşa çıkıyor, gördüler. O vakit, bu noktaya kadar getiremeyeceklerini ikinci bir formülle ikna etmeye çalışacaklar: "Bütün başarıların Erdoğan'dan bilinmesi şirk olur. Erdoğan kendisi kötü bir insan olmayabilir. İyi bir komutan, idareci olabilir. Hz. Halid de yenilgisizdi. Ama insanların günaha düşmemesi için onu görevden uzaklaştırmalıyız. Yoksa insanlar şirke düşecekler. Her başarıyı ondan biliyorlar. Biz kendisini kötü görmüyoruz. Ama Hz. Ömer gibi yapmak zorundaydık ve denedik, denemeliyiz." Varılmaya çalışılan demagoji bu arkadaşlar.

Hatta hassaten Hayırhah Arkadaş ve Mabeyn-i Hümayun isimli nağmesinde Gülen bu vites değişikliğinin en açık sinyalini vermişti:

"Hayırhah arkadaşı, bir eğri büğrüyü, bir kırık döküğü haber verdiği zaman insan darılmamalı. (...) Karşımızdaki insanın karakterini iyi okumalı, ne ölçüde tepki verebileceğinin tespitini yapmalı ve işte buna göre alternatif üsluplar bulma yoluna gitmeliyiz. Aksi takdirde kusurları düzeltelim derken, insanları rencide edip incitirsek üslupta yapacağımız böyle bir hatayla her şeyi yıkıp yerle bir eder ve hiç beklemediğimiz sonuçlarla karşılaşırız. Herkesin bir hayırhah arkadaşa olan ihtiyacını o büyük sultanlar şeyhülislamlarını dinleyerek gidermişlerdir. Kanunî gibi büyük bir sultan adımını atarken bile Şeyhülislam Ebussuud Efendi’ye soruyordu. Fatih, Akşemseddin’in ve Molla Hüsrev’in gözünün içine bakıyordu. Onlar gibi, hakkın hatırını âlî tutan ve 'Hünkârım, bu doğru değil!' diyecek kadar hakperest olan insanlardan birer mâbeyn-i hümâyûn oluşturmuşlardı."

Burada da görüldüğü gibi Gülen kendini ve örgütünü Akşemseddin, Ebussuud Efendi ve Molla Hüsrev yerine koyuyor (Erdoğan da yine Firavun değil; Fatih, Kanuni); hakikati söyleyerek muhataplarını sarsmış olsalar bile, hataları söylemekten dolayı bir vebal ve suizan altında olmamaları gerektiğinin altını çiziyor. Kendilerinin mabeyn-i hümayundan uzaklaştırılmamasını gerektiğini (sanıyorum burada da devlet kadrolarından cemaatin uzaklaştırılmasına bir serzeniş var) belirtmek istiyor. Bu nağmenin devamı da istişare üzerine zaten. Başında da Gülen kendisinin bir arkadaşı tarafından doğru bir nasihatle nasıl sarsıldığını anlatıyor. Ama onu anlayışla karşılamış. Şimdikiler de Gülen'i ve örgütü doğru anlamalı demek istiyor.

Her neyse... Sadede gelirsem: Gülen ve takipçilerinin önümüzdeki seçimlere kadar yeni stratejisi şu gibi: Erdoğan'ı ve etrafındakileri kötülemeden, geçmiş bir yılda olduğu gibi ateşli bir muhalefet etmeden, altlarını oymaya devam etmek. Özetle taktik bu. Erdoğan'ın şahsına vurmadan etrafını dolaşmanın bir yolunu arayacaklar galiba. Gün ola harman ola. Bakalım başarabilecekler mi? Birkaç yazıyla daha önümüzdeki haftalar siyer-bükücü'nün hünerlerini analiz etmeye devam edeceğim. Beni okumaya devam edin, yıllarım cemaat içinde geçti, en iyi ben anlarım onların dilinden. :)

The Last Siyerbender (Son Siyer-Bükücü)

Avatar: The Last Airbender (Avatar: Son Hava Bükücü) 2010 yılında M. Night Shyamalan tarafından sinemaya aktarıldı. Toprak Bükücüler, Ateş Bükücüler, Su Bükücüler ve Hava Bükücüler adlı dört ırkın yaşadığı fantastik bir dünyada (her 'bükücü' ilavesi, o ırkın, ilgili elementi istediği gibi yönlendirebilme gücüne sahip oluşunu ifade ediyor) Ateş Bükücülerin diğer ırkları yoketmeye çalışması ve Hava Bükücülerin sonuncusu olan Avatar'ın, kayboluşundan yüzyıl sonra tekrar ortaya çıkmasıyla yaşananları anlatıyordu.

Doğrudan söyleyeyim: Filmi beğenmedim. Çizgifilmi daha güzeldi. Fakat yazıya isim babalığı yaptığı için müteşekkirim. Çünkü o 'bükücü' ifadesini hafızama atmış olmasa, bu yazıya nasıl bir başlık bulurdum, bilemiyorum. İşte ben bugün aynı bükücülüğü, 'siyer' kelimesinin önüne koyarak, bir grup ve özellikle başlarındaki adam için kullanmak istiyorum. Zira yaptığı iş buna pek benziyor.

Nasıl benziyor? Hakikati bükebilme yeteneğine sahip olabilmesi açısından benziyor. Demagoji/muğalata kelimelerinin ifade ettiği manayı zihninize birazcık yaklaştırabilirsem, bunu izah etmeyi başarabilirim sanırım. Tarif için bir örnek kullanalım. Çok bilinen birşey. Bir önermemiz olsun: "Gerçekler acıdır." Tüm gerçekler acı değildir, ama bu önermeyi hakikat olarak kabul etmiş olalım. Bunun peşisıra ikinci bir önermeyi daha sunalım: "Biber de acıdır." Tüm biberler de acı değildir, ama bunu da şimdilik hakikat kabul etmiş olalım. Bunların ardından üçüncü bir önerme daha gelecektir: "O halde biber gerçektir."

Bakınız, bu cümle diğer ikisinden daha fazla hakikat olmasına rağmen, dayandığı mantık itibariyle bu bir demagojidir. Evet, biber gerçektir. Fakat yola çıkarken iddia ettiğimiz gerçeğin acılığı ve biberin acılığı bir cins değildir. Kullanılan kelime aynı olsa da, bu, aynı fiilin kastedildiği anlamına gelmez. Acı kelimesinin kullanılabildiği çok sayıda farklı anlam vardır. Tıpkı 'yoğun' kelimesi gibi. "Trafik yoğun" denildiğinde kastedilenle, "Bugün yoğunum" denildiğinde kastedilen bir değildir. Ancak bu demagoji, kelimelerin ve benzetmelerin köklerine inilerek, aralarındaki nüanslar ortaya konularak ortaya çıkarılabilir. Eğer "Benzetmenin öğeleri/detayları birbirine ne kadar uyuyor?" diye sormazsanız, cerbezeci sizi, lafzın zahiri ile aldatır. Tıpkı Firavun'un sihirbazları gibi. Ortaya hakikatin asâsı atılana kadar bütün yerde kıvrılan şeyler yılandır.

Gülen'in de tıpkı buna benzer bir cerbeze yeteneği olduğunu düşünüyorum. Özellikle kıssa-yı Kur'aniye ve siyer hususunda. Her ikisiyle de kurduğu bağlantılar; kendisi, cemaati ve hükümet arasındaki gerilim hakkında kurdukları özellikle; harika demagojiler içeriyor. Örneğin: Hükümet ile aralarında yaşanan gerilimin ilk günlerinden beri Gülen'in ve çevresindekilerin ısrarla istimal ettikleri Hz. Musa-Firavun, Ashab-ı Kehf-Dakyanus, Hz. Davud-Calut tarzı benzetmeler detayına girilmediği zaman bir kısım safderunları kandırabilir mahiyette. Nasıl mı? Tıpkı yukarıdaki biber-gerçek benzetmesinde olduğu gibi.

Önce diyor ki: "Sahabiler çok çile çekmişlerdi." Veya diyor ki: "Hz. Musa ve çevresindekiler de çok çekmişlerdi." Veyahut başka bir tarihî/İslamî hadiseyi örnek veriyor. 'Acı çekmişlik' bağlantısını kuruyor ilk. (Bu birinci kementti.) Akabinde ikinci bağlantıyı beyninize salıyor. Hz. Musa kime karşı mücadele etmişti? O zamanın iktidarda bulunan zalimi Firavun'la. Allah Resulü kimlerle mücadele etmişti? O zamanın ileri gelenleri olan Mekke müşrikleriyle. (Dikkat ettiniz mi? Mücadele edilen hep iktidar sahipleri.) Hz. Davud kime karşı savaşmıştı? Büyük bir ordusu olan uzun boylu Calut'la. (Son örnekte 'uzun boy' bir akıl kemendi daha oluyor.) Ne oldu şimdi? Mazlumlar halktan kimseler oldular. Zulmedenler illa 'iktidardan' birileri oldular. Bu beyninize salınan ikinci yılan. Sonra getiriyor kendi yaşadıklarına bağlıyor olayları ve diyor ki: "Biz de halktanız, iktidar değiliz. Ve biz de şu an sıkıntılar çekiyoruz. O halde biz de haklıyız."

Yani arkadaşlar şu cerbezeye bakar mısınız? Tıpkı gerçekler acıdır, biber de acıdır, o halde biber gerçektir gibi. Fakat biberli-gerçekli örneğim inanın bu adamı cerbezesinden daha hakikat, daha doğru. Fakat bu cerbezeyi dağıtmak, bu demagojinin sarhoşluğundan kafayı kurtarmak, ortaya Hz. Musa cesaretinde bir asâ/soru atmakla mümkün. Sorumuz ise şu: "İyi de bu benzetmelerin her yönü birbirine uyuyor mu? Yani iki hadiseyi birbirine bağlamak ve ondan ona 'haklılık' delili bulmak sadece bu birkaç benzerlikle(!) mümkün mü? Diğer yönleri de tutuyor mu bu olayların? Ve buna ilave olarak: İslam tarihinde iktidar ve toplumun bir kesimi arasında anlaşmazlık yaşadığında hep iktidarlar mı haksız çıkardı? İstisnaları var mı bunun? Yoksa genel hüküm mü?"

İşte bu soruyu/soruları ortaya attığınız an bütün sis dağılıyor. Bakıyorsunuz ki; bir kere bugünkü hadiseler iman-küfür denkleminde yaşanıyor değil. Yani bir taraf mümin, diğer taraf kâfir değil. Her iki taraf da (inşaallah) iman sahibi insanlardan oluşuyor. Her iki taraf da namaz kılıyor. Orucunu tutuyor vesaire... Yani ne Hz. Musa-Firavun, ne Allah Resulü-Ebu Cehil, ne de Hz. Davud-Calut durumları var. İman eden iki topluluğun arasında siyasi merkezli/yönetsel bazda bir anlaşmazlık var. Meselenin evvelemirde okunuşu bu.

Sonra; bugün mazlum olduğunu söyleyen topluluk, iddia ettiği gibi büsbütün mazlum da değil. Hatta öncesinde ilk zalimliği o yaptı. Bildiğiniz darbe teşebbüsünde bulundu meşru yönetime. (Tabii Gülen bunlar unutulur sanıyor.) Aylarca sosyalmedyayı, medyayı, gündemi, her yeri yalan haberleri, iftiraları, gıybetleri, kasetleri, ses kayıtları ve çirkin zanlarıyla doldurdu. Hakaretler dizboyuydu aylarca. Yani ne Hz. Musa'nın saflığı, ne Allah Resulü'nün ismeti, ne de Hz. Davud'un haklılığı vardı onlarda. Karşılarındakiler de onların bu yaptıklarının ardından kendilerini savunmaya aldılar. Ha, bütün mücadeleleri meşru dairede mi? Hayır, kesinlikle bunu iddia edemem. Onlar da yanlış yapıyorlar. Ama yaptıkları yanlışlar Gülen'in oturttuğu o iman-küfür denklemiyle alakalı değil. İntikamın ifratı belki.

Gülen bunu hep yapıyor. Yıllardır yapıyordu, fakat görmezden geliniyordu. Mesela himmet toplantılarında daha çok para çıksın diye her zaman Hz. Ebu Bekir'i ve onun bütün malını bağışlamasını örnek/ideal olarak gösterirdi takipçilerine. Fakat Allah Resulü'nün cadde-i kübrasının bu olmadığını, yani pek çok sahabeden malının tamamını kabul etmediğini hiç belirtmezdi. Bediüzzaman'ın da Risale-i Nur'da, Bakara sûresinin 3. ayetini tefsir ederken, sadaka şartı olarak; 'Sadakaya muhtaç olmamak derecede sadaka vermek...' dediğini hiç aktarmazdı. Dengesini bozardı hakikatin. Böylece siyeri istediği gibi bükerek, istediği yöne takipçilerini sevkedebilirdi. İstediği himmeti, hatta fazlasını toplayabilirdi.

Bank Asya'nın Uhud'daki okçular tepesine benzetilmesinden tutun, son gerilimde içlerinden ayrılanların sefere giden müminlerden ayrılan münafıklara benzetilmesine; Ali Ünal'ın birkaç aydır yazılarındaki atıflarından tutun, Gülen'in son nağmelerinde siyer-i nebeviyeye ve kendilerine yaptığı atıflara kadar her yerde en büyük sanatları bu. İman-küfür denkleminde yaşanan her tarihsel olayda kendilerini hak sahibi(!) olarak iman edenlerin yerine koyup, muhataplarını mutlaka karşı tarafa yerleştirmek. Anlatılacakları seçilmiş, hatta bu seçilme içinde yönlendirilmiş bir siyer ve tarih anlayışı bu.

Gülen, Osmanlı'ya dair anlatımlarında dahi bunu yapıyor. Onları anlatmıyor aslında, onları bugün kendisine hareket kabiliyeti sağlayacak şekilde büküyor. Yolunu açmak için geçmişi kullanıyor. Kendi söylemini desteklemeyen örnekleri görmezden gelerek, söylemini destekleyecekleri yahut evriltebileceklerini tırnaklıyor. Nurculardan ayrıldığı yetmişli yıllarda Ebu Zerr'e (r.a.) vaazlarında çok atıf yapmasının sırrı da bu. Ayrılışını onun üzerinden meşrulaştırmak. Halbuki demiyor ki: Aşere-i Mübeşşere Hz. Ebu Zerr'in yanında değil, onu süren Hz. Osman'ın yanındadır. Cadde-i kübra orasıdır. Ne diyelim: İnşaallah iflah olup yola gelirler. Yoksa gidişatları hiç iyi değil.

Bank Asya'ya bakarken Hz. İbrahim'i hatırlamak: "Batıp gidenleri sevmem..."

"Bir nesnenin değeri, onunla ulaşılanda değil, onun için ödenen bedeldedir. Onun bize kaça mal olduğundadır. Bir örnek veriyorum: Liberal kurumlar, ulaşılır ulaşılmaz, liberal olmaya son veriyorlar. Sonra da liberal kurumlardan daha kötü ve daha temelden özgürlüğe zarar veren bir kurum kalmıyor." Nietzshe, Alacakaranlık'tan...



Geçtiğimiz dönemin Karakalem seminerlerinden birisinde (yanlış anımsamıyorsam final semineriydi) Metin Karabaşoğlu abi Mülk sûresini analiz etti. Daha giriş kısmında "Kur'an'da 'mülk' isminde bir sûre neden bulunsun ki?" sorgulamasıyla başlayan seminer, Kur'an'dan Ene Risalesi'ne uzanan kollarıyla bize şunu söyledi: "Doğru bir mülk algısına sahip olursanız ancak, vahye ve varlığa doğru bir şekilde bakarsınız. Eğer mülk algınızda (veya bir derece açmak için 'sahiplenmenizde' diyeyim) bir sorun varsa, o nazarla elde edeceğiniz sonuçlar, yapacağınız çıkarımlar da arızalı olur..."

Bunu; kâh hayatın içinden, günübirlik örneklerle; kâh "Benim bedenim, benim kararım!" cümlesiyle özdeşleşen kürtaj tartışmaları eşiğinde tefekkür ettik. Seminer, benim hem Mülk sûresine, hem Ene Risalesi'ne, hem de 'mülk' kelimesinin geçtiği her yere bakışımı ciddi etkiledi diyebilirim. Eh, Kur'an'ı bir kitap gibi okumak başka, bir mürşid gibi okumak başka. Farkı nasıl mı anlarız? Okuduğun, nazarını etkiliyorsa, mürşidindir. Ezber kalıyorsa, hatta kalmıyorsa, kitaptır. Yahut şöyle ifade edeyim: Bakış açısı öğretiyorsa, mürşidindir. Salt done veriyorsa, kitaptır. Veyahut da şöyle diyeyim: Bitirip kapattığında seni bırakmıyorsa, mürşidindir. Yitip gidiyorsa, kitaptır.

Peki, mülk algımızın Ene Risalesi'yle ne ilgisi var? Bağlantıyı kuramayanlar için şu kısmı paylaşayım:

"İşte, Cenâb-ı Hakkın, ilim ve kudret, Hakîm ve Rahîm gibi sıfât ve esmâsı muhit, hudutsuz, şeriksiz olduğu için, onlara hükmedilmez ve ne oldukları bilinmez ve hissolunmaz. Öyle ise, hakikî nihayet ve hadleri olmadığından, farazîve vehmî bir haddi çizmek lâzım geliyor. Onu da enaniyet yapar. Kendinde bir rububiyet-i mevhume, bir mâlikiyet, bir kudret, bir ilim tasavvur eder, bir had çizer, onunla muhit sıfatlara bir hadd-i mevhum vaz eder. 'Buraya kadar benim, ondan sonra Onundur' diye bir taksimat yapar. Kendindeki ölçücüklerle onların mahiyetini yavaş yavaş anlar."

Yani bizdeki sahiplenme gücü/güdüsü veya metinde geçen ifadeyi tırnaklarsak; 'ene' aslında sahip olmadığımız şeylere 'mış gibi' sahip olarak Allah'ın malikiyetini, esmasını, şuunatını anlamamızı sağlayan birşey. Bir yetenek, bir öğretmen, bir okul, yahut da bir okuma formülü. Fakat bazı zaman oluyor ki, tıpkı kürtaj tartışmalarında olduğu gibi, anahtar bizzat kapının en büyük problemi haline geliyor. Yani bir nevi, anahtar kapının içinde kırılıyor, artık çilingir çağırsanız bile işi öncekinden daha zor. Araç, engele dönüşüyor.

Bence ene'nin sahiplenmeyle bağı, dolayısıyla onu sekülerleşme/dünyevîleşme ile de ilintiliyor. Hatta diyebiliriz ki: Enenin suistimalidir ki, bizzat sekülerleşmenin kendisidir. Yani mülkle kurulan sorunlu sahiplik ilişkisi, Karunca ifade edersek; "Bu bana ilmimle verildi!" algısı, bizim bugünlerde hakkında çoklukla şekva ettiğimiz sekülerleşmenin asıl adıdır. Ve eğer daha 'bizden' bir şekilde söylenmesi gerekiyorsa, yazılacak şudur: Dünyanın kollarını bize açması, bizim Kur'an'dan ders aldığımız eşya algımızın dengesiyle oynamıştır. Bunun altbaşlıkları ise: İsraf, sefahet ve fısktır.

Ancak daha evvel kaleme aldığım bir yazıda da altını birazcık çizdiğim gibi; bence, aslında bütün günahlarımızın izini sürüp gitsek, içimizdeki yanlış bir mülk algısına, yanlış bir sahiplenmeye dayandığını görürüz. Hatta bize emredilen ibadetlerin bile bu mülk algısındaki sakatlıkları tedavi etmeye yönelik etkileri var. Mesela; namazın zamanla, zekatın malla, orucun rızkla, haccın mekanla vesaire. Allah'ın (c.c.) bizdeki mülk algısını düzeltme yöntemi; mülkünden bir kısmını bizden istemesi ve bizim istediği gibi Ona geri vermemiz şeklindedir. "Allah, müminlerden canlarını ve mallarını, onlara karşılığında cennet vermek suretiyle satın almıştır!" ayet-i celilesinden tutun daha nice nice ayetler bu manayı deruhte ediyor. Yine bu gözle bakarsanız, Bediüzzaman'ın, Risale metinleri içinde çoklukla kullandığı misaller de benzeri bir algı düzeltme yeteneği içerir. Mesela; terzi ve model örneği:

"Mâdem hayat Esmâ-i Hüsnânın nukuşunu gösterir; hayatın başına gelen Herşey hasendir. Meselâ, gayet zengin, nihayet derecede sanatkâr ve çok sanatlarda mâhir bir zât, âsâr-ı sanatını, hem kıymettar servetini göstermek için, âdi bir miskin adamı, modellik vazifesini gördürmek için, bir ücrete mukabil, bir saatte murassâ, musannâ, yaptığı gömleği giydirir, onun üstünde işler ve vaziyetler verir, tebdil eder; hem, her nevi sanatını göstermek için keser, değiştirir, uzatır, kısaltır. Acaba şu ücretli miskin adam, o zâta dese: 'Bana zahmet veriyorsun, eğilip kalkmakla vaziyet veriyorsun, beni güzelleştiren bu gömleği kesip kısaltmakla güzelliğimi bozuyorsun' demeye hak kazanabilir mi? 'Merhametsizlik, insafsızlık ettin' diyebilir mi?"

Yazıyı uzatmamak için alıntılayamasam da buna ilaveten 4. Söz'deki 24 altın hikayesini, hatta Küçük Sözler'deki hikayelerin tamamını bu gözle okumanızı isterim. Hakikaten o misallerin neredeyse tamamı mülke dair bakışımızı, sahiplik algımızı ıslah etmek için yazılmış gibi. Bediüzzaman'ın hepsinin içinde söylediği şu: "Senin olanı bağışlamıyorsun. Sana emanet edilmiş olanı, emanet edenin rızası doğrultusunda kullanmakla sınanıyorsun."

Nereden nereye geldik. Ben aslında size bu yazıda başka birşey anlatacaktım. Bu sıralar biliyorsunuz Gülen Örgütünün en büyük derdi Bank Asya'nın batmaması. Tabii bu batışı engelleyebilmek için cemaat tabanındaki fedakâr insanları da bir seferberliğe zorluyorlar. Onlar 'teşvik etmek' deseler de bu bir teşvik değil bence. Manevî bir istibdat.

Sırf Bank Asya batmasın diye evlerini, arabalarını bile satmalarını istiyorlar insanların. Neleri varsa yatırmalarını söylüyorlar. Hatta ehl-i takva sandığımız kerli ferli abilerimiz bile "Başka bankadan faizle kredi çekin, götürüp Bank Asya'ya yatırın!" paylaşımlarında bulunuyorlar. Doğrusu; akl-ı selim değil bu. Bir cinnet. Bediüzzaman'ın Bakara sûresinin üçüncü ayetinden çıkardığı sadaka şartlarından; 'Sadakaya muhtaç olmamak derecede sadaka vermek...' hükmüne de aykırı. Fakat bu arkadaşlar, onlara bu tarz vahyin dengesini içeren uyarılar yaptığınızda sizi dünyevîleşmekle, kendilerini ise feragat mesleğinin dibini bulmakla damgalıyorlar. Halbuki; ben asıl onları dünyevîleşmiş buluyorum. Hem de çok sinsi bir dünyevîleşme bu. Bireysel değil kitlesel. Yine ene'nin arızasından alıyor gücünü:

"Evet, ene ince bir elif, bir tel, farazî bir hat iken, mahiyeti bilinmezse, tesettür toprağı altında neşv ü nemâ bulur, gittikçe kalınlaşır, vücud-u insanın her tarafına yayılır, koca bir ejderha gibi, vücud-u insanı bel' eder. Bütün o insan, bütün letâifiyle âdetâ ene olur. Sonra, nevin enâniyeti de bir asabiyet-i neviye ve milliye cihetiyle o enâniyete kuvvet verip, o ene, o enâniyet-i neviyeye istinat ederek, şeytan gibi, Sâni-i Zülcelâlin evâmirine karşı mübâreze eder."

Demek insan sadece kendi adına sahiplenmiyor eşyayı. Bazen de 'nevin enaniyeti' veya 'asabiyet-i neviye ve milliye' şeklinde görünebiliyor bu sekülerleşme. Normalde baksan birey birey hepsi zühd sahibi gibi. Fedakâr. Fakat birazcık cemaatlerinin/nevlerinin enaniyetine, yani cemaat adına sahip oldukları(!) şeylere dokunsan, canlarına ateş değdirmişsin gibi şiddetle tepki veriyorlar. Dersanelerini camilerle eş, Bank Asya'larını Uhud'daki okçu tepesiyle bir tutuyorlar. Cemaat adına sahip oldukları her kuruma, her binaya, her markaya Karun'un malına bağlandığı gibi bağlılar. Onlar için faizle kredi çekmeye, yani harama sapmaya hazırlar ve saptılar. Faniliğini veya fenasını akıllarına bile getirmek istemiyorlar. Karun'un malını hesap etmesi gibi okullarını sayıyorlar sürekli. (Gülen'in son beş nağmesini dinleyin, sürekli cemaat adına sahip olunan mülklerin vurgusu var: "Şu kadar okulumuz var, şu kadar ülkeye gittik, şu kadar insanız..." vesaire.)

Bence bu sekülerleşme birincisinden daha sinsi bir sekülerleşmedir. Çünkü birincisinin teşhisi kolay, fakat bununkisi zordur. Üstelik birincisinin yanlışta olduğunu gördüğünüzde kolay ilzam/ikna edersiniz, fakat bunlar bu bozuk mülk algılarına toz da kondurmuyorlar. Ne söyleseniz, onları ve hizmeti anlamadığınızın delili sayıyorlar. Peki, o halde Bediüzzaman'ın şu sözünü nereye koyacağız:

"Bil ki, şu âlemin fenâsından sonra sana refakat etmeyen ve dünyanın harabıyla senden mufarakat eden bir şeye kalbini bağlamak sana lâyık değildir. Hususan senin asrının inkırazıyla seni terk edip arka çeviren ve bahusus berzah seferinde arkadaşlık etmeyen ve hususan seni kabir kapısına kadar teşyî etmeyen, hususan bir iki sene zarfında ebedî bir firakla senden ayrılıp günahını senin boynuna takan, hususan senin rağmına olarak husulü ânında seni terk eden fâni şeylerle kalbini bağlamak kâr-ı akıl değildir."

Peki ya Ebu Hanife'yi (k.s.)? Hani gemisinin battığı söylendiğinde elini kalbine koyup 'Elhamdülillah!' diyen Ebu Hanife'yi? Sonra "Batan gemi seninki değilmiş!" diye tekrar geldiklerinde yine elini kalbine koyup 'Elhamdülillah' diyen Ebu Hanife'yi? Her ikisinde de 'mufarakat eden birşeye kalbini bağlama'dığından mutlu olan Ebu Hanife'yi?

Sahi onu nereye koyacağız? Farz edelim bankanız battığında, siz, elinizi kalbinize koyup 'Elhamdülillah!' diyebilecek misiniz? Başta tırnakladığım Nietzshe'nin tabiriyle; ödüyor olduğunuz bedelin, onlarla ulaşacaklarınıza değeceğini düşünüyor musunuz? Halbuki; "Göklerin ve yerin mülkü Allah'ındır; dönüş de ancak O'nadır." Keşke bunu idrak edip, İbrahim (a.s.) gibi; "Batıp gidenleri sevmem" diyebilseydiniz.

Çok kimlikli olmanın kökenleri 3: Kemiyetin (niceliğin) yükselişi

“Bir de, tehdit ederek Allah’ın yolundan O’na iman edenleri çevirmek, Allah’ın yolunu eğri ve çelişkili göstermek üzere her yol üstüne oturmayın. Hatırlayın ki, siz az (ve güçsüz) idiniz de O sizi çoğalttı. Bakın, bozguncuların sonu nasıl oldu!” (Âraf sûresi, 86)

Camia ve onun zihniyet kodları üzerine düşünmeye devam ediyoruz. Madem onlar, çokluklarına güvenerek her yolun üzerine oturdular ve oturdukları her yolu (kamusal/özel her kurumu) tehdit, doğruyu eğri göstermek (cerbeze ve muğalata) gibi şeyler için kullanıyorlar, bozgunculuk yapıyorlar; artık bizim de dilimizin kemiği kırıldı. Yıllardır saklı tuttuğumuz eleştirilerimizi ortaya dökmenin zamanı geldi. Ağzımızı her açtığımızda; "Neyse, hizmetleri de var!" deyip susmamıza neden olan kuvve-i kudsiyeyi arkalarında göremiyoruz artık. Dokunulmazlık kalktı.

Kendi adıma konuşayım: Bundan sonra benden yana atış serbest. Daha beni kimse susturmaya çalışmasın ve susturamaz da. Deneyenin ancak hüznü artar, kalbi kırılır. Çünkü ben bu meseleyi âlem-i İslam'ın bahtına kurulmuş bir kumpasın parçası olarak görüyorum. Bu dakikadan sonra o kumpasın arkasında kimi görsem gırtlağına basacağım. Dostsa, o kendisini sakınsın. Ben sakınamam. Düşmanımla onu ayıramıyorum çünkü. Münafıkane bir fitne var ortada. İçindekiler mümin olsa da, fitnenin ahlakı münafık. Dostu, düşmana karışık.

Madem çokluktan bahisle başladık; o zaman bu yazımızda, 'çok kimlikliliğin' kökenlerinden 'kemiyetin yükselişini' inceleyelim.

Kemiyetin (niceliğin) yükselişi, benim dünyamda, topyekûn ümmetin bir yarasına temas ediyor. Fakat bu yara, camianın yapılanmasına döndüğümüzde daha hazin bir hal alıyor. Zira karşınızdaki yapılanma, Bediüzzaman'ın mesleğinden ve metinlerinden istifadeyle başladığı halde yola, onun tekrar be tekrar altını çizdiği hususu görmezden geliyor: "Kemiyetin, keyfiyete nisbeten ehemmiyeti yok. Asıl ekseriyet, keyfiyete bakar."

Neden mi bunu söylüyorum? Çünkü içlerinde uzun yıllar bulunmuş ve halen de teması olan birisi olarak şunu net görüyorum: Karşınızdaki kitle, onların tuttukları yola dair ne eleştiri yapsanız, ne argüman üretseniz, bunu Kur'anî zeminde burhanlarla/delillerle değil; kendi sayısının çokluğuyla ve bundan kaynaklı bir haklılıkla bastırmaya çalışıyor. Hatta diğer Nur talebesi ekollerinin sayıca, kurumca, kaynakça, paraca, bilmem daha nelerce azlığını, kendisinin onlardan daha iyi hizmet ettiğine delil sayıyor.

Ne zaman bu noktada biraz üzerlerine gitseniz, kendi çokluklarının asabiyetiyle (evet, apaçık asabiyet bu, bir nevi kavmiyetçilik) konuşmaya başlıyorlar. Hatta bizzat en başındakilerin ağızlarından duyduğumuz; stadyumlar doldurmak, bilmem ne kadar okul/kurum sahibi olmak, bilmem ne kadar bir sermayeyi yönetmek diğer ekoller üzerinde hegomonik bir baskının kurulmasına ve bu baskının sürdürülmesinin haklılığına gerekçe sayılıyor.

Aralarında kurdukları cümleler de bundan farklı değil. Mesela; bir tâbinin ihlası ve hizmetteki fazileti, şahsına dair bir meziyette/kemalde/bilgide değil; hizmete kaç kişi kazandırdığıyla ölçülüyor. Kaç gazete abonesi bulunduğu, kaç burs getirildiği, kaç kurban derisi ve himmet toplandığı, bu gibi şeyler hep aralarında yarışılan şeyler. (Bunlar için fişlemeleri bile var.) Hep kemiyete dair şeyler. Keyfiyet ise, hak getire. Keyfiyet ölüyor zaten bu kadar kemiyet konuşulurken. Daha çok insan kazanma hırsı bir program gibi yükleniyor tâbilere. Fakat şu ıskalanıyor: Böylesine hırsla daha çok insan kazanmak demek, her insana/fikre göre esnemek, o insanlar sayısınca yeni yeni kimlikler kurgulamak demek. Hepsine göre bir dil konuşmak ve biraz hepsine hak vermek demek. Çünkü keyfiyet (nitelik) dik duruşu sağlayan şey, nicelik değil.

Sırf birkaç kişiyi daha kazanabilmek için, birkaç burs daha toplayabilmek için, birkaç abone daha tavlayabilmek için ülkücünün yanında ülkücü, Atatürkçünün yanında Atatürkçü, Alevinin yanında Alevi, liberalin yanında liberal olunuyor. Sonuçsa şu: 5. Şua'nın yazarı Bediüzzaman'ın yolunu takip ederek yola çıkan bir cemaat, en nihayet 10 Kasım'da "Olmasaydın, olmazdık!" ilanı alabilecek esnekliğe ulaşabiliyor. Eskişehir Mahkemesi'nde ölümü pahasına tesettürü savunan Said Nursî'nin "Başörtüsü füruattır!" diyebilecek mirasçıları türeyebiliyor. Bütün bunlar oluyor, evet, daha fazlası da oluyor; siz de "Hizmetleri de var!" avuntusuyla susuyorsunuz.

Halbuki ne size tasladıkları sayısal üstünlükte ne de bunun için esnemelerinde hak var. Çünkü Bediüzzaman bizzat Ene Risalesi'nde söylüyor "Galip olan haklıdır" düsturunun felsefenin haksız bir kaidesi olduğunu. Galibiyetten haklılık çıkaranlar Kur'an'ın yolunu takip etmiyorlar. "Bizim cemaatimiz daha kalabalık akıllım. Çokluğuz biz. Çünkü Allah bizi destekliyor. Doğru yolda olan biziz. Seçilmiş olanlar da biz!" avuntusu, Kur'an mesleğinde beş para anlam ifade etmiyor.

Mesela kıssa-yı Kur'aniye, zahiren kazananlar olarak görünseler bile, hiçbir kâfir güruhunun haklılığını beyan etmiyor. Aksine; zahiren kaybedenler olsalar bile müminleri övüyor. Demiyor; "Akıbet galip gelenlerindir." Diyor; "Akıbet takva sahiplerinindir." Süreci sağ salim atlatmayı öğütlüyor her zaman. Sonuçları elde etmeyi değil. Sonuçlar Onun takdiri çünkü. Hikmetine binaen verir veya vermez. Ama galibiyete göre de akıbet belirlemez. Sen keyfiyetin galibiyetine konsantre ol, kemiyetin galibiyetine aldanma. "Çendan, şeytan yüzünden ekser insanlar dalâlete giderler. Fakat ehemmiyet ve kıymet, ekseriyetle keyfiyete bakar; kemiyete az bakar veya bakmaz."

Ve yine ümmet, galip gelmesine rağmen atanmış Yezid'i haklı bulmuyor, onun arkasında Allah'ın inayet elini görmüyor. Aksine; mağlup olmasına rağmen zahiren, icma elini seçimle gelen Hz. Hüseyin'in bağrına basıyor. "Sen haklıydın ey şerif, fakat sana haksızlık ettiler!" diyor. Çünkü biliyor, bu dava çok kimliklilerin, esneyenlerin, atanmaktan üstünlük devşirenlerin, sayıca çokluklarına güvenerek kazanabilecekleri bir dava değildir. Bu dava öyle bir davadır ki; "Kıymet kemiyette değil, keyfiyettedir. Bazan bir halis ve fedakar talebe, bine mukabildir."

Ve yine ne güzel söylüyor, Eddifa gazetesinde İsa Abdülkadir yıllar önce: "Nurcular, müşterileri ve kendilerine taraftarları aramaya kendilerini mecbur bilmiyorlar. 'Vazifemiz hizmettir, müşterileri aramayız. Onlar gelsinler bizi arasınlar, bulsunlar' diyorlar. Kemiyete ehemmiyet vermiyorlar. Hakiki ihlası taşıyan bir adamı, yüz adama tercih ediyorlar."

Şimdi sen söyle ey camiadaki kardeşim: Kaç milyon olduğun, gazetenin abonesini bilmem kaç yaptığın, kaç okula/kuruma sahip olduğun, kaç lirayı ve kaç kişiyi yönettiğin senin ihlasına delil mi? Buradan bir asabiyet çıkarmak, övünmek, Risale mesleğinde gitmek mi?

Unutma ki, Karun'u da şımartan kendisinden sandığı mal artımıydı. Salebe'yi de şaşırtan koyunlarının sayısıydı. Koyunlarının sayısı artmakla, rızayı kazandın mı sandın? Sınanmazsın mı sandın? Heyhat, sen de Salebe gibisin. Rakamlara güvendin de ümmetle beraber namaz kılmayı bıraktın. Kaç hadise oldu, İslam cemaatini terk ettin. Sırtını döndün, destek vermedin. Siyaset dedin, reel politik dedin, uluslararası dengeler dedin, kimliklerini çoğalttın, esnedin; en sonunda safını bozdun. Bunlar dönüp seni bulmaz mı sandın? Sor bakalım kendine: Şimdi neden bu kadar yalnızsın?

Hakiki Ziyaeddin'den hakikat-i Hocaefendi'ye hayal sevicilik

Hayali sevmek, hakikati sevmekten kolaydır. Çünkü kusurlar görünmez. Fakat çılgıncadır. Hayalin üzerinde her türlü mübalağa mümkün olduğundan, hayalini sevenler, hakikati sevenlerin dile getirirken tereddüt yaşayacağı pek çok şeyi, maşukları hakkında, hiç tereddüt etmeden tahayyül edebilirler. Bunu asla 'taakkul' seviyesine taşımayacaklarından mantıkla sınamaları da gerekmez. Tasdike ve iz'an'a da uğramazlar. Doğrudan iltizama geçerler. Zihnin meratiplerinde iltizam, iz'an'dan sonra gelse de, süreç doğru yaşanırsa o makamın hakikî kıymeti tezahür edebilir. Aksi takdirde; erişilen iltizam, taassuba sebebiyet veren bir kör olma iması ve manası içerir. Mihengi asla kabul etmez. Bir nevi, hayalden itikat devşirilir.

Bunu size bir temsille anlatmam gerekiyorsa, en uygunu sanıyorum yine Bediüzzaman'ın Kastamonu Lahikası'nda verdiği Hz. Ziyaeddin (k.s.) örneği:

"Bundan kırk elli sene evvel, büyük kardeşim Molla Abdullah (rahmetullahi aleyh) ile bir muhaveremi hikâye ediyorum: O merhum kardeşim, evliya-i azimeden olan Hazreti Ziyaeddin'in (k.s.) has müridi idi. Ehl-i tarikatça, mürşidinin hakkında müfritane muhabbet ve hüsnüzan etse de makbul gördükleri için, o merhum kardeşim dedi ki: 'Hazret-i Ziyaeddin bütün ulûmu biliyor. Kâinatta, kutb-u âzam gibi herşeye ıttılâı var.'

Beni onunla raptetmek için çok harika makamlarını beyan etti. Ben de o kardeşime dedim ki: 'Sen mübalâğa ediyorsun. Ben onu görsem, çok meselelerde ilzam edebilirim. Hem sen benim kadar onu hakikî sevmiyorsun. Çünkü kâinattaki ulûmları bilir bir kutb-u âzam suretinde tahayyül ettiğin bir Ziyaeddin'i seversin. Yani o ünvanla bağlısın, muhabbet edersin.

Eğer perde-i gayb açılsa, hakikati görünse, senin muhabbetin ya zâil olur veyahut dörtten birisine iner. Fakat ben, o zât-ı mübâreki senin gibi pek ciddi severim, takdir ederim. Çünkü, Sünnet-i Seniye dairesinde, hakikat mesleğinde, ehl-i imana halis ve tesirli ve ehemmiyetli bir rehberdir. Şahsî makamı ne olursa olsun, bu hizmeti için ruhumu ona feda ederim. Perde açılsa ve hakikî makamı görünse, değil geri çekilmek, vazgeçmek, muhabbette noksan olmak, bilâkis daha ziyade hürmet ve takdirle bağlanacağım. Demek ben hakikî bir Ziyaeddin'i, sen de hayalî bir Ziyaeddin'i seversin.'"

Hayaline âşık olanlar, aşkın hakkını vermek ve onda gark olmak için hayalin suretini istedikleri gibi değiştirebilir, yüceltebilirler. Zevkli de bir iştir bu. Fakat diğer taraftan, bu yüceltmede sorunlar da vardır. Mesela; muhatap, bu yüceltmeyi ne kadar kaldırabilir veya hakkını verebilir? O hakkını veremediği zaman, bu durum, bizi ne boyutta etkileyebilir? Yine Bediüzzaman'ın 15. Söz'de verdiği misalle dile getirirsem:

"(...) birbirine yakın zâtlar birbirini taklid edebilirler, bir cinsten olanlar birbirinin sûretine girebilirler, mertebece birbirine yakın olanlar, birbirinin makamlarını taklid edebilirler. Muvakkaten, insanları iğfal ederler; fakat, dâimî iğfal edemezler. Çünkü, ehl-i dikkat nazarında alâküllihâl, etvâr ve ahvâli içindeki tasannuâtlar ve tekellüfâtlar sahtekârlığını gösterecek; hilesi devam etmeyecek. Eğer, sahtekârlıkla taklide çalışan, ötekinden gayet uzaksa, meselâ âdi bir adam, İbni Sînâ gibi bir dâhîyi ilimde taklid etmek istese ve bir çoban bir padişahın vaziyetini takınsa, elbette hiç kimseyi aldatamayacak; belki kendi maskara olacak. Herbir hali bağıracak ki: Bu sahtekârdır!"

O sebepten ömrüm oldukça hayal sevicilerden olmamaya çalışacağım ben. Güzelin suretini, hakikat aynasından ne kadar seyredebiliyorsam, kaç delille o suretteki izleri ispat edebiliyorsam, o kadar seveceğim. Fazlasındaki lezzete, her ne kadar ondan bir hayır umud ediliyorsa da, girmeyeceğim. Çünkü dengesizliği de görüyorum. Öyle bir hayal seviciliğine ve mübalağaya girenler, daha sonra o muhabbeti yönelttikleri kişi, makamın hakkını veremeyince, kusurundan hareketle onun o makamda olmadığını anlamak yerine; kusurunu inkâr edip onu o makamda görmeye devam ediyorlar. Tabii o kusur da boşta kalmıyor. Birşeylere sirayet ediyor.

Son günlerde üzerinde en çok konuştuğumuz şeylerden olan Hocaefendi'nin bedduası/laneti meselesi de bence yukarıdaki mizanlarla ele alınırsa, bize sağlıklı dersler verebilir. Özellikle bedduadan sonra yaşananlar, sevenlerinin o bedduayı meşrulaştırma ve hoşgösterme üzerine sergiledikleri gereksiz ve tehlikeli çaba, aslında sevilenin hakiki Hocaefendi olmadığını isbat ediyor bizlere. Onu çok yüce bir makamda hayal edenler, hakikatin sureti öyle çıkmayınca, sureti inkâr edip yahut meşrulaştırıp hakikati incitmeyi tercih ediyorlar. Çünkü onca mübalağa inşasından sonra o sevgiden vazgeçmek kalplerine çok ağır geliyor.

Kendim ortaokulda ve lisede abilere gittiğim dönemden biliyorum. Bediüzzaman'ın kışta gelen, Hocaefendi'nin baharda gelen olduğuna yapılan vurgulardan tutun, onunla ilgili anlatılan fizikötesi/fantastik şeylere (mesela 'nabzı yokmuş, doktorlar bulamıyorlarmış' gibi) kadar pek çok şeyde insanüstü bir Hocaefendi tasavvuru sevenlerine nakşediliyor. Hatta bunun ötesinde, ahirzamanda asıl beklenen şahsın o olduğu, Bediüzzaman'ın sadece ona ortam hazırladığı yönündeki telkinler, meselenin ne kadar sağlıksız bir zeminde yürütüldüğünün delilleridir kanaatimce.

Bu noktada ikna edemediklerim varsa, o dönem hizmetteki abilerden dinlediğim, daha sonra ise Bediüzzaman'la ilgili hiçbir kitapta bulamadığım bazı hatıralardan bahsedeceğim:

Efendim, güya bir keresinde Bediüzzaman'a sormuşlar: "Seyda, neden hiç İzmir'e gitmiyorsunuz?" Demiş ki: "İzmir'in sultanı gelecek." (Bu noktadan hareketle Hizmet Hareketinin İzmir'den başlamasına atıf yapılarak o sultanın Hocaefendi olduğu telkini yapılıyordu.) Bir diğeri ise, yine yakın bir kurguda, şöyle: Bediüzzaman'a sormuşlar: "Seyda, neden vaaz vermiyorsunuz?" Cevaben demiş: "Kürsülerin sultanı gelecek..." (Buradan da Hocaefendi'nin hitabetine ve vaiz oluşuna vurguyla onun Bediüzzaman'ın müjdelediği şahıs olduğu aktarılıyordu. Halbuki burada hata var: Bediüzzaman sağlığında çok vaaz vermiştir. Hassaten Erek dağına çekildiği dönemde.) Bir de sarıklı genç mevzu var, ama ona hiç girmeyeyim. Yazı uzar gider. Rüyaları da zaten bu yüzden atladım.

Hasılı, demek istediğim şu: Eğer tahayyülünüz, hakikate isabet etmiyorsa ve arası giderek açılıyorsa, o zaman o tahayyülün gerçek hayatla sınandığı noktalarda sıkıntıya düşmeniz normal. Açıklamakta zorlanabilir, daralabilir, eğer hakikati bulma yoluna girmezseniz, sırf hayaliniz gerçek olsun diye hakikati incitebilirsiniz. Bence camiadaki kardeşlerin beddua konusunda bir türlü gereken açılımı yapamamalarının sebebi de bu. (Yapan da Osman Turhan veya Ahmet Taşgetiren gibi dışlanıyor zaten.) Ve hatta biraz daha ileri gideyim: Mavi Marmara gibi, "Başörtüsü füruattır..." gibi meselelerde hâlâ ümmetle bir sulh yolu bulamamalarının nedeni de bu. Hakikatle yüzleşmek istemiyorlar çünkü. Hakikatle yüzleşmemek, mukni beyanlar üretebilmelerini güçleştiriyor. Tahayyül-ü Leyla'yı seven, asl-ı Leyla'yı anlatabilir mi hiç?