Altay tankı Kur'an'da geçiyor mu?

Bizi aptallaştıran hasma karşı hüsnüzannımızdır. Ancak bir aptal düşmanına karşı hüsnüzan eder. Ve başına gelecek felaketlere böylece davetiye çıkarır. Aslolan tedbirli olmaktır. Tetikte durmaktır. Hazırlıktır. O yüzden ârifane denilmiştir ki: "Su uyur düşman uyumaz." Burada zikredilen 'su' içilen su manasına değil 'asker' demektir. (Nitekim 'subaşı' da 'komutan' manasınadır.) Yani "Senin askerini uyku tutar, gaflet gösterir, dalgınlaşır, ama düşmanını 'hiç uyumaz gibi' düşüneceksin!" öğütlemektir. Ecdadımızın bize öğrettiği feraset budur.

Mü'mine yakışan da budur. Fakat, maalesef, hümanizm-liberalizm rüzgârlarıyla öyle saflaşmalar, aptallaşmalar, ahmaklaşmalar yaşanmaktadır ki bugün, vaktiyle kırk hançeri yenmiş kalleşe bile, "Bize saldırmazlar artık caanııım!" şeklinde bakılabilmektedir. Elbette, bu ham halimizden razı olmayan Rabbimiz de, bizi düşmanımız eliyle hırpalar-hırpalamıştır. Evet, zira, yine bu manayı destekler mahiyette söylenmiştir ki: “Zâlim yeryüzünde Allah’ın adâletidir. Allah onunla intikâm alır. Sonra ondan da intikâmını alır.” (bk. Keşfu’l-Hafâ, 2/64)

Cüneyt Zapsu'nun 2023 yılında MİAD'da (Malatyalı İşadamları Derneği) yaptığı konuşma da mezkûr hakikati doğrular niteliktedir:

"Ben, Sayın Cumhurbaşkanımız ile beraber, çok yakın çalıştım. İlk başlarda hele, neredeyse günde 18-19 saat. O sıralar anlaşamadığım bir tane önemli husus vardı. 2000’li yılların başları işte. Ben diyordum ki: 'Parayı savunma sanayiine değil, şuralara yatıralım.' Haklı çıktı. Hem de öyle haklı çıktı ki. Bunu da açıkça söyleyeyim. Ben bu kadar böyle anti-militarist, globalist bir adamım, haklı çıktı. Çünkü bizim şu anda savunma sanayimiz bu durumda. Tâ o zamanlar yatırımlar başladı. Rahmetli babam söylerdi. 'Ya baba komplo teorileri bunlar...' diye düşünüyordum. Babam, özür dilerim, öyle değil. Paramparça ederlerdi. 'Lübnan, Suriye, Irak, Libya... Bir de Türkiye...' derlerdi. Olur biterdi."

Cüneyt Zapsu'nun dikkatimizi çektiği 'yanılgı' aslında 'liberal emperyalizm'in bütün dünyaya zerkettiği bir afyondur. Batı, Asya'ya-Afrika'ya karşı, sadece kendi gücüne güvenmez asla. Ya? Bir de muhataplarının güçsüzlüğüne güvenir. Eğer onları silahsızlanmaya ikna ederse güçsüzleştirebilecektir de. Bu yüzden siyasetini bir 'barış ülküsü' olarak lanse eder. Öyle ki, işgal ânı gelip çatıncaya kadar, hedef tahtasındaki nâdânlar, kendilerine kurşun atılacağına dahi inanmazlar. (CHP ex-başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun, S-400 hava savunma sistemlerinin alınmasına itiraz ederek, "Bize kim saldıracak?" diye sormasını hatırlayalım.) Hatta tornalarından geçen 'ismi müslüman' aydınlara nazar edin. Genelde savunma sanayiine kötü gözle bakarlar. Heba görürler. Sanki askerî harcamaların tamamı boşa gitmektedir. Hepsi yanlış yerlere sarfedilen kaynaklardır. Çöpe giden paralardır. Böyle görür-gösterirler. Batı, işte bu kem kayıtsızlığı sömüreceklerine enjekte ederse, artık iklimi hazırlamış demektir. Sonrasını, Allah memleketimizi de bilâd-ı İslam'ı da korusun çok, yaşayarak görürsünüz.

Üstelik 'savunma sanayiine harcananların boşa gittiği' iddiası nasslarımız itibariyle de yanlıştır. Yanlışlanmaktadır. Yani imanımıza zıttır. Evet. Zira, Cenab-ı Hak, Enfâl sûre-i celilesinin 60. ayetinde kısa bir mealiyle buyurmaktadır ki: "Onlara karşı gücünüzün yettiği her türlü kuvveti ve savaş için eğitilmiş atları hazırlayın—tâ ki, bunlarla Allah'ın düşmanını ve sizin düşmanınızı ve bunlardan başka Allah'ın bildiği, sizin ise bilemediğiniz düşmanlarınızı korkutasınız. Siz Allah yolunda ne harcarsanız, hiçbir haksızlık yapılmadan, onun karşılığı size ödenir."

Bakınız, ayet-i kerime itibariyle, savunma sanayii müslümanlara Allah'ın emridir. Ve Altay tankını üretmek de 'savaş için eğitilmiş atlar hazırlamak' mesabesindedir. (Ki mezkûr ayete benzer içerikte daha birçok ayet-i kerime de bulunmaktadır.) Hem de Rabbimiz ayetin ahirinde buyurmaktadır ki: "Karşılığı size ödenir!" Yani, sanki, böylesi çabaların da 'tam aksini savunur argümanlarla' engelleneceğini yahut da 'engellenilmeye çalışılacağını' haber verir gibi, "Böyle gayelere harcadığınızı asla ziyan etmem. Size fazla fazlasıyla döner. Kazandırır..." manası buyrulmaktadır. Nitekim bugün, yüzbin elhamdülillah, Türkiye'nin gelişen savunma sanayii, 'ihracaatından en çok para kazandığı' kalemlerden birisi haline gelmiştir. İlaveten, savunma sanayiinde yaşanan gelişmeler, diğer kalemlerde de çok berekete sebep olmaktadır.

Ayet bizim ayetimiz. Mana bizim manamız. Sır bizim sırrımız. Fakat gavurlar arkasını daha gayretli kovalıyorlar. Âlem-i İslam'a "Boşver bu işleri. Önemli(!) şeylere bak!" derken, kendileri, hiç durmadan silah üretiyorlar. Üretimlerinin çok bereketini de ticaretlerinde-siyasetlerinde görüyorlar. Hatta, Cüneyt Zapsu gibi zekâvetli isimler bile, itiraflarıyla, narkozun etkisinden ancak yıllar sonra ayılabiliyorlar. 

Hülasa: Batı'nın fiilî işgalinden önceki bela, Duhân sûresinde anılan duman gibi, her tarafa sirayet ettirdiği bu 'kafa yapıcı tütsü'dür arkadaşım. Sarhoşluğudur. Kandırmışlığıdır. Ağır uykusudur. Müslümanlar, mezkûr hümanist-liberal telkin sebebiyle, gözlerini kolay kolay gerçeğe açamazlar. Başlarını kaldırıp gidişata bakamazlar. İşte, belki, bu tehlikeyi sezdiği için de biraz, Bediüzzaman Hazretleri, şöyle ikaz etmiştir bizleri: "Şark husumeti, İslâm inkişafını boğuyordu; zâil oldu ve olmalı. Garp husumeti, İslâmın ittihadına, uhuvvetin inkişafına en müessir sebeptir; bâki kalmalı!" Evet. Hakikat! Kâfirlere düşmanlık uyandırıcıdır. Husumetini diri tut arkadaşım. Ki gözlerini uyku tutmasın.

Kazanınca 'Türk' oluyoruz kaybedince 'Türkiye...'

Türkiye'de yeni yeni alınganlıklar türedi. Mesela: 'Türk sineması' yerine 'Türkçe sinema' veya 'Türkiye sineması' derseniz kimi Türkçüler sizi taşlıyorlar. Bunu 'Türklüğe husumete' yoruyorlar. Ben öyle anlamıyorum. Çünkü Türkiye'yi sadece Türk unsurundan ibaret olmayan halita şeklinde görüyorum. Burada yapılan şeyler, evet, ağırlıkla 'Türkçe' oluyor fakat sadece 'Türkî' olmuyor. Nitekim bunun üzerine yazılmış makaleler de var. Türk sinemasının içinde birçok Kürt, Çerkes, Arab, Arnavut vs. öğe de barınıyor. Öyle analım-anmayalım. Varolduklarını biliyoruz. Şivesinden, giysisinden, âdetinden bu öğenin de 'Türkiye sinemasına' dahil edildiğini okuyoruz.

O yüzden 'Türk sineması' demek yerine 'Türkiye sineması' demeyi tercih ediyoruz. Husumet etmiyoruz. (En azından benim böyle bir niyetim yok.) Kardeşane bir fikirle isabet ediyoruz. Mehmed Niyazi Hoca merhum da, bir söyleşisinde, efsanesi Malazgirt savaşına dayandırılan Türk bayrağının 'aynı zamanda Kürt-Arab bayrağı da sayılması gerektiğini' söylemişti. (Mehmed Niyazi Hoca'yı müslüman Türkçüler herhalde tanır severler.) Çünkü, savaşan o mübarek orduda çok sayıda Kürt de vardı, Arap da vardı. Eğer efsane hakikatse, yani şüheda kanı akıp biriktiyse, o kırmızılıkta ayla yıldız yansıdıysa, Arapların-Kürtlerin kanı siyah değildir, onlar da vardır.

Üstelik "Türkiyeli değil Türküüüüm!" deme meraklıları da, iş sıkıya geldiğinde, 'Türkiye' demeyi ihmal etmiyorlar. Geçen Erhan Afyoncu'ya takıldığım mevzu mesela. Evet. Twitine 'manşet' atıyor: "Türkiye yaşlanıyor!" Mesud Özil, yıllar önce, Alman milli takımını bırakırken şöyle bir cümle yazmıştı: "Kazanınca Alman kaybedince göçmen oluyorum!" Bizimki de o hesap. Dayağı beraber yiyoruz. Her güçlüğü beraber çekiyoruz. Cihadı beraber ediyoruz. Fakat iş 'iyi sonuçların sahibini açıklamaya' geldiğinde manşetler değişiyor. Hani Risale-i Nur'da Arapça bir deyim anıyor Bediüzzaman Hazretleri: "Musibet geldikçe bana bağırıyorlar. Tatlı yendikçe Cündüb çağrılıyor." Kavmi hakkında 'Türkiyeli' kelimesinden alınacak kadar hamiyet(!) sahibi Erhan Afyoncu bile, nasıl oluyorsa, kaybederken hiç oralı olmuyor. "Türkler yaşlanıyor!" demiyor da "Türkiye yaşlanıyor!" diyor. Acaba tesbitin menfiyetinden mi? Ki devamı şöyle mesajının:

"Türkiye nüfus meselesinde dönülemez bir kâbusa doğru gidiyor. Nüfus artış hızımız durma noktasına geldi. Doğurganlık hızımızın nüfusun yenilenme düzeyi olan 2.1'in altına inmesi nüfusun yaşlanma eğilimimine girdiğini gösterir. Türkiye'nin doğurganlık hızının 1.48'e inmesi ise nüfusumuzun yaşlanmasının çok hızlandığına işaret ediyor. 1970'lerde Avrupa Birliği ve OECD ülkelerinde doğurganlık hızı 2-3 çocuk civarındayken, Türkiye'nin doğurganlık hızı 5 çocuğun üzerindeydi. 2000'de Türkiye'nin doğurganlık hızı 2.49, OECD ülkelerinin ortalaması 1.83, Avrupa Birliği ortalaması ise 1.44'tü. Bu yıllarda Türkiye çok iyi durumdaydı. Genç nüfusuyla öne çıkıyordu. 2023'te Avrupa Birliği ülkelerinin doğurganlık hızı ortalaması 1.39'a, Türkiye'ninki ise 1.51'e düştü. 2024'te ise doğurganlık hızımız 1.48'e kadar düştü. Türkiye'nin en önemli meselesi nüfustur."

Hocanın paylaşımına elbette hakveriyoruz. Nüfus meselesi mühimdir. Fakat bir şerh düşmeden edemiyoruz. Zira, bizce, her meselenin altındaki mesele, her nedenin altındaki neden, her derdin altındaki dert, 'iman'dır. "Milletin kalp hastalığı zaaf-ı diyanettir." İman zaafiyeti nedeniyle Türkiye, veya gönülleri olsun Türkler, bereketlerini kaybetmişlerdir. Eskiden sürekli harpte-darpte olunduğu halde, maşaallah, bu topraklarda nüfus krizi yaşamamıştır. Böylesi bir durağanlığa uğranılmamıştır. Ancak şimdi, "Yurtta sulh, cihanda sulh!" şartları sağlandığı halde, kimse çocuk sahibi olmak, hatta evlenmek, evlenirse de evli kalmak istememektedir. Nüfus krizi sorunun görünüşlerinden-sonuçlarından birisidir sadece. Asıl mesele Türkiyeli müslümanların eskisi kadar müslüman olamamasıdır.

Jared Diamond'ın "Çöküş: Toplumlar Başarısızlığı ya da Başarıyı Nasıl Seçerler?" isimli eserini yıllar önce okumuştum. Kitapta tarih sahnesinde bir dönem 'çok yüksek medeniyet misalleriyle' varolmuş, sonra 'neredeyse hiç izi kalmayacak şekilde' kaybolmuş, toplumlar inceleniyordu. Sonra da bugünün medeniyetinin ömrünün ne kadara olabileceğine dair çıkarımlar yapılıyordu. İlginç bilgiler vardı. Alıntılarla sizi boğmayayım. Ben, Jared Diamond'ın okumalarında, azaba uğramış kavimlerin kıssalarına benzer şeyler gördüm.

Yani aslında Kur'an-ı Hakîm de, nurlu kıssalarıyla, bize bunu anlatıyordu defaatle. Evet. Hiçkimse "Bir zamanlar biz şöyleydik!" övünmelerine güvenmemeliydi. Bugün ne olduğuna, ne yaptığına, neler yapabileceğine bakmalıydı. Eğer haktan sapılırsa 'dağları oyup sapasağlam evler yapanlar' bile 'korkunç bir sesle' helak edilebilirlerdi. Hatta, yine Kur'an'ın haber verdiği gibi, kendilerine lütfedilen emanete sahip çıkamayanlar da, toplu bir şekilde görevden alınıp yerlerine başkaları getirilebilirdi. Bediüzzaman Hazretlerinin, bu manadaki ayetlerden birisini, İslam'ın sancaktarlığının 'Araplardan Türklere geçmesi bağlamında' değerlendirişi gayet manidardır:

"İşte, ey ehl-i Kur'ân olan şu vatanın evlâtları! Altı yüz sene değil, belki Abbasîler zamanından beri, bin senedir Kur'ân-ı Hakîmin bayraktarı olarak bütün cihana karşı meydan okuyup Kur'ân'ı ilân etmişsiniz. Milliyetinizi Kur'ân'a ve İslâmiyete kal'a yaptınız. Bütün dünyayı susturdunuz, müthiş tehâcümâtı def ettiniz. Tâ 'Ey iman edenler! Sizden kim dininden dönerse, Allah onların yerine öyle bir topluluk getirir ki, Allah onları sever, onlar Allah'ı sever. Onlar mü'minlere karşı alçak gönüllü, kâfirlere karşı izzetlidirler; Allah yolunda cihad ederler; dil uzatanın kınamasından da korkmazlar. Bu Allah'ın lütfudur ki, dilediğine verir. Allah ise lütuf ve keremi pek geniş olan ve herşeyi hakkıyla bilendir.' (Maide sûresi, 5:54) âyetine güzel bir mâsadak oldunuz. Şimdi Avrupa'nın ve frenk-meşrep münafıkların desiselerine uyup şu âyetin evvelindeki hitaba mâsadak olmaktan çekinmelisiniz ve korkmalısınız."

Tekrar dikkat buyurunuz lütfen. Bahsin ahirinde musırrane şöyle uyarıyor mürşidim: "(...) âyetin evvelindeki hitaba mâsadak olmaktan çekinmelisiniz ve korkmalısınız." Ben, şimdilerde yaşadığımız nüfus krizinin de, mezkûr hikmetler üzerinden okunabileceğini düşünüyorum. Kabul edelim: Kemalizmin Türkiye'ye yaptığı yüzyıllık kötülükle hesaplaşamadık. Herkes putlarını yıktı. Heykellerini kırdı. Kendi diktatörüne sevdasından vazgeçti. Biz hâlâ vazgeçemedik. Veremediğimiz bu imtihanın bedeli olarak artık geriletiliyoruz.

Ne manada geriletiliyoruz? Sanayi değil. Ekonomi değil. Bunlar aşılır. Aşarız da... İşte, evvela hazır misal, nüfus manasında. Türkiye halklarının nüfusu azalıyor. Engel olamıyoruz. Mecburen, tıpkı aynı sorunu yaşayan Avrupa'nın yaptığı gibi, göçmen alıyoruz. Daha da alacağız. Alacağımız göçmenler illa başka tutumlara sahip olacak. Evet. Ve, ne mutlu, kemalizmin zihnî prangalarıyla bağları kurulamayacak. (En azından hepsinde tutmayacak.) Zira bir kere 'Türkiyeli' değiller. Resmi tarih, milli eğitim vs. endoktrinasyonlarına bizim gibi nesillerdir maruz kalmamışlar. Göçmenler olarak adaptasyon konusundaki dezavantajları ikballeri için avantaja dönüşebilir.

Yani, belki de, hem Hakîm hem Kadîr olan Rabbimiz, hikmeti ve kudretiyle, verdiği emaneti koruyamayan bizleri, bu mübarek topraklardan silecek, yerimize başkalarını getirecek. Ancak ümmet-i Muhammede aleyhissalatuvesselam vaadettiği rahmeti şânıyla hepimizi birden azabına uğratmayacak. Birden ortadan kaldırmayacak. Yavaş yavaş, gıdım gıdım, azala azala biteceğiz. Ve nihayet emanetin asıl sahipleri gelip bizim beceremediklerimizi becerecekler. Kemalizmden kurtulacaklar. Filistin'i kurtaracaklar. Tekrar şu cihanın başına İslam'ın sarığını saracaklar. Bu mutlaka olacak. Ahirzaman rivayetleri bunun mutlaka olacağını bize haber veriyor. Fakat bizimle olup olmayacağını söylemiyor. Eh, eğer kendimize çekidüzen vermezsek, herhalde iş bizimle olmayacaktır. Yine de Hüda'nın rahmetinden dileriz ki, mübarek ceddimiz hürmetine, bizi çöllerde mahvettirmesin. Rüşdümüzü tekrar ilham etsin. Âmin. Âmin. Âmin.

Bismillah neden her hayrın başı?

Başlangıcımız şurası olmalı bence arkadaşım: "Maneviyat bize neden lazım?" Evet. Ancak bu soruya cevap verdikten sonra manevî olanın bilgisine erişebiliriz. Yoksa rüzgârın kayadan hiçbirşey koparamaması gibi üzerimizden eser gider. İlimler ihtiyaçlar üzerine kuruludur. Yara ışığın vücudumuza sızdığı yerdir. İhtiyacı olmayanın ilmi de olmaz. Sorusu olmayanın da ihtiyacı olmaz. O yüzden bizi önce sorularımızla tanıştırmak gerek. Ben de şimdi bunu yapıyorum. En azından deniyorum. Hem sana hem kendime soruyorum: "Maneviyat bize neden lazım?" Onsuz yaşanmaz mıydı? Varlığını bilmeden geçmez miydi hayat? Şol düğümü çözebilirsek inanmayı da konuşabiliriz. Çözümün ilk hamlesini deneyeceğim bir de. Ve yine çiçek gibi ortamıza bırakacağım bir soruyu: "Varolan herşeyin en temel isteği nedir?"

Varolan herşeyin en temel isteği 'var kalmak'tır. Çünkü tanıdığı herşeyi varolarak tanımıştır. Varolmamanın ne olduğunu bilmez. Tanımlayamaz. Kestiremez. İstemez. O yüzden hiçliği düşleyemez bile. Bu var kalmanın da iki vechi vardır: 1) Varolan herşey varlığının eksilmemesini ister. 2) Varolan herşey varlığının artmasını ister. Bunlara şimdilerde 'korunma güdüsü' ile 'menfaat güdüsü' gibi isimler veriyorlar. Onları da kulağımıza küpe edelim. Ancak bizim ulemamız mezkûr iki temel kuvveyi şöyle isimlendiriyor: 1) Kuvve-i gadabiye. 2) Kuvve-i şeheviye... Bir de üçüncüsünün gerekliliğini katmışlar işin içine. Maşaallah. 3) Kuvve-i akliye. Bu da lazım. Zira zararlıyı menfaatliden ayıramadan diğer ikisinin görebileceği bir fonksiyon olamaz. Yani 'kuvve-i akliye' diğer 'temel güdüler'imizin çalışabilmesinin tek yoludur. Aklı olmayanın yükümlülüğü yoktur. Aklı olmayanın imtihanı yoktur. Aklı olmayanın dini de olmaz. Bunlar bize nicedir zaten öğretilmiştir.

Varlıkta bir yer tutmak kendisine bahşedilmiş herşeyin bu kuvveleri ya bizzat vardır yahut da dahil olduğu küllî hayat nedeniyle vardır. Eğer tek tek atomların kendi iç sistemlerini korumaktaki temayüllerini görmeyip onları cansızlardan sayıyorsan, dahil oldukları hayatlı vücudlar sayesinde, yine bir çeşit hayata mazhar olduklarını düşünebilirsin. O zaman bu kuvveler dahil oldukları hayatların kuvveleri olurlar. Ve o cansız addettiklerin de o kuvvelerden izler taşırlar. Çünkü, mesela, hücremizin zarı 'bir hayat tezahürü olarak' seçici-geçirgen olduğu gibi dünyamızın atmosferi de 'seçici-geçirgen'dir. Güneşten gelen ışıkları süzer. Isının ne kadarı kalacak ne kadarı gidecek o atmosfer sayesinde kontrol edilir. Meteorları mümkün mertebe parçalaya parçalaya içine alır. Büyük lokmalar halinde yutmaz. Yani sanki küremiz de hayata mazhar gibidir. Ancak onunkisi beşerinki kadar yüksekçe değil. Daha çok bir hücrenin tepkilerine benzemektedir.

Hayata mazhar olan herşey kendi iç sistemini dışından ayırmayı biliyor. Tek hücreli seviyesinde veyahut insan kadar... Her şekilde aynı temel bilinç var. (Tezahür şiddeti değişik tabii.) O nedenle kendisine zararlı olan şeylerden kaçıyor. Faydalı olan şeyleri de elde etmeye gayret ediyor. Ve ikisini birbirinden ayırabiliyor. Varlığını devam ettirme arzusunun bir delili bu. Yani varolan herşeyin 1) Varlığını arttırmak istediğini 'menfaatini kovalamasından' anlıyoruz. Besleniyor, büyüyor, çoğalıyor vs. 2) Varlığının eksilmemesini istediğini 'zararlardan kaçmasından' kavrıyoruz. Savunma sistemleri var, sakınıyor, yaralanırsa iyileşmeye çalışıyor vs. Bu iki kuvvenin hayatımızdaki varlığını kabul ettikten sonra iş şimdi bu varoluşun kaç boyutu olduğunu kavramaya kalıyor arkadaşım. Onu da ulemamız bize böyle öğretmişler: Birşeyin yoktan vara veya vardan daha başka bir vara geçebilmesi için üç şey lazım. 1) İlim 2) İrade 3) Kuvvet. Peki bu ne demek oluyor?

Yapmak yıkmak gibi değil. Varlık da yokluk gibi değil. Birşeyin yapılması uzun/sistemli emekler gerektirirken yıkımı çok çabuk gerçekleşebilir. Bir yılda yapılan bina bir günde yakılabilir. O yüzden biz vücuda gelen herşeyi 'takip edilmiş sonuçlar' ile açıklayabiliriz. Yani bu şeyde kudret gelişi güzel kullanılmamış. Belli ölçüler içinde tatbik edilmiş. Bir tarlanın sulanması gibi kontrollü şekilde olmuş hepsi. Sel gibi akmaya bırakılmamış. Zaten selden varlık çıkmaz. Sel olanı da yokeder. Ama tarlanızı düzenli suladığınızda bol bol ekininiz olur. İşte, kudretten varlık çıkması için gerekli olan kardeşleri irade ve ilmin gerekliliğini farkettiğin an, kaos ile düzeni de birbirinden ayırırsın.

Mesela: Çay yapmak bir gelişigüzellik değildir. Çay yapmayı bilirsin. Kurallarına riayet edersen ancak çay sahibi olursun. O kuralları bilmek sende çay yapmak fiilinin 'ilim' yanını ifade eder. Fakat ilminde sadece çay yapmak yok ki. Sen kahve yapmayı da bilirsin. Belki yemek yapmayı da bilirsin. Kudretinin bu ilimlerden birisine akabilmesi lazım. Onu da sağlayan iradendir. İrade kudretin akacağı ilmi seçer. Eğer iraden olmasaydı ilmi sende bulunan herhangi birşeyi seçemeyeceğin için vücudu mümkün olamayacaktı. Üçüncü olarak gerekense kudrettir. Eğer çok hasta olsaydın, ne kadar iyi bilirsen bil ve ne kadar istekle seçersen seç, yine de bana çay yapmayı beceremeyecektin.

Vücudda, yani varlıkta, kudret maddeye bakarken, ilim ve irade ise maneviyata bakar. Fâtır-ı Hakîm olan Sultanımın beni hangi ilim-irade üzerine yarattığını bilmem, en özünde kendi anlamımı bilmem, yani maneviyatımı bilmemdir. Benden muradını anlamam beni varlıkta tutar. Beni hangi marifetle donanmak için yarattığını bilmem beni varlıkta tutar. Varoluşumun madde tarafına dair çabalarım bir noktadan sonra içimdeki kararsızlığı engelleyemez. Bir süpernova gibi patlayıp kendi içime çökebilirim. Bir karadeliğe dönüşebilirim. Nasıl ki binaları onların maneviyatı diyebileceğimiz planları, o plana göre inşaları ayakta tutar, beni de kendi planıma göre yaşamak tutar. Ben de Hâlık-ı Rahîm olan Sultanımdan maneviyatımı öğrenmezsem zamanda/mekanda inşa edilmiş varlığım illa ki yıkılmaya yüz tutacaktır.

Şeriat dediğimizde kastettiğimiz bu oluyor. Din de aslında budur. Vahiy de bize bunun için gönderilmiştir. Sünnet-i Seniyyenin rehberliği de bunun için vardır. Hepsi bizde, varlık kalıbımızda, 'içerik de bulunsun' diye bağışlanmış hediyelerdir. İçeriksiz kalıp boştur. Manasız madde boştur. Çünkü madde mana üzerinde kuruludur. Her inşanın arkasında fikir var. Her tasarımın arkasında bir hayal saklanır. Maddî vücuda ulaşmadan önce o şeylerin maneviyatları vücuda gelmiştir-getirilmiştir. Maddeleri o manevi kalıpların üzerine dikilmiştir. Mesela: Sürekli bilim bilim diye birşeyin altını kazıyoruz. Peki aslında ne yapıyoruz? Belki de o şeyin maneviyatını araştırmaktan ibarettir.

Hayatıma tutunabilmem için ben de anlamımı arıyorum. Anlamımı aramak maneviyatımı aramaktır. Maneviyatımı aramak da maddemi tamamlayan kardeşleri aramaktır. Onları bulduğumda varlığım tamam olur. Onları bulamazsam kuvvelerim tatmin olmaz. Ben de bu tatminsizlik içinde boşluğa savrulurum. "Kalpler ancak Allah'ın zikriyle tatmin olur!" hakikati buradan bize gözkırpmaya başladı. Anlamımı bulamadığımda herşey yarım kalmaya başlıyor. O kadar anlamlandıramadığım şey birikir ki masamda, kalbimde, ruhumda, kafamda. En nihayet onları taşıyamaz olurum. Boğulurum. Varlığımın yarımlığı vücudumu eziyete çevirir. İşte ihtiharların müzmin nedeni.

"Bismillah her hayrın başıdır!" cümlesine bir de buradan bakalım. Bediüzzaman Hazretleri elbette bu cümleyi söylerken 'hayır' ile 'varlık' arasındaki bağlantıyı biliyordu. Hayır demek varlık demek. Varlığa dair olan demek. Eğer kangren olmuşsam, Allah muhafaza, kolumu kesmek hayırdır. Eğer tokluk beni şımartıyorsa oruç tutmam hayırdır. Varlığın en hayırlı şekliyse elbette sonsuzluktur. Yani âdemoğlu sonsuzluktan daha şiddetli bir varlık türü tahayyül edemez. Varlık türlerinin en devamlısı sonsuzluktur. Biz, iki şey arasında hayırlı/hayırsız ayrımı yaparken bile, aslında onun devamlılığına bakarız. "Bunu alman senin için daha hayırlı olur!" dediğimizde genelde kastettiğimiz o seçeneğin daha kalıcılık barındırdığıdır. İnsan, fanilikleri şiddetlendikçe, şeylerde hayır bulamaz hale gelir. Bunun istisnası ademdir. Yokluk ancak geçicilik kazandıkça güzelleşir. "Zeval-i elem lezzettir." Varlık geçicilik kazandıkça acıtır. "Zeval-i lezzet elemdir."

Cehennemde kalmak acıdır. Çünkü o yoksunluğumuzu büyütür. Cennette kalmak lezzettir. Çünkü o varlığımızı besler. Sonsuz bir varlığa ise ancak yine kendisi sonsuz bir Sultanın sayesinde ulaşabiliriz. 'Allah' diye dünyamıza girmiş hakikat, esasında bize, varlığın bu faniyat âleminden ibaret olmadığının müjdesini taşır. Bu fâniyat âleminin ötesinde hiçten vara çıkaran bir Sonsuz Sultan vardır. O 'zaman ötesi'dir. Zamandan aşkındır. Mekansızdır. Mekanlardan yücedir. Mahlukatı cinsinden olmaktan münezzehtir. Zaten faniyatı açıklamak için faniyat cinsinden olmayan birşey gerekir. Böylece dünyamıza Allah tasavvuru/tefekkürü girer. Bu tasavvur/tefekkür girdikten sonra da işte, biz, gerçek varlığa erişiriz. Sonsuz bir Allah'ın marifetiyle başlayan cümlemiz en nihayet varabileceğimiz en hakiki hayra erer. Allah varsa sonsuzluk ümidi vardır. Allah varsa varlık gerçekten vardır. Allah varsa hakikat vardır. O yüzden deriz: "Bismillah her hayrın başıdır."

"Maneviyat bize neden lazım?" diye sorduk, bak, nerelere geldik arkadaşım? İyisi mi seni de kendimi de daha fazla yormayayım. Zaten bu yazı da epey karışık birşey oldu. Düğüm çözmeye niyetlenmiştik, heyhat, düğümleri çözen ancak Allah'tır. Ona hamdedelim. Ve içimizdeki düğümleri çözmesi için ona dua edelim. Zira çözenlerin en hayırlısı da yine Odur. Diğer bütün bilmekler Onu bilmenin vesilesidir.

Yeyiniz, içiniz, işgal etmeyiniz

İstanbul'a taze misafir olduğumuz dönemde Ataköy'de gezinmeyi pek severdim arkadaşım. (Orası daha ferah gelirdi sanki. Yenibosna'da âdeta boğulurdum.) Evet. Sessiz binaları arasında çok dolaştığım olmuştur. Bir keresinde hatta kayboldum. Fakat serde Sivaslı gururu da var. Yön sormak istemedim. Bir saate yakın boşuboşuna sağa-sola yoruldum. En nihayet kibrim "Ben biliyorum!" zalimliğinden taviz verince birisinden istikameti öğrendim. O zaman farkettim ki, ne tuhaftır, aynı daire içinde dönüp duruyormuşum.

Bediüzzaman Hazretleri 19. Lem'a'da (ki nâm-ı diğerle İktisat Risalesi'dir) iktisat için 'sebeb-i bereket' diyor. Mürşidimin sözü, hâşâ, yersiz değil. Hele yalnız hiç değil. Kalbimle yanındayım. Aklımla yanındayım. Hayatımla yanındayım. Çünkü iktisatta bir bereket olduğunu en çok kendimden biliyorum. Bir kere iktisadım beni, ona muvaffak olabildiğimde tabii, 'dünyayı işgal etmekten' alıkoyuyor. Önümü bizzat kendi hamlıklarımla kapatıp hareket edemez, göremez, işitemez, bilemez, sezemez vs. hale gelmekten koruyor. Evet. Elhamdülillah. İktisat ettiğim her yerde kendime 'Duuur!' demiş oluyorum. Yememe 'Duuur!' demiş oluyorum. İçmeme 'Duuur!' demiş oluyorum. Konuşmama 'Duuur!' demiş oluyorum. Tüketmeme 'Duuur!' demiş oluyorum. Durmalarımdan başkalıklara da alan açılıyor.

Başkalarının bize misafir olabilmesi için öncelikle bizim kendimize 'Dur!' dememiz lazım. Bereket, biraz da başkalarının bizde misafir olabilmesi ise, aynalar yansımayla zenginleşiyorsa şayet, mezkûr 'Dur!' ihtarına cidden ihtiyacımız var. Heryer 'ben' olmamalı. Heryer 'benim' olmamalı. Heryer 'ben' olursa ben heryerde yalnız kalırım. Kendime kalırım. Fehmime sıkışırım. Görüşüme körleşirim. Duyuşuma sağırlaşırım. Başkası kalmadığında, eyvah, ben aynasının bulacağı bir bereket de kalmaz. Kendimi frenlemeliyim. İrademi frenlemeliyim. Kuvvetimi frenlemeliyim. Eylemimi frenlemeliyim. Ancak varolmak arzusunda frenlersem beni gayrıma şahit olacağım.

Biteviye kendimle, eylemlerimle, seçimlerimle, düşüncelerimle, görüşümle, konuşmamla, yediğimle vs. dolu bir dünyada bana başkası konuk olamaz. Kibir biraz da 'dünyana girilmesine koyduğun engel'dir bu açıdan. Kibirliyle konuştuğunda sen konuşamazsın. O konuşur. O bilir. O söyler. O yapar, zulmeder... O, o, o, o! 'O'nunla dolu dünyada hiçbir 'o'nun, 'o'nun hiçbir, göreceği bereket yoktur.

Misal vereyim de yaklaş arkadaşım. Beni tanıyorsun. Düşük çeneliyim. Dost meclislerinde de bu huyumun kem yansımaları görülür. Fakat durabilirsem, kendimi durdurabilirsem, bu defa başkaları da konuşmaya başlar. Bense, ne güzel, dinlemeye başlarım. Bu defa meclisteki insan sayısınca sözcüklerim olur. Meclistekilerin dedikleri kadar bildiklerim olur. Gözüm olur. Kulağım olur. "Güya on hakikî müttehid adamın herbiri yirmi gözle bakıyor, on akılla düşünüyor, yirmi kulakla işitiyor, yirmi elle çalışıyor bir tarzda mânevî kıymeti ve kuvvetleri vardır..." sırrı bende câri olur. Bu benim gibi küçük akıllılar için büyük hazinedir. Kıymetini bilebilirsem gerçekten.

Sonra "Herşeyi biliyorum!" tavrımdan vazgeçip, hakikati işgalden gerileyip yani, bilmekte "İstişareye muhtacım!" iktisadına ersem, o zaman da sorduğum-cevap aldığım şeyler sayısınca bende bir zenginleşme olur. Evet. İnşaallah. Çünkü bereket başkalarıdır. Ancak başkalarıyla bereket olur. Başkasız bereket olmaz. Başkaları Rabbü'l-Âlemîn'in bağışlama şeklidir. Yoludur. Duasıdır. İmkânıdır.

Bereketim illa birimi bine çıkaracaktır. Hem Hüda lütfetmek için cömertlik kapıları açık bırakmış zaten. Herşeyi bir bilgi alanı olarak ilgime müheyya kılmış. Hep mehirleri olan dikkati bekliyorlar. Hem bütün bu bilim, teknoloji, edebiyat, irfan vs. alanı özünde 'başkalarıyla edinilmiş bereketler' değil midir? O kapılardan giremediysem sebebi benim. Ben beni 'heryeri işgal etmek' fikrinden bir vazgeçirsem herşey bende misafir olacak zaten. (Tembelliğim de benim. Ukalalığım da benim. Cahilliğim de benim.) Herşey bir anlamda benim olacak. Çünkü 'ben'i varlık arzusunda sınırlamakla ancak başkalara açılıyorum. Hem böylelikle herşeye açık oluyorum. "Kimin için Allah var, ona herşey var. Ve kimin için yoksa, herşey ona yoktur, hiçtir!" ikazı buna işaret eder şekilde de düşünemez miyiz?

İnsan, güzeller güzeli Allah'ı dünyasına sokarsa, şükrolsun, kendi uluhiyet iddiasından-marazından da kurtulmuş olur. Kendi uluhiyet iddiasından kurtulan dünyayı/dünyasını işgal eden Firavun'undan, Nemrud'undan, Karun'undan vs. da kurtulmuş olur. (Ki onlar bizzat kendisidir.) Dünyayı/dünyasını işgal etmekten kurtulana da, inşaallah, cümle varlık misafir olur. Melekler duacısı olur. Mahlukat yardımcısı olur. Yani herşeyden istifade etmenin kapısı ona açılır. O yüzden belki de şu manada denilmiştir: "İnsanın tanrıya inanabilmesi için öncelikle özgürlüğünün sınırsızlığından rahatsız olması gerekir. Zira tanrıya inanmak 'kendinin tanrı olamayacağına' inanmaktır..." Eğer zararlı işgalinden rahatsız değilsen, istediğini-istediğince yapman gerektiğini düşünüyorsan, evrenle ilişkini böyle kurguluyorsan artık, o zaman zaten güzeller güzeli Allah'ı sinene-dünyana misafir edemezsin. Bir sinede iki kalp yoktur. Kendisiyle lebaleb dolana hiçbir başkası sığışamaz. Dolu bardaklar dolamaz. Göğe bakmayanın gökyüzü yoktur. Köstebekler için güneş nafiledir.

Yani, arkadaşım, iktisadımız evveliyetle varlıkla ilişkimizi belirliyor. "Herkes yalnız bana şahit olsun!" diyorsan, eyvah, yandın, çünkü kendin kadar kaldın. "Ben herkese şahit olayım!" dersen, maşaallah, yaşadın, çünkü şahit olabildiklerin kadar geniş bir aynalığa talip oldun. Varlık da, ne güzel, sana açıklığın nisbetinde misafir oldu. Yani yokluğundan varlık hâsıl oldu. Yemekten iktisat ettin, ettinse, kimbilir neleri o açlıkta misafir ettin. Alışverişten iktisat ettin, ettinse, kimbilir neleri o telaşsızlıkta ağırladın. Konuşmaktan iktisat ettin, ettinse, kimbilir kimler o sessizlikte sende konakladı. Bir tane daha misal vereyim. Değerini bilirsin çünkü. Mesela: Ehl-i Sünnet ve'l-Cemaat olmayı seçtin, uleması kadar deniz bilgi hazinesine eriştin, hiç zararın gördün mü? Fakat 'Benim aklım, ben biliyorum, bana göre...' diyenlerin meclisinde emzikli firancuklarla, nemrutçuklarla karşılaştın. O hidayetsizlik de bereketsizlik kokmuyor muydu? 

Hâtime: İktisat Risalesi'nde de anılan ayette kısa bir mealiyle şöyle buyruluyor: "Yeyiniz, içiniz, israf etmeyiniz!" Neden? Çünkü yemek-içmek varlığımız için yapmamız en kaçınılmaz amellerden. Onlarsız sıhhatimiz yıkılır. Beden devamlılığını koruyamaz. Fakat, israf ettiğinizde, haddini aştığınızda, yemek-içmek gibi en zaruri ameller bile 'meşru varolma eylemleri'nden 'varlığı zalimane işgal'e dönüşebilirler. O halde fehmimize şu mana da fısıldanmış oluyor sanki: "Varolun ama işgalci olmayın!" Evet. Yemek-içmekle israfın beraber anılmasının böyle bir hikmeti de bulunabilir arkadaşım. Ama her sözümüzün ardını 'En doğrusunu Allah bilir' ile toparlayalım.

Sen hiç Oscar alan perde gördün mü?

Kendimde övülecek ne gördümse kendimi olduğumdan başka görmekten arkadaşım. Çünkü övülmek illa yaratanın hakkıdır. Zaten 'Elhamdülillah' da bunun ifadesidir. Yani 'La ilahe illallah!' ile 'Elhamdülillah!' arasında 'zaruret' ilişkisi vardır. O buysa, bu da odur. Evet. Eğer Allah'ın 'tek' olduğunu sahiden kabullendimse, dilimdeki şu ahd u peyman yalan değilse, neticeden hâsıl olan hamdı da başkasına parsel edemem. Eser kiminse övgüsü de ona gider. Fakat, ne yazık, ben araya giriyorum. Kendimi de hisse sahibi sayıyorum. Hatta, yetmiyor, başkalarına da parsel dağıtıyorum. Sanki varlık babamın tarlasıymış gibi... O yüzden ayet bir köşesinde beni de uyarıyor işte: "Yapmadıkları hayırlarla övünen kimseleri azaptan kurtulurlar zannetme!"

Cümle şirkler bu ilk adımdan başlıyor. Beşer önce fahirden kırıntılar araklıyor. Evvel Malik-i Hakiki'nin hakkı senayı tırtıklıyor. Sonra hırsızlığın şe'ni olan 'başkalarının gasbına da gözyumma' aşaması geliyor. Evet. Gâsıbın tabiatı böyledir. Hesap günü geldiğinde "Yalnız ben mi çaldım canım?" diyebilmek için suç ortaklarının çoğalmasına sevinir. Belki böylelikle enselenmemeyi de bekler. Kalabalığın kaynatıcılığını umar. (Alîm-i Kadîr'e karşı ne boş bir umuttur o.) Benim de ilk hırsızlığım övgüde hırsızlığımdır. Fiilin kendisine cür'etimden önce neticesini tırtıklamaktır. Ve o yüzden İslam bize, bir sırr-ı azim ile, her nimete karşı 'Elhamdülilah' demeyi öğütler. Yani elhamdülillahım sirkatimin bileğine vurulan bıçaktır. Bizzat benim kulluk ihtiyacımdır. Allah'ın, hâşâ, övülmeye muhtaciyeti yoktur. Kendini bana övdürmesi bana ihsanıdır, ihtarıdır, ikazatıdır. Keremine binlerce şükür...

Mazhar değilim memerim. Üzerimden gösterilenler emanettiler. Asla malım olmadılar. Bende gösterilmekle beni benden başka kılmadılar. Bir suyun oluktan akıp gitmesi gibi yaşandılar. Günü gelince gittiler. Evet. Bir zamanlar genç olduğum için gençlik ebediyen benim olmadı. Yaşlandım. Bir zamanlar güçlü olduğum için güç ebediyen bende durmadı. Zayıfladım. Bir zamanlar sağlıklı olduğum için sağlık bende ebediyen kalmayacak. Hastalanacağım. Bu ilişki 'taşıyıcı' ilişkisiydi. 'Dönüştürme' ilişkisi değildi.

O yüzden bende misafir olanlar üzerinden 'benin övgüsü'ne geçiş yapamam. Yapmamalıyım. Yaparsam haksızım. Herşey herşeyi yaratana dairdi. Kainatı Cenab-ı Hakkın hakkındaydı. Geriye kalanlar sırf detaylardı. Araçlardı. Kendimi 'La ilahe illallah!' beyan u imanıyla yeterince kenara itemediğim için tabağın ortasından pay bekler oldum. Halbuki kaşığımdakiler yalnız lütufdu. Hakedilmiş birşey yoktu. Yokluktan varlığa çıkan şeylerin varlığa geliş yolculuğunda ne kadarına eşlik ediyordum ki? Ne kadarını biliyordum ki? Ne kadarını görüyordum ki? Hiç. Neredeyse hiçbirşey. Ağzıma koyduğum lokmanın kanıma dağılışı hakkında bilgim yoktu. Baktığım manzaranın beynime gidişinden haberim yoktu. Haberim olmadan gerçekleşen yaratılışlardan, sırf arada iradem de bulunduğu için, 'ilahlık övgüsü' verilmesini bekliyordum. Kibrimin imâsı buydu. Dilim 'La ilahe illallah!' diyorsa da gururum "Bir Allah bir de ben ha!" cümlesini altyazıyla geçiyordu.

Bütün filmler perdede gösterilir arkadaşım. Fakat perdeye ödül verilmez. Ödül o filmi çekenedir. Kendisine övgü sunulmadığı için perde jüriye şöyle diyemez: "Ben olmasaydım bu filmi izleyemeyecektiniz!" Çünkü perde yalnızca bir detaydır. Gösteri için kullanılmış bir araçtır. Filmde hakkı yoktur. Filmin gösterilmesine zararı dokunursa sökülür-yakılır. Ancak filme ettiği hizmetten ötürü neticeyi sahiplenemez. 'Üzerinden gösterilmek' başka şeydir. 'Göstermek' başka şeydir. 'Üzerinden yaratılması' başka şeydir. 'Yaratmak' başka şeydir. O yüzden insan her daim 'mazhar' değil 'memer'dir. Övgülere müşteri olması kendisi adına tehlikelidir. Şöhret üzerinden umduğu varlık 'hırsızlığı' üzerine kurulmuştur. Aman, sakın, dikkat. Allah'ın üzerinden yarattıklarına sirkatçi elini uzatırsan şeriat da senin o hain elini keser. Daha o hayra kollarını uzatamazsın. Üzerinden yaratılır bulamazsın. İşte o zaman asıl mülk sahibinin kim olduğunu da anlarsın. Yokluğunu çekmenle sana öğretilir ki, sadece emanetçisin, yaratmayan Sahib-i Hakiki olamaz.

Bugün Deccal'in kaçıncı günü?

Bediüzzaman Hazretleri, Deccal'in dört gününe dair rivayeti analiz ederken, iki türlü te'vilde bulunuyor. Bunlardan birisi 'fitnenin kuzeyden güneye doğru ineceğiyle' ilgili. Onu alıntılamayacağım. Ancak ikinci te'vil bize lazım:

"Rivayetlerde var ki, 'Deccalin birinci günü bir senedir, ikinci günü bir ay, üçüncü günü bir hafta, dördüncü günü bir gündür.' (...) İkinci te'vili ise: Hem Büyük Deccalın, hem İslâm Deccalının üç devre-i istibdatları mânâsında üç eyyam var. 'Bir günü, bir devre-i hükûmetinde öyle büyük icraat yapar ki, üç yüz sene yapılmaz. İkinci günü, yani ikinci devresi, bir senede, otuz senede yapılmayan işleri yaptırır. Üçüncü günü ve devresi, bir senede yaptığı tebdiller on senede yapılmaz. Dördüncü günü ve devresi âdileşir, bir şey yapmaz, yalnız vaziyeti muhafazaya çalışır...' diye, gayet yüksek bir belâğatla ümmetine haber vermiş."

Yakınlarda, Mısırlı düşünür Fuad Zekeriya'nın kaleme aldığı, Kapı Yayınları tarafından Türkçeye kazandırılmış(!) Çağdaş İslamcı Harekette Hakikat ve Hayal isimli kitabı okudum. Kitap, özetle, 'dünyacı' olduğunu saklamayan bir müellifin, "Neden İslamcılık/İslamcılar iktidara gelmemeli?" sorusunun altını çaresizce doldurma çabasından oluşuyor. Özelde hakkında konuşulan Mısır. Ancak, yazarın argümanlarının, daha genel-geçer olmak iddiası barındırdığını düşünmekteyim. Evet. 'CHP zihniyeti' dediğimiz şeyin Arap versiyonuyla tanışmak isteyenlere bu kitap tavsiye edilebilir. Böyle bir zenginleşmeye(!) ihtiyaç duymalanlar içinse yazımızın konusuna dönelim:

Fuad Zekeriya, özellikle kitabın ilk yarısında, İslam coğrafyasındaki seküler/dünyevî (veyahut 'sol' da diyebilirsiniz) rejimlerin/tutumların son durumlarını da üstünkörü analiz ediyor. Aydınlanmacılık(!) hakkında özeleştiri verdiği bu gibi yerlerde İslam coğrafyasındaki gelecekleri hakkında iyimser şeyler söylemiyor pek. Ona göre dünyevîleşme çabaları ilk günkü coşkusundan epeyce yoksun. Hatta, daha kendi satırlarına gelmeden, kitaba yazdığı Önsöz'de İbrahim Abu-Rabi diyor ki:

"Mısırlı düşünür Celil Amin'e göre, çağdaş Arap aydınlanma hareketi son dönemde iki nedenden ötürü sınırlarına dayanmıştır. Birincisi: Ortadoğu'da giderek İsrail'in yörüngesine girmiştir. İkincisi: Hertür dindarlığı terörist olarak kabul edip saldırmaktadır. Modern Arap kültüründeki 'tenvirî eğilim'in gerçekten tükendiği Arap dünyasındaki geçmişinden bellidir. (...) Ayrıca bu eğilim, kaderini, Arap dünyasındaki diktatörlük rejimlerinin hayatta kalmasına bağlamıştır. Ancak en güçlü kozları olan 'modernleştirici seçkinler' toplumu modernleştirmekte başarısız olmuştur. Üstelik çağdaş tenvirî Arap düşüncesi dinsel düşünceye yönelik saldırılarını yoğunlaştırmıştır..."

Önsöz'ün ilerleyen kısımlarında da İbrahim Abu-Rabi benzer gerçekleri dillendirmektedir:

"Arapların içinde bulundukları koşulları gözönüne almadan Batı'nın projesini körükörüne izlediler. Arap aydınlanması Arap aydınlarının Batılı aydınlar karşısında hissettiği aşağılık duygusu üzerine bina edildi. Körfez Savaşı sırasında Arap düşüncesinde iki tenvirî kamp vardı. Biri sosyalist, öteki kapitalistti, ama ilerleme ile akılcılık düşünceleri ve 'dine karşı duydukları nefret' onları birbirine bağlıyordu."

Fuad Zekeriya ise kitabının 24. sayfasında asıl itirafı yapıyor:

"Günümüzde Arap dünyasında sekülarizm her alanda savunmaya çekilmiştir. Ana hedefi 'şiddetli İslamcı akıma karşı direnmek'tir. 20. yüzyılın başlarında birinci sekülarizm evresinde yapılanların tersine, kendi projesini hazırlamak iddiasında değildir. Bu artık olumsuz bir sekülarizmdir. (...) Çağdaş Arap sekülarizm hareketi 20. yüzyılın başlangıcında ortaya çıkan öncelinden şu özellikleriyle ayrılmaktadır: Birincisi: Çağdaş Arap sekülarizminin diğer rönesans projeleriyle rekabet edebilecek bütünlüklü bir projesi yoktur. İkincisi: Türdeş bir insan grubu ya da düşünce akımları tarafından desteklenen bir söylem yaratmaktan uzak olan bu sekülarizm, ideolojik yönelimleri farklı çeşitli gruplardan oluşmaktadır. Üçüncüsü: Bu farklı grupları birleştiren şey 'İslamî projeyi reddetmeleri'dir. Bu da demektir ki, bunlar olumsuz özellikler üzerinde işbirliği yapmakta ve olumlu yönelimler konusunda fikir ayrılığı içinde bulunmaktadır. Bu durum çağdaş Arap sekülarizmini daha işin başında savunma konumuna yerleştirmiştir."

'Savunma konumu' ha? Bediüzzaman Hazretleri ne demişti sahi: '(...) yalnız vaziyeti muhafazaya çalışır.' Daha sonra İslamcılık-sekülarizm kıyaslamasına şunları da ekliyor Fuad Zekeriya:

"İslamcı hareket, milyonlarca insanı yanına çekip, toplum hayatında radikal değişiklikler yapmaları için yüreklendirirken (bu aynı zamanda, örtülü ya da açık olarak, statükoyu hepten reddetme çağrısıdır), görünen o ki, sekülarizm sadece değişim isteyen bu güçlü sesin susturulmasını savunmaktadır. Sonuç olarak, sekülarizm, mevcut statükonun kabulünü içerir."

Fuad Zekeriya'nın Mısır'daki seküler akımlar/rejimler hakkında dillendirdiği bu karamsar özeleştiriler, bir anlamda, Türkiye için de geçerli sayılır. Çünkü aynı yollardan, belki daha da şiddetlisiyle, Türkiye de geçmiştir. Zaten Fuad Zekeriya da bazı makalelerinde buna dikkat çeker:

"Mısır'daki devrim dinle ilgili bir miktar kaygı duymuştur ama bu kaygı ne Türkiye'deki Atatürk devrimine benzemiştir ne de terimin Batı'daki anlamında sekülarist olmuştur. (...) Temmuz devrimi, başka birçok devrimden, örneğin, kesin bir sekülarist yaklaşım izleyen ve dinsel kurumların sayısını/etkisini büyük ölçüde azaltan Türkiye'deki Atatürk devriminden ya da dinsel kurumların itibarını öteki kurumların itibarı pahasına yükselten İran devriminden ayrılır."

Hülasa: Fuad Zekeriya, eseri boyunca, sanki Bediüzzaman Hazretlerinin te'vilini doğrular gibi, İslam coğrafyasında 'sol' diye tarif edilen hareketlerin/rejimlerin tükenişini resmediyor. Onların 20. yüzyılın başındaki 'büyük değişimleri' tekrarlamak gibi bir enerjilerinin kalmadığını, artık sadece mevcud pozisyonlarını ne pahasına olursa olsun korumak üzerine çalıştıklarını, anlatıyor. Başarısızlıklarından dolayı da halkın yüzünü İslam'a/şeriata döndüğünü çaresizce kabulleniyor. 'Bu kem(!) gidişatı engellemek için' eserini kaleme aldığını söylüyor.

Peki bu telif 'surda açılan mukaddes mi mukaddes deliği' kapatabilecek mi? İslam coğrafyasında sol yeniden yükselebilecek mi? Bence mümkün değil. Kahpe rüzgâr nereden eserse essin. Deccal'in dördüncü günü doluyor. Evet. Artık onlar üzerimize gelemiyorlar. Sadece vaktiyle aldıkları kaleleri/mevkileri tutmaya gayret ediyorlar. 'Değiştirilmesi teklif dahi edilemez' maddelerin arkasına saklanıyorlar. 5816'ya yalvarıyorlar. Nerede bir büst-heykel görseler, ayık-sarhoş, dertlerini anlatıp yardıma çağırıyorlar. Cümlesi boştur-boşunadır. Biz iman ediyoruz ki Aleyhissalatuvesselam Efendimiz hakkı haber vermiştir. Bu akış tersine dönmeyecektir. Dördün beşincisi olmayacaktır. Allah dinini tamamlayacaktır. Kemalistler istemese de...

Türkiye'yi 'devekuşu Türkçülüğü'nden kim kurtaracak?

"Acip bir mağlâta-i şeytaniye ile kendini aldatır, yaşar..."

Hüda müslüman Türkleri aziz eylesin. İslamiyeti onlardan, onları da İslamiyetten, ayırmasın. Din-i Mübîn'e hizmetleri çoktur. Dua ederiz. Teşekkür ederiz. Destekleriz. Bediüzzaman Hazretlerinin dediği gibi 'Dindar bir Türkü fâsık çok ırkdaşımıza tercih ederiz.' Fakat bazı düğümler bu kadarcık kabullerle çözülmüyor ki... Çünkü işin ucu 'kizbe/yalana' varıyor. Ve yine mürşidimiz bize öğretiyor: "Kizb kudret-i İlâhiyeye bir iftiradır." Yani öyle yaratmadığı halde 'Öyle yarattı' demektir. Daha başlangıçta bu yüzden kendimize Türk demeyi beğenmeyiz. Zira 'Türk' bir ırk ismidir. Cenab-ı Hak bizi o ırktan yaratmamıştır. Aleyhissalatuvesselam Efendimiz 'kendisini nesebinden başka nesebe atfedeni' kınamıştır. "Kizb hikmet-i Rabbaniyeye zıttır." Bu tavrımız mübarek Türklere husumetten değildir.

Hikmet-i Hüda öyle eda etmediği halde öyle yapmak asla fıtrî değildir. Şer'î değildir. Hakiki değildir. Nitekim İslam tarihimiz boyunca muazzez büyüklerimiz isimlerinin arkasına el-Arabî, et-Türkî, el-Kürdî gibi takılar yerleştirmekten teberri etmemişlerdir. Milletlerini yalnız İslamiyet bilmekle birlikte kavmiyetlerini reddetmemişlerdir. Bilakis, birbirlerinin kavmiyetlerini tanıyarak, ayette buyrulduğu gibi "Sizi taife taife, millet millet, kabile kabile yaratmışım, tâ birbirinizi tanımalısınız ve birbirinizdeki hayat-ı içtimaiyeye ait münasebetlerinizi bilesiniz, birbirinize muavenet edesiniz. Yoksa, sizi kabile kabile yaptım ki, yekdiğerinize karşı inkârla yabanî bakasınız, husumet ve adâvet edesiniz değildir..." sırrına uygun hareket etmişlerdir. Yani, ne kavmiyeti yabanîliğe kullanmak caizdir, ne de onu reddetmek mümkündür. Evet. Yurdumuzdaki 'Türklük' giysisi, bu İslamî arkaplana boşverdikçe, bedenimize oturmaz olmuştur. Yani, Fransız ulusalcılığının tangocu kadın libası, ümmet-i Muhammed'in hocalarına giydirildikçe, kalıbımızdaki güzellik zedelenmiştir.

Tabiî, biz böyle söyleyince, hemen şu tarz itirazlar yükseliyor: "Türklük bir ırk değildir. Türk aslında 'müslüman' demektir. Kendine Türk demekten çekinen müslümanlıktan çekiniyordur..." Hâşâ! Niye böyle olsun? Neden böyle ittirmeye-çektirmeye mecbur kalalım? Türklük bir ırk manasına gelmiyorsa, tamam, biz de seve seve Türk olalım. Eyvallah. Fakat insafını/aklını yitirmemiş hiçbir muallim diyebilir mi ki: Sözün etimolojisinde ırk yoktur. Hayır. Bunu insafını/aklını yitirmemiş hiçbir Allah'ın kulu diyemez. Bu kelime tarih boyunca ırk manasına kullanılmıştır. Selefimizin dev kütüphanelerini ateşe atıp yandıracak halimiz yok. Beyanları apaçık ortada.

Peki kelimelerin manaları değişmez mi? Değişebilir. Yeterli zamanı-edebiyatı tanırsanız, evet, mümkündür. Ancak Türklüğün artık ırk manasına kullanılmadığını sahiden söyleyebilir miyiz? Serdar Kaya'nın Endoktrinasyon ve Türkiye'de Toplum Mühendisliği kitabında arzettiği vechile, bu konuda, Türkiye'nin ciddi çelişkileri vardır. Bu çelişkilerden birazına Şener Aktürk Hoca da Türkiye'nin Kimlikleri isimli eserinde dikkat çeker. Türklük şu anda Türkiye'de devekuşu gibi 'ne deve ne kuş' bir pozisyonda sürdürülmektedir. Mesela: Herhangi başka ırkın 'Türkiyeliliği' sözkonusu olduğunda Türklüğün 'Türkiyeli Müslüman' tanımına yaklaştırıldığı olur. Hatta uzun yıllar Türkiye'de yaşamış gayrimüslimlerin de 'artık Türk olduğundan' bahsedilir. Burada Türk daha çok 'Türkiyeli' manasınadır.

Ancak ulus-devlet cenderesinden çıkıldığında 'Türkî Cumhuriyetler' diye bir başlık belirir. Bu başlığın içine Arap, Afgan, Kürt, Afrikalı müslümanlar giremez. Burada 'Türk' demekle kastedilen kesinlikle ırktır. Yani bu devletler aynı ırktan gelenlerin devletleridir. Sonra yüzünüz Batı'ya döndüğünde, bu defa, Avrupa'nın 'Türk' demekle aslında 'müslümanı' imâ ettiği belirtilir. Yani, Avrupalı, birisine 'Türk' diyorsa aslında 'müslüman' demek istemiştir. "O yüzden Türk 'müslüman' demektir." Fakat bu defa okullarımızda okutulan tarih derslerine gider aklımız. Ta Hunlara, asıl adı Mao-Tun olan Mete Han'a, kadar uzandırılan bir tarih müfredatı vardır. Oralarda Türke artık 'müslüman olma şartı' koşulmaz. Şaman, hindu, manici, mecusi, hatta hristiyanlığa mensup olanlar dahi bu dairenin içine girebilir.

O yüzden Macarlar, Bulgarlar, Gagavuzlar vs. 'Hristiyanlaşmış Türkler' olarak aksettirilir. Hülasa: Resmi söylem hep 'bir öyle bir böyle' yapar. Hangi delikte yakalamaya çalışsanız, başka bir delikten başını çıkarıp, 'Naaniik!' çeker. Kimse Türklüğün tam olarak ne olduğunu bilmez. Bilemez. Çünkü Türkçülüğümüz, umdeleri belli bir itikattan çok, nabza göre şerbet bir taktiksellikten ibarettir.

Hülasa: Türkiye şu an neye 'Türk' dediğini kendisi de tam bilmez bir haldedir. Vatandaşlarını Türk olarak tanımlar. Tamam. Ama Türkiyeli olmayan bir Türkü de vatandaşı kabul etmez. "Ne mutlu Türküm diyene!" derken sanki herkesi kucaklayacakmış gibi yapar. Ama "Muhtaç olduğun kudret damarlarındaki asil kanda mevcuttur!" dediğinde işi genetiğe döker. Nesillerdir Türkiyeli olan bir Arabı, Kürdü, Çerkezi, Boşnağı, Arnavutu vs. pekâlâ Türk sayabilir. Maşaallah. Ancak iş tarih tedrisatına geldiğinde onları da Türkten bilmemeye başlar. Çünkü Türkler Ortaasya'dan kalkıp göç etmiş bir 'çekik gözlüler' nesebidir. Bozkır çocuklarıdır. Yafes'in evlatlarıdır.

Cumhurreisimiz dahi, cumhurbaşkanlığı forsundaki devletleri temsil eden askerlerin arasından inerken, sağına-soluna Arap, Kürt vs. almamıştır. Temsil edilen devletler sırasıyla şunlardır: Büyük Hun, Batı Hun, Avrupa Hun, Ak Hun, Göktürk, Avar, Hazar, Uygur, Karahan, Gazneliler, Büyük Selçuklu, Harezmşahlar, Altınordu, Timur, Babür ve Osmanlı... Bunların tamamı ırken(!) Türk devletlerdir. Karahanlılardan sonrası müslümanlardır. Eyvallah. Ancak çok büyük sınırlara hükmetmelerine rağmen, Emevîler-Abbasîler vs. yoktur. Memlükler yoktur. Eyyübîler yoktur. Yani burada da devletin Türklüğü gayet be gayet ırkîdir. 'Türkiyeli müslüman' falan gibi değildir.

Resmi söylem kendinden bu ikirciliği kaldıramadığı için tartışmalar da dinmiyor. Üç Tarz-ı Siyaset'teki İslamcılık, Osmanlıcılık, Türkçülük ekolleri, üçü birden, artık tek 'Türk' kelimesinde halledilmeye çalışılıyor. Bazen Türklük İslamcılık anlamına geliyor. Bazen Türklük Osmanlıcılık anlamına geliyor. Bazen de Türklük düpedüz Türkçülük oluyor. 'Ne deve ne kuş' sistemiyle bu gemi yalpalayarak gidiyor. Gönül istiyor ki, yeni anayasada, bu iş artık bir rayına otursun. En azından Türkiyeliler Türkiye'de ne olduklarını çelişkisiz şekilde bilsinler. Hoş, ona da "Türkiyeli değil Türküm!" taifesi mâni olacak gibi, çünkü bunlar Türk olmayı diğer ırklara bahşedilmiş bir lütûf olarak görüyorlar. Ellerinde bir aşı var. En kara zencileri dahi beyaz yapabilen bir aşı. Şırıngayla dolaşıyorlar. Ve bazı zenciler her nedense aşıyı istemiyor. Onlar da şaşırıyorlar: "Neden kabul etmiyorsunuz? Zenciliğin rezilliğinden(!) kurtulup lebaleb şeref beyazlar meclisine katılmak bahşediliyorken neden direniyorsunuz?" Bu üstencilik aynı Batılının Asya'ya-Afrika'ya bakışı gibi... X Man serisinin üçüncü filminde normal insana dönüşmek istemeyen mutantlara insanların bakışı gibi... Kizb bahsinin tamamını alırsak şöyle deniyor:

"Kizb küfrün esasıdır. Kizb nifâkın birinci alâmetidir. Kizb kudret-i İlâhiyeye bir iftiradır. Kizb hikmet-i Rabbaniyeye zıttır. Ahlâk-ı âliyeyi tahrip eden kizbdir. Âlem-i İslâmı zehirlendiren ancak kizbdir. Âlem-i beşerin ahvâlini fesada veren kizbdir. Nev-i beşeri kemalâttan geri bırakan, kizbdir. Müseylime-i Kezzâb ile emsalini âlemde rezil ve rüsvây eden, kizbdir..." Her zamanın bir Müseylemesi var. Biz de kendi zamanımızın Müseylemesine çattık. Başımızda sahabe yoktu. Hırpalandık. Başka milletlerin görmediği toplumsal mühendislik çalışmaları gördük. Balyozlarla dövüldük. Süngülerle delindik. Harflerimizi kaybettik. Medreselerimizi-tekkelerimizi kaybettik. Sarığımızı-çarşafımızı kaybettik. Şükür, hamdolsun, ölmedik. Gayrı kemalizmden kurtulmanın vaktidir. Çünkü kemalizm bu millete söylenilen en büyük yalandır. Kezzâb Süfyan'ın ayakizlerine bakarak yürürsek yollar düzelmez. İlla ki reddetmeliyiz arkadaşım.

"(...) Acip bir mağlâta-i şeytaniye ile kendini aldatır, yaşar. Sûrî bir lezzet alır zanneder. Meşhur bir temsille onun mahiyetine işaret edeceğiz. Şöyle ki: Deniliyor: Devekuşuna demişler, 'Kanatların var, uç.' O da kanatlarını kısıp 'Ben deveyim' demiş, uçmamış. Fakat avcının tuzağına düşmüş. Avcı beni görmesin diye başını kuma sokmuş. Halbuki koca gövdesini dışarıda bırakmış, avcıya hedef etmiş. Sonra ona demişler, 'Madem deveyim diyorsun, yük götür.' O zaman kanatlarını açıvermiş, 'Ben kuşum' demiş, yükün zahmetinden kurtulmuş. Fakat hâmisiz ve yemsiz olarak avcıların hücumuna hedef olmuş..."

Erdoğan Enver Sedat olmuyorsa biraz da Bediüzzaman sayesinde

Bediüzzaman Hazretlerini sevmemek için herkesin bir gerekçesi var. Mesela: Irkınızı dininizin önüne koyacak kadar müfrit bir Türkçüyseniz 'Kürtlüğü ile barışıklığı' üzerinden hasım olabilirsiniz. Yahut yine ırkınızı dininizin önüne koyacak kadar müfrit bir Kürtçüyseniz 'Türklere muhabbetini izhârı' üzerinden düşmanlık yapabilirsiniz. Eğer bir kemalistseniz, eh, zaten ikinci bir gerekçeye ihtiyaç yok. Âlim olması kin beslemenize yeter. Eğer ehl-i bid'aysanız ehl-i sünnet ve'l-cemaate yaptığı vurguya bozulabilirsiniz. Hülasa: Elhamdülillah, Bediüzzaman Hazretleri bu coğrafyada çok oyunu bozduğu, çok fayhattını yapıştırdığı, çok çatışmayı önlediği için o tip çatlaklara oynayanların kalbini kendisinden razı edemez. Aman efendim, olmazlarsa olmasınlar, önemli olan zaten Hüda'nın razılığıdır.

Bu sıralar Bediüzzaman'dan Razılığı Olmayanlar listesine yeni yeni isimler de ekleniyor üstelik. Evet. Mesela? Mesela: Selefîler. Türkiye'de 'Ebu Hanzala' vs. gibi isimler üzerinden taban tutmaya başlayan bu ekol de Bediüzzaman'ı bir türlü beğenmiyor, sevmiyor. Hoş, onların dünyada kendilerinden başka sevdikleri kimse var mı, o da tartışılır ya. Oraya girmeyelim. (Adamlar gölgeleri karşı duvara vursa onu bile tekfir edecek tiynetteler.) Dünyayı kurtarmak için sarfettikleri mesai iki merkezde temerküz ediyor: 1) Ne yapıp edip Allah'ı bir mekan sahibi yapacaklar. 2) Ne yapıp edip birilerini dinden çıkaracaklar. Takva ehli bir müslimin her gece uyumadan önce nefis muhasebesi için kendisine sorması gereken "Bugün Allah için ne yaptın?" sualini bu arkadaşlar şöyle çeviriyorlar: "Bugün Allah için kimi tekfir ettin?" Tabii böyle tahtieci bir zihniyetten de düzgün bir iş çıkmıyor. Nereye çöreklenseler orada kardeş kardeşi yiyor.

Ne demiş Sünuhat'ında mürşidim efendim: "Bence, Tahtîeci, hubb-u nefisten neş'et eden inhisar zihniyeti illetiyle malûldür. Ve Kur'ân'ın câmiiyetinden ve umum tabakat-ı beşere şümul-ü hitabından gafletle mes'uldür. Hem Tahtîecilik fikri, sû-i zan ve tarafgirlik hissinin menbaı olduğundan, İslâm'da lâzım olan tesanüd-ü ervâh, tevhid-i kulûb, tehâbbüb ve teâvüne büyük rahneler açmıştır. Hâlbuki hüsn-ü zanla, muhabbet ve vahdetle memuruz." Fakat bazılarının memurluğu bugün suizan, husumet ve ayrılık üzerinedir, maalesef...

Buradan şuraya geçeceğim arkadaşım: Bence selefîlerin Bediüzzaman Hazretlerini sevmemelerinin nedenlerinden birisi de onun 'cumhurî sistem' ile İslam arasında kurduğu sulhten dolayıdır. Hatta 'ehven-i şer'i bir oy verme yöntemi olarak ihtiyar etmesidir. Evet. Bediüzzaman'a göre, cumhurî sistemde, sisteme başkaldırmak, sırt dönmek, reddetmek bir çözüm değildir. Ya? Sistemin elverdiği ölçüde hayra, adalet-i mahzaya, o da olmuyorsa, bir adalet-i izafiye olarak ehven-i şerre (yani kötülerden en iyisine) rey verme yolunu tutmaktır. Çünkü bizzat kendisinin beyanıyla "Ehvenüşşer ise bir adalet-i izafiyedir. Heyhat! Âlemin her halinde hayr-ı mahz olamaz..."

Söyleyeceklerimi tamamlamadan önce küçük bir iktibas yapmalıyım. Kendisini 'seküler' olarak tarif eden Mısırlı düşünür Fuad Zekeriya, Çağdaş İslamcı Harekette Hakikat ve Hayal eserinde, İhvan'ın Enver Sedat'a neden suikast düzenlediğini şöyle analiz ediyor:

"Sedat'ın onları cezalandırış biçimi, Nasır'ınkiyle karşılaştırıldığında, çok daha hafif olmasına rağmen İslamcı gruplar öfkelerini neden Sedat'a kustular? (...) Sedat aslında İslamcılara çok yakın olduğu için öldürülmüştür. İhvan, Sedat'ın kendisine çok yakın oluşuna epey umut bağlamış ve Sedat da İhvan'ı 'birçok amacını gerçekleştirmek için çalıştığına' inandırmıştı. Ayrıca, Sedat onlara üyelerini çoğaltma fırsatı vermiş ve İhvan da bu jeste 'hayal ettikleri İslamcı devletin kurulmasının eşiğine gelindiği' beklentisine kapılarak yanıt vermişti. Ancak, dışarı yansıttığından daha farklı hesaplar ve planlar yapmakta olan Sedat, iktidarının son iki yılında, İhvan'ın ümitlerini boşa çıkardı. Batı'yla ilişkisini ve sayısı milyonları bulan hristiyan Mısır vatandaşlarını koruma gereksinimini hesaba katınca İhvan'dan uzaklaşmaya başladı. Ancak İslamcı grupların gücü rejim tarafından konan sınırları aşınca bu soğuma şiddete dönüştü. Şeriatın eksiksiz bir şekilde uygulanma olasılığının azalmakta olduğunun farkına varınca İslamcı gruplar da rejimle aralarına mesafe koymaya başladılar. Sedat'a karşı, onları hapse atan ve işkence eden Nasır'a yaptıklarından daha çok şiddete başvurmalarının sebebi buydu. Sedat'ın, kendilerine yakınmış gibi davrandıktan sonra aldattığını, bütün taleplerini kabule yanaşmayacağını keşfettiler."

Türkiye'de İslamcılığın hikâyesi Mısır'daki yolu izlemediyse bunda Bediüzzaman Hazretlerinin payının çok büyük olduğunu düşünüyorum. Elbette pay sahibi olan tek kişi o değildi. 'Müsbet hareketi' usûl edinmiş herkesin bugünlere sarsıntısız gelinmesinde hissesi vardı. Fakat Bediüzzaman'ın devr-i hayatında takındığı tavır ayrıca 'geniş kitlelere ulaşma-etkileme' yeteneğine sahipti. Yani tesiri çoktu. Ve o 'gerçekten seçim denilebilecek seçimler'in yapıldığı 1950 sonrasında rey kanaatini talebelerine şöyle izhâr etmişti:

"Kardeşlerim, hastalığım pek şiddetli; belki pek yakında öleceğim veyahut bütün bütün konuşmaktan—bazan men olduğum gibi—men edileceğim. Onun için benim Nur âhiret kardeşlerim, 'ehvenüşşer' deyip bazı biçare yanlışçıların hatâlarına hücum etmesinler. Daima müsbet hareket etsinler. Menfî hareket vazifemiz değil. Çünkü dahilde hareket menfîce olmaz. Madem siyasetçilerin bir kısmı Risale-i Nur'a zarar vermiyor, az müsaadekârdır; 'ehvenüşşer' olarak bakınız. Daha âzamüşşerden kurtulmak için, onlara zararınız dokunmasın, onlara fâideniz dokunsun..."

Bugün de Türkiye'nin benzer bir dönemden geçtiğini söylemek hata olmaz diye düşünüyorum. Evet... 2002'de, maşaallah, mührü eline alan AK Parti'den beklediklerimizin tamamını gördüğümüzü söyleyemeyiz. Evet. Alınması gereken daha epey mesafe var gibi görünüyor. Ve, evet, bazen AK Parti'nin bizzat kendisi de bu mesafenin alınıp-alınmayacağı konusunda bizi tereddüde düşürüyor. Lakin Türkiye'deki dindarların zihninde şöyle bir ferasetli 'sağlama yapma yöntemi' var: 'Ehven-i şer düsturu.' Yahut daha bilinen ismiyle 'ehvenü'ş-şerreyn kaidesi.' Seçeneklerin hiçbirisi hayr-ı mahzı tam ifade etmediğinde 'en az zararlısını' veya 'kötülerin en az kötüsünü' seçme. Bu fıkıh kaidesini, Üstad Hazretleri, 'Türkiye müslümanlarının siyaset algısına' merkezî bir şekilde yerleştirmiştir.

'Türkiye müslümanları' mevzua böyle ferasetle baktıkları için, kemalizmi yıkması için oy verdikleri AK Parti artık kemalizme yanlamaya başlasa bile, Filistin için büyük umutlar bağladıkları hükümet Gazze'de hüsrana uğratsa bile, sokaklarda açıklık-saçıklık, ahlaksızlık, LGBT, yozlaşma artsa bile, büsbütün sırtlarını dönüp hasma dönüşmüyorlar. Bir adım ötesini de hesaba katıyorlar: "Ben buna hasım olursam kime yolvermiş olurum? Yoksa 'azamüşşer'e kapı mı aralarım? Eğer öyle olacaksam, aman, durayım. İleri gitmeyeyim." O yüzden her seçimde solcuların hiç beklemedikleri neticeler sandıktan çıkıyor. Yani, bir dindar, ne kadar hükümeti eleştirirse eleştirsin, ki eleştiri yapmak 'insafı katık ettikten sonra' hakkıdır da, iş 'Mührü kime vermek lazım?' sorusuna geldiğinde 'Mührü azamüşşerre vermem! Kan içer kızılcık şerbeti derim. Tamam. Lakin ehven-i şer makuliyetinden ayrılmam!' refleksi gösteriyor.

Bu makuliyet refleksi de Türkiye'yi siyasi çalkantılardan büyük ölçüde koruyor. Evet. Biz siyasetin 'kusurlu bir alan' olduğunu kabul etmişiz. O alanda faaliyet gösterenlerin de 'sütten çıkmış ak kaşık' olamayacağını bilmişiz. Hayra sevkedebilmek için elimizden geleni yapsak da, ellerinden şer sâdır olduğunda, durup tekrar düşünürüz: "Şimdi ben buna küsüp gitsem sonuçta kazanan kim olur?"

Türkiye müslümanlarının bu özelliği ile iftihar ediyorum arkadaşım. Böyle davranmanın da mümkün yollar içinde en güzel yol olduğunu düşünüyorum. Ve 'mümkün olmayanı isteyenler'den bir zümreyi de selefîler olarak düşünüyorum. İşte, onlar, dahilde kılıç çekmeye kadar giden kaotik şeriatçılıklarını bizim bu mâkul şeriatçılığımızın yerine yerleştiremedikleri için bize düşman kesiliyorlar. Onlara göre Bediüzzaman devrimin yolunu kapattı. Halkı sakinleştirdi. Sakinleştirdiği için de aradıkları kıvamda cinnet bulamıyorlar. 

Halbuki bu adamların parmak karıştırdıkları hiçbir yerde hakkıyla şeriatın geldiği görülmemiş. Aksine, şeriat yerine, cinneti hükümferma etmişler. Kardeşi kardeşi yedirmişler. Kardeşi kardeşe tekfir ettirmişler. Kafirler için uygun operasyon alanları açmışlar. Yoksa, Allah korusun ya, bu kadar inkisar-ı hayale bir 'Enver Sedat vakası' da Türkiye'de meydana gelebilirdi. Elhamdülillah ki gelmiyor. Gelmeyecek de... Çünkü Türkiyeli müslüman şöyle diyor: "Evet, ben nasıl bu kış içinde baharı temenni ediyorum ve arzu ediyorum; fakat irade edemiyorum, getirmeye teşebbüs edemiyorum. Öyle de, hal-i âlemin salâhını temenni ediyorum, dua ediyorum ve ehl-i dünyanın ıslahını arzu ediyorum. Fakat irade edemiyorum; çünkü elimden gelmiyor. Bilfiil teşebbüs edemiyorum; çünkü ne vazifemdir, ne de iktidarım var..." Hakikat ile hayal arasına 'mâkuliyet' ayracı koyduğu için Türkiyeli müslüman hata değil isabet ediyor.

Bayram değil, seyran değil, Trump enişte bizi niye öptü?

İmam Şafiî rahimehullaha atfedilen bir söz var: “Fitne zamanı düşman oklarını takip edin. O sizi Hak ehline götürür.” Doğrusu o büyük imamın böyle bir sözü gerçekten var mıdır bilmiyorum. Google'da yaptığım aramalardan da bir sonuca ulaşamadım. Kaynağını bulamadım. Akıbetinin, İmam Ali radyallahu anha atfen sosyalmedyada çokça gezdirilen, “Bir zulme engel olamıyorsanız, onu duyurun!" sözüne benzemesinden korkuyorum. Zira, mezkûr kelamın Hz. Ali radyallahu anha değil, Ali Şeriatî'ye ait olduğunu İranlı bir yazarın kitabından öğrenmiştim. (Sorularlaislamiyet sitesinde de 'kaynaklarda böyle bir sahabi sözüne rastlanmadığı' belirtilmiş.) Eh, evet, günümüzdeki anlamda basın-yayın olmayan bir devirde 'zulmü duyurmak' nasıl olabilirdi ki? İşin içinde bir gariplik bulunduğu belli...

Fakat, Bediüzzaman Hazretlerinin de ifade ettiği gibi, ilm-i siyasette maslahat mülahazasıyla böyle yollara çok sülûk ediliyor. Hatta, şu sadece siyasetin hastalığı değil, zamanın hastalığı: "Şu zamanda, kizb ve sıdkın ortasındaki mesafe o kadar kısalmış ki, adeta omuz omuza vermişler. Sıdktan yalana geçmek, pek kolay gidiliyor. Hatta, siyaset propagandası vasıtasıyla yalancılık, doğruluğa tercih ediliyor..." Tuttuğu partinin propagandasına yardımcı olacak diye İmam Şafiî rahimehullanın ağzına böyle bir beyanı yerleştirmeyi hoşgörmüş olabilir birileri. Peki seçilen neden o olmuş olabilir bu defa? Herhalde Kürtler arasındaki itibarından kaynaklanmıştır. Eğer propagandanın hedefinde Hanefîler değil Şafiîler varsa, sözü elbette İmam-ı Âzâm rahimehullah yerine, İmam Şafiî'nin ağzına koymak daha mantıklı. Ancak baştaki beyanımı tekrar edeyim: O büyük imamın hakikaten böyle bir sözü bulunup bulunmadığını bilmiyorum.

Focus filminde, Will Smith, yalan hakkında şöyle demişti vurulmadan hemen önce: "Yalanın sorunu şu: Seçeneklerini kısıtlıyor. Seni giderek bir köşeye sıkıştırıyor." Her yalancı hissetmiştir bunun sancısını. Evet. Yalanın doğurgan bir vücudu vardır. Yalan yalanı doğurur. Onu itiraftan başka hiçbir şey onaramaz. Çünkü kurgu dünya artık başlamıştır. Gerçekten bir kere çıkılmıştır. Tekrar itiraf/tevbe ile dönülmezse giderek ayaklar yerden kesilir. Yalancı, gün gelir öyle bir hale gelir ki, söylediği yalanlara 'yalnız kendisinin inandığı' bir doğruluk atfeder. Kıyas ölçüsünü yitirdikten sonra yalan neden yalan olsun? Fakat, Rahman sûresi, ikinci bir gerçekliğin olmadığını ne kadar açık söyler bize: "Ey cinler ve insanlar topluluğu! Göklerin ve yerin sınırlarından çıkmaya gücünüz yeterse çıkın."

Bediüzzaman Hazretleri de yine diyor ki: "Kizb kudret-i İlâhiyeye bir iftiradır." Neden Allah'a iftira olsun yalan? Çünkü, O öyle yaratmadığı halde, sen öyle olduğunu söylüyorsun. Yalan söylemenin hakikate vurduğu kılıç bu: 'Paralel' fakat 'vehmî' evrenler oluşturmak. Hakikati olmayan spekülasyon vücutlar... Yine mürşidimin dediği gibi: "Dalalet vehmîdir." Öyle olmayana 'öyleymiş' gibi davranmaya başladıktan sonra seni hakikatin yanında kim tutabilir? Kezzâbı sıkıştıran çember bir önceki yalanının ne olduğunu hatırlamakta zorlanmasıdır. Vehmin hafızası yoktur. Hakikatinse öncesiyle çelişkisi yoktur. Zamanın müfessirliği vehim ile hakikati ayırır. Bir adım ilerisiyse, yalanlarının, sonraki yalanlarının da ayaklarına dolanmasıdır. Bunu, aynı yöne gitmeyen, eninde sonunda çakışacak doğrular gibi düşünün. Yalana söylemekle vehmî bir vücut veriyorsunuz. O vücut başladığı yerde bitmiyor. Ekilmiş bir tohum gibi büyümeye devam ediyor. Belki biraz da bu yüzden 2. Lem'a'da şöyle deniliyor: "Herbir günah içinde küfre gidecek bir yol var."

Haydi, küfre gitmese bile, şu tehlike mevcut: Artık kendinizle çelişmeye başlıyorsunuz. Sözgelimi: Erdoğan'ın son ABD ziyareti sırasında gördüğü ilgiden dolayı 'itibarının büyüklüğüne' hükmedenler, daha önceleri İmam Şafiî rahimehullaha atfettikleri o cümleyi unutuyorlar. Bu defa düşmanın okunu aramıyorlar. Düşmanın öpücüğünü arıyorlar. O zamanlar Erdoğan'la uğraştığı için bize hakikati işaret eden ABD, şimdi Erdoğan'a değer verdiği için hakikati işaret eder hale geliyor. Elbette bu tastamam pragmatizmdir. 'Dün dündür, bugün bugündür'cülüktür. Bu hususta da Üstad Hazretlerinin şu sözü çok gözaçıcıdır:

"Düşmanın düşmanı, düşman kaldıkça dosttur. Düşmanın dostu, dost kaldıkça düşmandır."

Yanlış anlaşılmasın. Şu hayatta pragmatizmin hiç yeri olmadığını söylemiyoruz. Vardır. Ancak 'kâfir gözünde değer aramanın' sakıncalı olduğuna dikkat çekiyoruz. Onlarla elbette belli düzeylerde 'ortak düşmanlara karşı' ittifak ilişkileri sürdürülebilir. Lakin onların dostluklarına asla güvenilmez. Nitekim, ABD de, 'ne delikanlı bir dost olduğunu' yakında Katar'a gösterdi. NATO dışından en büyük müttefiki gibi gördüğü bir ülkeyi itine ısırttı. Hem de ne ısırtma! Hainliğin daniskası. Gözlerimiz bu yüzden hep açık tutulmalıdır.

Hakkını yemeyeyim. Bence Erdoğan da bu durumun kendi içinde farkındadır. Trump'ın yüzüne gülmesinin, elini sıkmasının, iltifatlarının 'koparacağı anlaşmalarla' ilgili olduğunu bilmektedir. Zaten Trump kendisine haraç vermeye gelmiş hiçbir İslam ülkesine kötü davranmamıştır. Hepsini cilalayıp ağırlamıştır. Alacağını aldıktan sonra da kendi işine dönmüştür. Trump'ın husumet gösterdiği 'para vermeye gelenler' değil 'para almaya gelenler'dir ki, Zelenski mesela, bunlardan birisidir. O yüzden Trump'ın veya daha genel manada Amerika'nın veyahut en geniş manada ehl-i küfrün gösterdiği iltifata itibar edilmez. "Bu bizi niye oklamıyor?" diye huylanılır. 

"Şark husumeti, İslâm inkişafını boğuyordu; zâil oldu ve olmalı. Garp husumeti, İslâmın ittihadına, uhuvvetin inkişafına en müessir sebeptir; bâki kalmalı." 

Maşaallah Erdoğan'ın siyasetine ki, şark husumetini, siyasete ilk girdiği günden beri boğuyor. Boğmaya da devam eder inşaallah. İslam'ın inkişafı buradan doğacaktır. Türkiye'nin bahtı da buradan aydınlacaktır. Varsın İslam ülkelerinin tamamı yeterince müsbet yaklaşmasınlar. İlanihayet kâfirin zulmü bizi birbirimize yakınlaştıracaktır. Gönlümüzle olmazsa, Hak Teala, zalimler eliyle bizi birbirimize mecbur edecektir. Fakat, Erdoğan'ın etrafında, Batı'ya teşne, kâfirin yanağından makas almasından sevince boğulan pek acayip tipler de var. Yukarıdaki cümlenin ikinci yarısı onlara bakıyor. Aman, dikkat, teyakkuz! "Garp husumeti bâki kalmalı!" Çünkü Batı'yla dostlaşmak kendi felaketimizi çağırmaktır. Yaptıkları iltifata dahi 'hasmın gülümsemesi' gibi şüpheyle yaklaşılmalıdır. Bu şüphe ancak bizi onlardan gelecek saldırılara karşı tedbirli kılar. Allah ululemrimizi istikametten ayırmasın. Âmin.

Aman yine arkamızı dolaşmasınlar

Bir Yazar Nasıl Okunur'da John Freeman'ın söyleşi yaptığı yazarlardan birisi de Norman Mailer. Mailer, söyleşinin son kısımlarında, hayatı üzerine bir roman kaleme aldığı Hitler'e dair şunları söylüyor: "Almanya'nın I. Dünya Savaşı sonrası berbat koşulları gözönüne alındığında bir canavarın ülkeyi ele geçirmesi için bütün şartlar yaratılmıştı." Yani, ona göre, ilk dünya savaşındaki yenilginin Almanlara verdiği utanç, onları, 'kurtarıcı her sese koşulsuz kapılacak' bir pozisyona getirdi. Benzer bir tesbiti tarihçi John Lukacs da Modern Çağın Sonu'nda yapar.

Ona göre de Hitler'in 'tek adam' olması sürecinin taşları halkına aşıladığı 'özgüvenle' örülmüştür. Almanlar kendilerini o kadar aşağılanmış hissetmektedirler ki, bu aşağılanmadan kurtulmak için, tutulacak her ışığa delice koşmak eğilimindedirler. Hitler'in hüneri bu psikolojiyi hitabetiyle yönetmesindedir. Sonraki olağanüstülüklerse halkın bu hitabete verdiği coşkulu karşılıktır. Kitapta Simone Weil'in 1942'de dillendirdiği şu ifadeler iktibas edilir:

"Hitler ekonomiyi küçümsüyorsa, nedeni, ekonomiden hiç anlamıyor olması değildir. Ekonominin bağımsız bir gerçek olmadığını ve sonuç olarak gerçek kuralları bulunmadığını bildiği içindir. (Bu Hitler'in sahip olduğu basit sağduyu anlayışlarından birisidir ve bu tür fikirler pek az anlaşıldığı için ilham edilmiş olarak nitelenebilir.) Hitler'in, bir tür insan meselesinin fiziğini idrak ettiğini, açıkça idrak ettiğini inkâr etmek güç görünüyor. O 'zorlamanın gücüne' dair şaşmaz bir inanca sahip. Hitler'in olağanüstü gücü, olağanüstü yükselişi, olağanüstü başarıları halkını olağanüstü derecede cezbetmesi büyük ölçüde onun aklın maddeden üstün olduğu kanaatinden kaynaklanıyor."

Evet. Hitler'in 'sıradışı yükselişi' konunun uzmanlarına göre böyle bir içeriğe sahip. Fakat, bu hikâye bize, hemen hemen aynı dönemlerde yaşanan bir başkasını hatırlatmıyor mu? Soru şu: Neşe ne zaman tehlikeli olur? İşte, Bediüzzaman Hazretlerinin, Tabiat Risalesi'nin başına koyduğu 'İhtar' bu konuda da gözümüzü açar cinsten:

"1338'de Ankara'ya gittim. İslam Ordusunun Yunan'a galebesinden neş'e alan ehl-i imanın kuvvetli efkârı içinde, gayet müthiş bir zındıka fikri, içine girmek ve bozmak ve zehirlendirmek için dessâsâne çalıştığını gördüm. 'Eyvah' dedim. 'Bu ejderha imanın erkânına ilişecek!' (...) Maatteessüf, o dinsizlik fikri hem inkişaf etti, hem kuvvet buldu."

Demek Hristiyan takvimine göre 1922 yılında, yani Cumhuriyet'in kurulduğu dönemde, mezkûr tehlike kendisini bizde de göstermiş. Balkan harpleri, 93 Harbi, I. Dünya Savaşı vs... Üstüste yaşanan mağlubiyetlerden izzet-i nefsi iyice kırılan müslümanlar büyük bir zafer elde etmişler. Elhamdülillah. Ancak... Zafer sarhoşluğu içinde kimlerin arkamızı dolaştığı anlaşılamamış. Tıpkı Uhud harbinde, galibiyet sevinciyle, okçular tepesi terkedilip düşmanın taarruzuna uğranıldığı gibi, Kurtuluş Harbi'nde de, yine galibiyetin sevinciyle, iman tepesinde dikkat kesilmesi gereken mü'minler bu önemli mesailerini unutmuşlar. Yahut bakacak dermanı bulamamışlar. Devletin direksiyonunun kimlerin eline geçtiğini anlayamamışlar. Bedeli Uhud'dan da ağır olmuş üstelik. Bin yıl İslam'ın bayraktarlığını yapmış bir mücahidler topluluğu, dedelerine, "Eliyazübillah!" dedirtecek deneate sürüklenmişler. ne medreselerini ne İslam harflerini ne de ezanlarını ellerinde tutabilmişler... Hüda tekrarını yaşatmasın. Âmin.

Dua ediyoruz ama dikkatli olmakta da fayda var. Çünkü 'neşe zamanlarının körleştirici etkisi' her zaman câri. Nitekim 15 Temmuz'da kazandığımız zafer de bizi bir ölçüde sarhoşluğa düşürdü. Öyle ki, kemalizmle yüzyıllık hesaplaşmamızı yapmasını beklediğimiz hükümetimiz, bu hesaplaşmayı 'önemsememeye' başladı. AK Parti'de artık eskisi kadar coşkulu bir 'kemalizm eleştirisi' göremiyoruz. Başını biraz Atatürk'e doğru kaldıranı ise, 5816'dan önce, partinin kendisi buduyor. Misalleri bir değil yüzü geçti. O yüzden Ahmed kardeşiniz de kendisine sormadan edemiyor: Acaba yine birileri arkamızı mı dolaştı? Neşemizi dikkatsizliğimize fırsat mı bildi? Böyle birşey olduysa tekrar nasıl toparlanacağız? Aynı şeyleri yaşamadan evvel direksiyonu elimize nasıl alacağız? Sorularım var. Fakat cevaplara sahip değilim. Belki bileniniz vardır. Yine hidayetini Hak Teala'dan dilemekten başka çare bulamıyorum.

'Elif Şafak' mı yoksa 'Bediüzzaman' mı çok satar?

Bugünü Yaşama Arzusu'nda Irvin D. Yalom'un aktardığına göre, filozof Arthur Schopenhauer'ın annesi, döneminin 'çok satar' bir aşk romanları yazarıymış. Schopenhauer, Yeterli Temel İlkesinin Dörtlü Kökü'nü yazdığı zaman, biraz da alaycılıkla oğluna takılmış: "Korkarım senin bu kitapların hep raflarda kalacak..." Yani "Kimse alıp okumayacak. Öyle duracaklar. Çürüyecekler..." demeye getirmiş. Schopenhauer abimizse, hey maşaallah, kendinden emin bir şekilde raconu kesmiş: "Evet, anne, senin kitapların unutulup gittiğinde dahi benim kitaplarım hâlâ raflarda olacak!" Hakikaten de zaman Schopenhauer'ı haklı çıkarmıştır. Bugün annesinin ismini/kitaplarını hatırlayan yoktur. Ama Schopenhauer'ın eserleri felsefe meraklılarının ilgi gösterdiği metinler olarak varlıklarını hâlâ sürdürmektedir.

John Freeman'ın 'Bir Yazar Nasıl Okunur'unda misafirim ben de bugünlerde. Kitabın altbaşlığı içeriğini fısıldıyor zaten: 'Çağdaş Dünya edebiyatından Yazarlarla Söyleşiler...' Tanıdık isimler var tabii. Bir tanesi Elif Şafak. Şafak, Türkiye'de bir dönem, kitapları 'çok satanlar' listesinde yeralmış bir isim. Evet. Ben de bazı kitaplarını okudum. Romancılığının abartıldığını düşünürüm hep. Hem de onu 'yerli oryantalistler' zümresinden sayarım. 'Oryantalist' demem yurtdışında dünyaya gelmesinden veya şimdi orada yaşamasından vs. değildir. Müslüman Türkiye'yle ilişkisinin bir Batılının nazar-ı sathîsine sahip olmasındandır. Yani, Elif Şafak, bilâd-ı İslam'ı incelerken ne 'Elif' ne de 'Şafak' olabilmektedir. Pierre Loti kıvamında, tam Batı'nın Asya'yı seyretmeyi sevdiği tepeden, metinlerini üretmektedir.

Freeman'la söyleşisinde de aynı ham tavrın izlerini görmek mümkün. Her neyse... Bu bahsi uzatmayayım. Fakat mezkûr bölümde dikkatimi çeken, Şafak'ın verdiği, Kur'an'la ilgili yanlış bir bilgi var. Yerinden okuyalım: "Kur'an'da, kökleri yukarı doğru, havada olan bir ağaçla ilgili çok sevdiğim bir metafor var. Milliyetçi eleştirmenler bana, 'Köklerin yok, sözde bir Türksün' dedikleri zaman 'Hayır, köklerim var, sadece yerde değiller. Yukarıda, havadalar' diyorum." (Bir Yazar Nasıl Okunur, Hep Kitap, s. 186) Müteyakkızların yakaladığı üzere, Elif Şafak, burada birşeyleri fena karıştırıyor. Evet. Kur'an'da bir ağaç tasviri var. Doğru. İbrahim sûresinin 24. ayetinde. Ki kısacık bir meali de şöyledir: "Görmedin mi, Allah güzel sözü güzel bir ağaca benzetti ki, kökü sabit, dalları ise semâdadır."

Tasvir tamam. Ancak, hemen farkettiğiniz gibi, ağaçta Elif Şafak'ın bahsettiği türden bir acayiplik yok. Yani, Kur'an-ı Hakîm, bu ağacı tasvir ederken 'kökleri gökte, dalları aşağıda' demiyor. Ya? Bilakis, 'kökü sabit, dalları ise semada' normal bir ağacın tasviri bu. Şafak'ın tahayyül ettiği gibi değil. Peki, Elif Şafak, Kur'an'da böyle bir ağacın tasvir edildiği fikrine nereden kapıldı? İşte, zurnanın 'zort' dediği yere geliyoruz, çünkü 'yerli oryantalizm' illeti burada başlıyor. Evet. Din hakkında nazar-ı sathî ile konuşmak gabîleşmenin başlangıcıdır. Elif Şafak, cennetteki Tûbâ ağacı ile ilgili işittiği tasvirleri, Kur'an'daki bu ayette geçiyor sanıyor. Belki merak edip hiç "Tam olarak ne söyleniyor yahu?" diye bakmamış. Kulağına geldiği kadarıyla yaşayıp gitmiş. Yerli oryantalistler hep böyle yapar zaten.

Kur'an'da, Ra'd sûresinin 29. ayetinde zikredilen 'Tûbâ'nın ne olduğu ise, mübarek müfessirlerimiz tarafından başka başka şekillerde açıklanmaya çalışılmıştır. Sorularla İslamiyet'te, Abdulbaki Turan imzalı 'Tûbâ' makalesinde, şöyle icmalî bir bilgi veriliyor:

"İman edip güzel amel edenler için Tûbâ ve dönüp gidecek güzel yurd vardır, (er-Ra'd, 13/29) ayetinde geçen 'tûbâ' hakkında İbn Abbas'tan iki rivâyet vardır: Birisi Cennet veya Cennette bir ağaç. Müfessir Kurtubî, Tûbâ'nın Cennette bir ağaç olduğu görüşünü tercih eder ve 'Sahih olan görüş, Tûbâ'nın bir ağaç olduğudur' der (Kurtubî Tefsiri, IX, 317). Zira Süheylî'nin zikrettiği gibi, Utbe İbn Abd es-Sülemî'den rivâyet edilen merfü bir hadis vardır: 'Tûbâ diye adlandırılan ağaç ne iyi ağaçtır!' Tûbâ ile ilgili olarak İmam Ahmed'in Ebû Saîd el-Hudrî'den rivâyet ettiği mevzu bir hadis de şöyledir: 'Tûbâ, Cennette bir ağaçtır. Uzunluğu yüz yıldır. Cennet ehlinin elbisesi onun çiçek kapçıklarındandır.' Buharî ve Müslim, Sehl İbn Sa'd'dan rivâyet ettiklerine göre Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur: 'Şüphesiz Cennette bir ağaç vardır ki, bir binici gölgesinde yüz yıl yürür de o gölgenin sonuna erişemez' Bir rivâyete göre 'süratle koşan at binicisi' olarak geçer. Bundan maksat, o ağacın büyüklüğünü belirtmektir. Mezkûr ayette geçen Tûbâ'ya güzellik, hayır anlamını verenler de olmuştur. Saîd İbn Cübeyr'den gelen bir rivâyete göre Tûbâ'nın hintçe Cennet'in adı olduğu da söylenmiştir."

TDV İslam Ansiklopedisi'ndeki 'Tûbâ' maddesindeyse şu bilgi nakledilmiş: "Mi‘râciyyelerde anlatıldığına göre tûbâ cennetteki ağaçların en büyüğüdür. Kökü arştadır. Dalları cennet halkının meyvelerini kolayca toplayabilmesi için cennetin üstünden zemine doğru sarkmış, ters duran bir ağaçtır. Yüz bin dalı budağı vardır. Budakları la‘l, yaprakları mücevherdendir. Her bir yaprağı binbir türlü görünür. Her dalında çeşit çeşit, bir yiyenin bir daha yediği, dünyadaki yemişlere benzemeyen meyveleri vardır. Baldan, şekerden tatlı ve lezzetlidir. Tûbâ ağacı Hz. Muhammed’e ve ümmetine hastır..." Yani, hülasa, Kur'an'da 'kökleri yukarı doğru' bir ağaç tasviri yok. Bu tasvir Tûbâ ağacına dair rivayetlerde yeralan bir tasvir. Şafak, Tûbâ ağacına dair tasvirlerle İbrahim sûresindeki tasviri karıştırmış, öyle söylemiş.

İlginçtir, Bediüzzaman Hazretleri de, mezkûr ayetin 'tevafuk-i cifrî' ile Risale-i Nur'a baktığını düşünüyor. Daha doğrusu: "Risale-i Nur'a da baktığını düşünüyor." Evet. Kastamonu Lahikası'nda bununla ilgili bir mektubu var. (Kastamonu Lahikası, Söz Basım, s. 82) Demek ki, o ayetten asıl anlaşılması gereken, köklerini havaya/hevaya salmış olmak değil. Hayır. Asla. (Zaten ayetin lafzı da böyle anlaşılmasına izin vermiyor.) Aksine, kökünü hakikatin zeminine sabitleyerek, Kur'an'a-sünnete uygun beyanlarda bulunarak, ehl-i sünnet ve'l-cemaat çizgisinde ilim izhâr etmektir. Dalları semada ağacımız işte budur. Özsuyunu toprağımızdan alacaktır. Ve bu sahih istikamette zaman sayfasına 'Sözler-kelimeler' eken herkes ayetin kanunu dairesine dahildir. Yani himayesindedir. Onların dallarını Allah göklere kadar uzatacaktır. Ki uzatıyor da... Risale-i Nur'un telif-neşir süreci bu konuda da ayetin tam bir masadakıdır. Hem de bir delilidir. Cenab-ı Hak, kökü hevâda Elif Şafakların değil, kökü Asr-ı Saadet'te Bediüzzamanların sözlerini yeşertmektedir. Tek sezonluk 'çok satan' listelerine aldanmamak gerek. Allah'ın pazarında neyin 'çok satar' olduğu mahşer günü teraziye vurulunca belli olacaktır.

Yoksa Kur'an nükleer savaştan mı bahsediyor?

Stefan Zweig, Günlükler'de, I. Dünya Savaşı'nın Avrupa halkları üzerindeki etkilerine dair ilginç şeyler söyler. Tesbitlerinden birisi de şudur: "Herşey son bulsun diye inanmak, inanmak, inanmak istiyorlar. Modern insanın içinde unutulan bütün dinsel duyarlılık şimdi dışarı fışkırıyor."

Benzer bir etkiyi II. Cihan Harbi adına Bediüzzaman Hazretlerinin de umduğunu şu satırlarından anlıyoruz:

"Nev-i beşer, bu son Harb-i Umumînin eşedd-i zulüm ve istibdadıyla ve merhametsiz tahribatıyla ve bir düşmanın yüzünden yüzer mâsumu perişan etmesiyle ve mağlûpların dehşetli meyusiyetleriyle ve galiplerin dehşetli telâş ve hâkimiyetlerini muhafaza ve büyük tahribatlarını tâmir edememelerinden gelen dehşetli vicdan azaplarıyla ve dünya hayatının bütün bütün fâni ve muvakkat olması ve medeniyet fantaziyelerinin aldatıcı ve uyutucu olması umuma görünmesiyle ve fıtrat-ı beşeriyedeki yüksek istidadatın, mahiyet-i insaniyesinin umumî bir surette dehşetli yaralanmasıyla ve ebed-perest hissiyat-ı bâkiye ve fıtrî aşk-ı insaniyenin heyecan içinde uyanmasıyla ve gaflet ve dalâletin, en sert, sağır olan tabiatın Kur'ân'ın elmas kılıcı altında parçalanmasıyla ve gaflet ve dalâletin en boğucu, aldatıcı, en geniş perdesi olan siyasetin rû-yi zeminde pek çirkin, pek gaddârâne hakikî sureti görünmesiyle; elbette, hiçbir şüphe yok ki, şimalde, garpte, Amerika'da emareleri göründüğüne binaen, nev-i beşerin mâşuk-u mecazîsi olan hayat-ı dünyeviyesi böyle çirkin ve geçici olmasından, fıtraten beşerin hakikî sevdiği ve aradığı hayat-ı bâkiyeyi bütün kuvvetiyle arayacak..."

Carl Sagan, 'Nükleer Kış' kitabında, aynı değişimin 'muhtemel' bir III. Dünya Savaşı'nda da gerçekleşeceğini öngörüyor. Rus bilimadamı Adrei Sakharov'dan naklen 'inancın toplumu ele geçirmesi' diye tesmiye ettiği bu durum 'küresel felaketin şiddetine göre artacak' bir dönüşüm.

Evet. Dünyevîleşme çok kuvvetli bir bağımlılık. Hayatın tadı kaçmadığı sürece kendi isteğimizle bırakmak pek mümkün görünmüyor. En azından geniş kitleler tarafından reddi 'dünya hayatın gözden düşmesine' bağlı. Kur'an-ı Hakîm, Ebubekir Sifil Hoca'nın da derslerinde dikkatleri çektiği gibi, 'dünya hayat' demekle bu hayatın 'denîliğine' vurgu yapıyor. Ancak bugün albesini o kadar yüksek ki, paketi o kadar janjanlı ki, insanlar pervanelerin ateşe atıldığı gibi dünya hayata atılıyorlar. Nasihatçilerin nasihati ancak nefsi hüşyarlara tesir ediyor.

Fakat, belli ki, 'umumi felaketler' nehri tersine akıtmak kabiliyetine sahipler. Tıpkı düşen uçakta ateist kalmaması gibi. Muhammed Şevket Hoca da bir Buharî-i Şerif dersinde kıyamet alametlerinin böyle bir fonksiyon icra ettiğini anlatmıştı. Yani, kainat makinesi, beşeriyetin yanlış ameli/hayatı nedeniyle bozuldukça, alametler zuhura başlıyor. Ve bu alametler bize şöyle sinyal veriyor: "Bak, sadece senin hayatın değil, artık bu dünyanın da sonu yaklaştı, kendini düzelt."

Carl Sagan da, Nükleer Kış'ta, olası bir nükleer savaşın sonuçları üzerine görüşlerini beyan ediyor. Ona göre asıl felaket savaşın kendisi değil. Çünkü savaşın kendisinin insanoğlunun neslini kurutması mümkün değil. Ölümler ne kadar büyük olursa olsun savaşın etkilerinden uzakta kalmış coğrafyalar bulunması mümkün. Oralardaki insanlar üzerinden âdemiyet devam edebilir.

Ancak nükleer savaşın ardından uzun zaman sürecek olan yangınlar, gökyüzünün en üst katmanlarına kadar, öyle bir kurum-duman-toz zerkedecek ki, güneşten istifade etmek mümkün olmayacak. Yazı olmayan kışlar yaşanacak. Bu uzun kışların bozduğu dengeler nedeniyle meydana gelecek ölümlerin miktarı savaş sırasında yaşanan ölümleri de geçecek. Üstelik bu etkilerden kaçılabilecek yer de kalmayacak. Sagan, kitabında, bu görüşlerini araştırma sonuçlarıyla da destekliyor. Hatta küçük çapta bir benzerinin Endonezya'daki volkanik patlamanın ardından yaşandığını söylüyor. 1816'da havaya yükselen kurum-duman-toz nedeniyle Kuzey Yarımküre'de yaz görülmemiş. Açlıktan dolayı büyük ölümlerin yaşandığı o felaket senesi 'yazsız sene' olarak tarihte yer bulmuş. ('Kıtlık senesi' olarak isimlendirenler de var tabii.)

Sagan'ın kitabının henüz başlarındayken, Kur'an'da da zikredilen, 'göğü kaplayacak duman' hakikati aklıma geldi. Malumunuz, kıyamet alametlerinden birisi de, 'göğü kaplayacak duman'dır. İsmini de ayette geçen 'duhân/duman lafzından alan Duhân sûresinin 10. ayeti kısacık bir mealiyle şöyledir: "Sen göğün aşikâr bir duman çıkaracağı günü bekle." Devamıysa o dumanın mahiyetinden haber verir: "Bu pek elemli bir azaptır." İşte bu çağrışımı da sosyalmedyada paylaşmıştım. Lakin, acele etmişim, Sagan kendisi de bu ayeti kitabın sonlarına doğru alıntılıyormuş. (Ancak ayetin numarası '10' değil '1' olarak verilmiş.) Sonra o sayfanın da görüntüsünü paylaştım.

Demek Sagan da bu ayetten haberdarmış. Yaşanacaklara dair yaptıkları tahminlerle ayetin haber verdiği hakikat arasında bir bağ kurmuş. Kıyamet alametine benzetmiş. Akıllı adam. Bizim ahirzaman zıpçıktısı 'hadis inkârcılarına' benzememiş. 'Olmaz öyle şey' deyip tümden reddine koyulmamış. Olabileceğine ihtimal vermiş. Elbette en doğrusunu Allah bilir. Yaptığımız küçük aklımızla tevillerden ibaret. Bütün bu yazdıklarımla birlikte şöyle bir tahminim de var:

Mehdi aleyhisselamın tebliğinin muvaffakiyeti hakkındaki rivayetler, sanki, ahirzamanda bir/birçok etken nedeniyle, dünyevîleşmeye dönük akışın tersine evrileceğini düşündürüyor. Evet. Sanki bir/birçok etken sebebiyle dünyanın tadı bir hayli kaçacak. Ve insanlar uyanıp hakikati arıyacaklar. Bu arayış döneminde Mehdi aleyhisselamın tebliği azîm bir tesir uyandıracak. Tekrar aramıza dönen İsa aleyhisselamın da tebliği hristiyanlarda muvaffak olacak. Onlardan büyük bir kitle İslam'a girecek. İsa aleyhisselam Mehdi'nin arkasında namaz kılacak...

(Enteresandır, hikmetlidir, Duhân sûresinin 12. ayeti de kısa bir mealiyle şöyle buyuruyor: "O gün insanlar: 'Ey Rabbimiz! Bizden azabı kaldır. Artık biz inanıyoruz' derler.")

Bir yerde Bediüzzaman Hazretleri küfrün inşikakından ittihad-ı İslam'ın göründüğünü de söyler. Bu inşikak nedir? Amerika-Rusya mıdır? Amerika-Çin midir? Avrupa-Asya mıdır? Kimbilir. Birbirlerini güçten düşürecek bir çatışmadan bahsedildiğini anlıyoruz. Belki dünyanın tadını da bu çatışma kaçıracak. Ve 'tadı kaçma' bir musibet gibi görünse de arkasından 'uyanış' gelecek. Zaten bugün artık sıklıkla dillendirilen küresel ısınma, iklim değişikliği, çevre kirliliği vs. nevinden felaketler az-çok birşeylerin habercisi gibi... Bu musibetlerin İslam coğrafyasını daha az etkileyeceğini ama tersine büyük ölçüde küfür ehline ilişeceğini zannediyorum. O yüzden de İslamî medeniyetin yükselişine tanık olacağız. Elbette dünyanın bunları yaşamaya ömrü kaldıysa...

Mucizat-ı Ahmediye'den 'Bitki Zekası' çıkar mı?

Stefano Mancuso'nun 'Bitki Zekası' isimli eseri bazı konulara bakışımı zenginleştirdi diyebilirim. Mesela 'zeka' konusu. Bizim şöyle bir hatamız var: Zeka ile sürati bir değerlendiriyoruz. Yani birşey süratli şekilde hareket etmiyorsa onun zekasının da yokluğunu sanrılıyoruz. Mancuso bu ezbere ciddi itiraz ediyor. Asıl odaklanmamız gerekenin 'çözüm üretme' olduğunu söylüyor. Birşey önüne çıkan problemler karşısında, ne kadar yavaş olursa olsun, çözüm üretiyorsa zeka sahibidir. Bitkilerin bunu bizden daha yavaş yapıyor olmaları aptal oldukları anlamına gelmez. Onların da, belki bizim anlayamayacağımız kadar yüksek düzeyde, bir zekası var. Fakat biz 'zeka' ararken hep kendimiz gibi şeylere bakındığımız için farketmemiz biraz geç oldu. İnsanoğlu ancak 21. yüzyıla gelindiğinde bu konuya dair hipotezler geliştirmeye başladı. İspatlanması içinse daha zaman lazım.

Mevzuu bir de kendi satırlarından okuyalım:

"Çoğu hayvanın zekasını kabul etmekten çekinmeyiz. Çünkü alet kullanarak yiyecek elde etme, bir dil geliştirme, bir labirentten çıkma ya da diğer türden sorunları çözme yetenekleri gösterirler. Öyleyse şimdi şunu soralım: Bitkiler de aynısını yapabilir mi? Evet. Sürekli yapıyorlar! Diğer türleri kullanmayı içeren karmaşık stratejilerle kendilerini yırtıcılardan koruyorlar. Tozlaşmada güvenilir 'taşıyıcılar'dan yardım alıyorlar. Engellerden kurtuluyorlar. Birbirlerine yardım ediyorlar. Hayvanları avlayabiliyorlar ya da kendilerine çekebiliyorlar. Besine, ışığa ve oksijene ulaşmak için hareket edebiliyorlar. Öyleyse neden bitkilerin zeki canlılar olarak kabul edilmeyi tamamen hakettiklerini itiraf etmiyoruz? Davranışlarını gerçekten gözlemlemiş herkes için açıkça ortada olan bir gerçeği inkâr etmek yerine, sorun çözme yöntemlerini biz insanlar için de değerli bilgi kaynakları olarak değerlendirmeliyiz. Zeka yaşamın özelliğidir. En mütevazı tek hücrelinin dahi sahip olması gereken birşey. Her canlının devamlı, temelde bizim karşılaştığımız sorunlardan çok da farklı olmayan, sorunları çözmesi istenir. Bir düşünün: Besin, su, barınak, yoldaşlık, savunma, üreme... Bunlar en zorlu sorunlarımızın altında yatan unsurlar değil midir? Zeka olmasaydı canlılık da olmazdı. Bu basit gerçeği kabullenmek bizi rahatsız etmemeli. İnsanların zekası elbette ki bir bakterinin ya da tek hücreli alginkinden daha fazladır. Ancak temel nokta bu farkın yalnızca sayısal olmasındadır, niteliksel değil..."

Kitapta konuyla ilgili birçok misal de yeralıyor. Sözgelimi: "(...) Tohum dağılımı için rüzgara güvenen bitkileri düşünün. Mesela: Üfleyip tohumlarını uçurmaya bayıldığımız ünlü karahindiba. Bu çiçek olağandışı bir mühendislik başarısıdır. Minik tohumları en küçük bir rüzgar estiğinde uçabilecek, bazen kilometrelerce gidebilecek şekilde yapılmıştır. Bir başka anemofil bitkinin, ıhlamur ağacının, tohumları hafif esintilerde süzülerek tekli kanatları üzerinde uzun süre uçabilir. (...) Meyveler aslında bitkilerin hayvanları 'tohumlarını dağıtması için' ikna etme yoludur. Tıpkı tozlaşma için nektarın kullanılması gibi. Elma, hindistancevizi, kiraz ya da kayısı olsun; lezzetli, tatlı meyve etleri iki ana amaca hizmet eder: Olgunlaşma tamamlanana kadar tohumları koruma ve tohumları taşıyan posta sistemini ödüllendirme..."

Bir başka misal Ceset Çiçeği: "Gerçekte böceklerin koku ile çekimlenmesine dayanan çok sayıda örnek vardır. Tuhaf bir örnek, doğru bir şekilde 'iri ölçekli' denilebilecek olan, Arum Titanium bitkisininkidir. Genellikle 'Ceset Çiçeği' olarak anılır. Ve dünyadaki en büyük çiçeklere sahiptir. Her yıl çiçek açtığında tuhaflık arayanları botanik bahçelerine getiren bu bitkisel süper-star, etkili fakat sevimsiz bir tozlaştırıcı seçmiştir: Leş sineği. Çekici olabilmek için, bitki, sineğin en sevdiği kokuyu mükemmel taklit eder: Çürüyen etin pis kokusu! Bitkilerin kesinlikle harika manipülatif yetenekleri var. Kim bundan şüphe duyabilir ki?"

Son misal olarak da 'Lima fasulyesini' alıntılamak istiyorum: "Özellikle açgözlü uyuz böcekleri (tetranychus urticae) tarafından saldırıya uğradıklarında, lima fasulyeleri, etçil olan başka bir böcekçiği (phytosetlus persimilis) çekimleyen uçucu kimyasal bileşik karışımı salgılar. Bu etçil böcekçik 'vejetaryen' böcekçiklere saldırmada uzmanlaşmıştır. Ve kısa sürede tüm nüfuslarını imha eder. Bir hayvan türü ile bir bitki türü arasındaki işbirliğinin başka inanılmaz örneği! Bu örnek, çok daha inanılmaz bir yeteneğe, lima fasulyesinin saldırganını tanıyabilmesi ve saldırganının biyolojik düşmanlarından birini kendisini kurtarması için çağırabilmesine dayanan bir örnektir. Kaç hayvan bu kadar gelişmiş bir strateji kurabilme yeteneğine sahip?"

Elbette bu bakış açısı bizim zeka için şart olarak gördüğümüz çoğu şeyi ıskartaya çıkarıyor. Bir beyin? Gerekmeyebilir. Merkezi bir sinir sistemi? O da lazım olmayabilir. Zekanın tek görünüşü hayvanî şekli değildir. Bitkilerin de, Mancuso'nun tabiriyle 'sürü zekası' denilebilecek bir zeka türü vardır ki, bazen sadece tek bir dalı kalacak kadar zarar verseniz bile o daldan hayata tutunabilmeyi başarabilir. Fakat kendini daha üstte gören insan türü bazen çok cüzî yaralanmalarla hayata tutanamaz.

Buradan şuraya geçeceğim: Mucizat-ı Ahmediye Risalesi'nde Bediüzzaman Hazretleri bir başlık da 'nebatî mucizelere' açıyor. Ve 9. Nükteli İşaret'te diyor ki: "Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâmın envâ-ı mu'cizâtından birisi de, ağaçların insanlar gibi emrini dinlemeleri ve yerinden kalkıp yanına geldikleridir ki, şu mu'cize-i şeceriye, mübarek parmaklarından suyun akması gibi, mânen mütevatirdir. Müteaddit suretleri var ve çok tariklerle gelmiştir." Devamında da birçok misalini peşpeşe sıralıyor. Zâhirî nazar "Yahu bitkiler nasıl söz dinleyip yapar?" deyu şaşırabiliyor. Fakat, Allah, 'herşeye gücü yeten'dir. Dilerse ağaçları dahi 'söz dinler' hale getirebilir. Zaten mucizelerin bir hikmeti de Allah'a 'herşeye gücü yeten' olarak iman edip-etmediğimizin sınanmasıdır. Yani, mucizelere iman eden birisi, Rabbisini 'Halık-ı Rabbü'l-Âlemîn' olarak tam kavramıştır. İman etmeyense tamamen kendi bakış açısıyla ilgili olan arızaları, sınırları, tutup Rabbinde tevehhüm etmiştir. O yüzden vartaya yuvarlanmıştır.

Başa dönersek: Mancuso, bitkilerin, 'biz insanlar için de değerli bilgi kaynakları olarak değerlendirilmesi' gerektiğini söylemişti. Aleyhissalatuvesselam Efendimize bağışlanan bu nevi 'nebatî mucizeler' de, bir anlamda, bizim dikkatimizi onlara çekmek için olabilir mi? Neden olmasın? Mancuso, eserinde, semavî dinlere 'bitkilere bakışları açısından' rencide edici şeyler söylüyor. Ancak acaba İslamiyetin bitkilere nasıl baktığını derinlemesine biliyor muydu? Bilmediği ortada... Yoksa kitabında iddia ettiği 'Bitki Zekası'nın bu neviden mucizeler eliyle 1400 yıl önceden işaret edilmiş bir mesele olduğunu görebilirdi. Evet. Aleyhissalatuvesselamı dinleyen ağaçlar bize söylemiş oluyorlar ki: "Ey âdemoğlu bizim de bir zekavetimiz var. Sizin kadar hırslı olmayabiliriz. Sizin kadar hızlı hareket etmeyebiliriz. Sizin kadar gürültü çıkarmayız. Fakat bunlar zekanın olmazsa olmaz parçası değildir. Hatta bizdeki hayat bu itibarla sizinkinden daha nezihtir. Meleklere daha yakındır. Belki de bizim zannettiğiniz zeka bizden sorumlu müekkel meleklerinkidir. Onlar söyler, gösterir, biz de yaparız. Nasıl ki mucizeler eliyle birazını gösterdik."